Lá thư tuyệt mệnh được giải oan sau… 87 năm
Sáng ngày 31/12/1921 lực lượng chức năng tại thành phố Melbourne (Australia) được người dân thông báo về việc phát hiện một thi thể bé gái không mặc quần áo trên một con hẻm Gun gần đó. Danh tính nạn nhân được xác định là bé Alma Tirtschke, 12 tuổi sống với dì tại phố Swaston cách hiện trường không xa. Trước đó, chiều ngày hôm trước bé gái này đi giao thịt cho một khách hàng.
Để truy tìm dấu vết bắt hung thủ một cách nhanh nhất, lực lượng cảnh sát đã trao giải thưởng với một số tiền cao nhất có thể dành cho những ai cung cấp thông tin về vụ việc. Rất nhanh chóng nhiều đối tượng trong danh sách đang bị theo dõi trong khu vực được triệu tập đến đồn cảnh sát. Colin Ross là một trong những đối tượng được liệt vào danh sách khi đó qua lời kể của một nhân chứng nói với cơ quan chức năng, mô tả bề ngoài rất giống bé Alma đã xuất hiện trước quán rượu của Ross.
 |
Colin Ross và bé Alma Tirtschke. (Ảnh: Dailytelegraph) |
Dù Ross khai nhận với cảnh sát tất cả với những bằng chứng ngoại phạm thuyết phục tại cơ quan điều tra nhưng anh vẫn bị bắt và xét xử với mức án tử hình về tội giết người. Trước đó, anh cũng bị liệt vào trong danh sách nghi ngờ cần theo dõi trong một vụ nổ súng và cướp đồ của khách hàng tại quán rượu.
Một bức thư vài chữ ngắn gọn được Ross viết gửi lại cho gia đình trước ngày thi hành án với những lời thanh minh cho mình “một ngày nào đó họ sẽ chứng minh tôi vô tội”.
Tuy nhiên, 87 năm sau (27/5/2008) thống đốc bang Victoria mới chính thức tuyên bố Ross vô tội. Trước đó, những năm 90 của thế kỷ trước, cơ quan pháp y cho rằng việc nhân chứng nhìn thấy một bé gái tóc màu đó giống Alma ở quán rượu là hoàn toàn không có căn cứ, không đáng tin cậy.
Uẩn khúc đồng nghiệp tố cáo mình bị cảnh sát mớm cung
Năm 1981, một người Mỹ gốc Phi tên là Clarence Brandley bị tòa án bang Texas tuyên phạt tử hình về hành vi hãm hiếp và giết hại Cheryl Ferguson (nữ sinh 16 tuổi, học tại trường cấp 3 Bellville, bang Texas)
Ngày 23/8/1980, thi thể Ferguson được phát hiện ở một căn gác của giảng đường bởi hai bảo vệ của trường là Brandley và Henry Peace. Mặc dù là người tìm thấy thi thể xấu số trên nhưng mọi nghi vấn được đặt lên đầu hai nhân viên bảo vệ này.
Tuy nhiên, 3 nhân viên bảo vệ khác của trường là Gary Acreman, Sam Martinez, and John Sessum lại đứng ra làm nhân chứng chống lại lời khai của Brendley tại cơ quan điều tra. Nhiều người cho rằng, một điều tra viên tên Wesley Styles đã mớm cung cho họ để hãm hại anh.
 |
Clarence Brandley bị kết án oan bởi ông là người da đen. (Ảnh: Oneforten) |
Qua lời kể của Henry Peace, điều tra viên này đã từng nói răng một trong hai người họ sẽ bị treo cổ vì họ là dân da màu. Thời điểm đó, một làn sóng phản đối của những người dân trong xã hội Mỹ dấy lên vô cùng mạnh mẽ bởi yếu tố quá phân biệt chủng tộc, sắc da của những cư dân khác.
Vụ án được các nhà hoạt động xã hội và tổ chức nhân quyền đứng ra quyên góp được 80.000 USD để giúp Brendley thuê một luật sư giỏi để bào chữa cho mình. Tuy nhiên, 9 năm sau đó anh mới được tòa án địa phương tuyên bố vô tội nhưng lại không nhận được một khoản tiền bất kỳ nào bồi thường và lời xin lỗi từ chính quyền sở tại.
