Tình trạng này đã diễn ra trong thời gian dài, tại nhiều công trình. Tuy nhiên chính quyền địa phương vẫn còn thiếu quyết liệt trong xử lý dẫn đến ngày càng nhiều người dân vi phạm, cũng như ảnh hưởng đến việc triển khai xây dựng các dự án.
Vi phạm tràn lan
Tại khu vực được quy hoạch để xây dựng công trình hỗ trợ thoát lũ cho suối Nậm La tại khu Bôm Bai, bản Phiêng Hay, xã Chiềng Xôm, trong khoảng 2 tháng nay người dân ồ ạt dựng lên hàng chục ngôi nhà thô sơ. Những ngôi nhà có diện tích khoảng 20m2, tất cả được làm từ tre và gỗ, mái lợp bằng tôn hoặc tấm lợp fibrô-ximăng. Còn ngay cạnh đó, máy xúc được người dân thuê đang hoạt động hết công suất để khai hoang ruộng nước. Điều đáng nói, là những ngôi nhà và các thửa ruộng mới được khai hoang lại nằm ngay cạnh dòng chảy của lũ những năm trước, cá biệt còn có những ngôi nhà được dựng ngay gần cửa thoát lũ.
Ông Lò Văn Hường, người dân bản Phiêng Hay cho biết, trước đây tại các khu vực mà người dân đang dựng nhà có năm đã bị ngập vì cửa thoát lũ nhỏ, nước về quá nhanh nên không chảy kịp. Biết là bị ngập như thế, nhưng người dân vẫn dựng nhà, đến khi nào nước lên cao thì chạy lũ.
Còn tại bản Giỏ, phường Chiềng, thành phố Sơn La, chỉ sau gần một tháng nghe tin tỉnh Sơn La có chủ trương bàn giao khoảng 5ha đất cho một đơn vị để xây dựng khu hành chính, kho dự trữ và cho đoàn chức năng xuống khảo sát, đo đạc thì tại đây đã xuất hiện hơn 20 công trình như bể chứa nước, tường bao và nhà ở. Nhưng hầu như các công trình này đều được xây bằng vật liệu kém chất lượng, không thể sử dụng.
Theo ông Lò Văn Đỉnh, Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường Chiềng Sinh, thành phố Sơn La, từ khi tỉnh Sơn La triển khai một số dự án trọng điểm, việc xảy ra xây dựng các công trình trái phép đã trở thành phổ biến. Đặc biệt là đối với các dự án Khu quy hoạch Trung tâm thể dục thể thao tỉnh Sơn La tại bản Thẳm và khu quy hoạch xây dựng Bệnh viện 550 giường tại bản Sẳng.
Theo thống kê, riêng 2 dự án này có tới 73 hộ vi phạm với gần 160 công trình vi phạm. Trong đó có 2 hộ xây nhiều nhất tới 12 công trình, chủ yếu là nhà và bể nước, có hộ xây tới 8 công trình hình dạng bể nước có dung tích mỗi bể từ vài chục m3 trở lên. Mặc dù chính quyền phường Chiềng Sinh đã phối hợp với các đơn vị chức năng xuống địa bàn lập biên bản xử lý nhiều lần đối với các hộ trên, nhưng vẫn không thể dứt điểm được tình hình.
Cần xử lý triệt để
Khi triển khai các dự án trên địa bàn, thành phố Sơn La đã thành lập Ban chỉ đạo nhằm theo dõi, quản lý dự án, thực hiện giải phóng mặt bằng. Đặc biệt là kiểm tra, kiểm soát việc bà con tự ý xây dựng các công trình trái phép nằm trong khu quy hoạch dự án.
Tuy nhiên, đến thời điểm này tại một số dự án đang triển khai trên địa bàn thành phố Sơn La, việc xây dựng trái phép vẫn chưa chấm dứt hoàn toàn, người dân vẫn tiếp tục xây dựng các công trình để chờ đền bù. Ngoài ra, việc xử lý các công trình vi phạm vẫn chưa thực sự quyết liệt, đến nay mới tổ chức cưỡng chế phá dỡ với 14 công trình. Các công trình còn lại mới chỉ dừng lại ở việc xử lý hành chính. Điều này đã không tạo ra được sự răn đe cần thiết để người dân không tái vi phạm.
Với những gì đang diễn ra tại thành phố Sơn La cho thấy, các công trình trái phép chờ đền bù không được xử lý nghiêm và chưa đủ mạnh để giải quyết dứt điểm. Chính vì vậy, đã để lại hệ quả là việc xây dựng trái phép tràn lan như hiện nay. Vấn đề này đã gây ra sự lãng phí tiền bạc của người dân, nguồn lực của Nhà nước và ảnh hưởng đến tiến độ các dự án. Điều mà đáng lẽ ngay từ đầu đã không xảy ra nếu có sự giải quyết kịp thời của chính quyền địa phương.
Lý giải về vấn đề này, Phó Chủ tịch UBND thành phố Sơn La Đỗ Văn Trụ cho biết, do một số hộ dân biết sai nhưng vẫn cố tình vi phạm, tranh thủ tổ chức xây dựng ngoài giờ làm việc, thậm chí là cả ban đêm. Mặt khác, do việc lập và triển khai cụ thể hóa các đồ án quy hoạch, triển khai các dự án được duyệt của các cấp, các ngành còn chậm nên người dân đã lợi dụng thời gian kéo dài để xây dựng. Ngoài ra, thành phố Sơn La và các địa bàn để xảy ra tình trạng xây dựng trái phép cũng thừa nhận trách nhiệm vì chưa thường xuyên thực hiện việc kiểm tra, dẫn đến việc không phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời.
Đối với giải pháp xử lý các công trình vi phạm trong thời gian tới, ông Đỗ Văn Trụ, Phó Chủ tịch UBND thành phố Sơn La cho biết thêm, đơn vị đã họp, thông báo đến tận người dân, đến cấp ủy, chính quyền cơ sở về chủ trương, quy hoạch để triển khai dự án. Tất cả những công trình tạo lập trên đất nông nghiệp trái phép; không có giấy phép; xây dựng trong thời gian đang tổ chức triển khai lập quy hoạch công khai, công bố, cắm mốc quy hoạch, cũng như công tác thống kê, kiểm đếm thì toàn bộ tài sản này không được bồi thường, hỗ trợ. Thành phố Sơn La cương quyết trong việc này, tạo sự công bằng giữa người chấp hành và người không chấp hành. Nhân dân phải tự tháo dỡ, di chuyển, trả lại mặt bằng cho đất quy hoạch để triển khai các dự án.