Vị ân nhân đặc biệt
Năm 1955, một phó phòng cảnh sát huyện Giao (Sơn Đông- Trung Quốc) tên An Lạc Tam bị kết án tử hình về hành vi trộm cắp và đánh con nợ tử vong 10 năm trước đó.
Điều lạ lùng, chính tử tù này cũng không hề biết mình bị kết án tử hình trước giờ đưa ra pháp trường. Chỉ đến lúc bị áp giải đến gần pháp trường thì An mới biết chuyện rồi kêu oan cho mình.
Lúc đó, kiểm soát viên Lưu Minh Trí, người trực tiếp giám sát thi hành án hôm đó lại linh cảm về một điều gì đó bất thường nên ngay lập tức chỉ định hoãn thi hành án và điều tra lại toàn bộ.
Quá trình lấy lời khai từ An tại cơ quan điều tra, kiểm soát viên này phát hiện cơ quan an ninh đã có hành vi bức cung, ép buộc. Chị An Hứa (nạn nhân) chết bởi xuất huyết khi sinh con chứ hoàn toàn không liên quan đến nghi phạm.
Trước những chứng cứ thuyết phục được đưa ra từ vị kiểm soát viên này, tòa án tỉnh Sơn Đông đã tuyên bô trả tự do cho An Lạc Tam. Vụ án oan khiên này được coi là vụ án đầu tiên ở Trung Quốc thời hiện đại được minh oan ngay trước giờ thì hành án.
Thoát án tử nhờ kỹ thuật ADN
Năm 1985, Kirk Bloodsworth nhận án tử hình sau khi bị tình nghi hiếp dâm rồi giết hại một bé gái 9 tuổi tại Rosedale, bang Maryland, Mỹ. Mặc dù, có 5 nhân chứng xác nhận việc nghi phạm có mặt cùng nạn nhân vào thời điểm vụ án diễn ra, nhưng Bloodsworth một mực tuyên bố mình vô tội.
Trong thời gian chờ thi hành án, nghi phạm này đọc được một tài liệu về việc sử dụng ADN để xác minh thủ phạm trong các vụ án giết người. Bloodsworth yêu cầu tiến hành xét nghiệm và kết quả cho thấy mẫu tinh dịch trên người nạn nhân có cấu trúc ADN không phù hợp với nghi phạm.
 |
Kirk Bloodsworth nhận án tử hình sau khi bị tình nghi hiếp dâm rồi giết hại một bé gái 9 tuổi |
Bloodsworth được trả tự do năm 1993, sau gần 9 năm trong tù. Ông cũng trở thành người đầu tiên được minh oan nhờ phương pháp phân tích ADN.
Người da đen bị kết oán oan tại Mỹ
Năm 1991, Troy Davis, một người Mỹ gốc Phi, bị kết án tử hình vì đã giết hại cảnh sát Mark MacPhail trong một vụ xô xát tại Savannah, bang Georgia, hai năm trước đó. Davis bị hành quyết năm 2011, nhưng một mực phủ nhận hành vi trên cho đến tận trước lúc chết.
7 nhân chứng xác nhận việc Davis bắn chết MacPhail và hai nhân chứng cho biết nghi phạm thú nhận với họ về hành vi trên. Chỉ có 5 nhân chứng cho lời khai có lợi cho Davis.
Mặc dù cảnh sát không tìm ra khẩu súng gây án và vỏ đạn tìm được tại hiện trường sau khi kiểm tra được cho là không có liên quan với vụ án, nhưng tòa án vẫn kết án tử hình với Davis.
 |
Troy Davis trên một phiên tòa xét xử. (Ảnh: Technorati) |
Vụ án này nhận được sự quan tâm của toàn xã hội Mỹ và thế giới. Cựu tổng thống Jimmy Carter, Giáo hoàng Benedict XVI, cựu giám đốc Cục Điều tra Liên bang (FBI) William Sessions lần lượt lên tiếng yêu cầu xét xử lại.
Cơ quan tư pháp từng ba lần chọn ngày hành quyết Davis, nhưng sau đó đều phải tạm hoãn. Cuối cùng, việc hành quyết vẫn được tiến hành vào ngày 21/9/2011. Đến tận lúc bị tiêm thuốc độc, Davis vẫn nói: "Tôi vô tội".
Vụ án Troy Davis được coi như trường hợp điển hình của việc người da đen bị kết án oan tại Mỹ và trở thành biểu tượng cho phong trào phản đối án tử hình thế giới.
