Đức
Giới chính trị truyền thống của nước Đức hiện ngày càng trở nên lo sợ trước hiệu ứng của các thông tin giả mạo, có khả năng sẽ ảnh hưởng tới kỳ tổng tuyển cử của họ tổ chức vào mùa thu năm 2017. Thông tin giả mạo cùng cái mà họ cho là “sự can thiệp của nước Nga” được xem là một mối đe dọa cực kỳ nghiêm trọng đối với tiến trình bầu cử dân chủ nước này.
Hàng loạt các thông tin giả mạo mới đây, từ thông tin cho rằng Thủ tướng Angela Merkel từng là cảnh sát mật của Đông Đức, cho tới thông tin cho rằng bà là con gái của Adolf Hitler… đã cho thấy nước Đức dễ bị tổn thương bởi thông tin giả mạo như thế nào.
Vụ thông tin giả gây chấn động nhất tính đến nay ở Đức có lẽ là một bài viết hồi đầu năm kể rằng một bé gái 13 tuổi gốc Nga, còn được biết tới là Lisa F, đã bị cưỡng hiếp bởi những người tị nạn đến từ Trung Đông. Câu chuyện này nhanh chóng được giới truyền thông Nga và Đức dẫn lại, trong đó cho rằng cô bé đã bị bắt cóc trên đường tới trường và cưỡng hiếp tập thể.
Hóa ra vụ tấn công này chỉ là thông tin giả, sau khi được cảnh sát trưởng Berlin làm rõ. Theo văn phòng công tố Berlin, cô bé này đã ở cùng với một người quen suốt 30 giờ đồng hồ, và các cuộc khám nghiệm cho thấy cô bé không hề bị làm tổn hại tới cơ thể.
Thế nhưng, do được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội và cả các trang tin của Nga, hàng trăm người đã đổ xuống đường biểu tình vụ “tấn công”. Lúc bấy giờ, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov thậm chí còn lên tiếng chỉ trích chính phủ của bà Merkel về vụ tấn công giả mạo này, khiến Berlin tin rằng Điện Kremlin đang có ý định không tốt.
Phát biểu trước Quốc hội Đức (Bundestag) hồi tuần trước, Thủ tướng Merkel đã nêu rõ: “Ngày nay chúng ta có rất nhiều các trang tin giả, thông tin đùa cợt - những thứ tự nghĩ ra các câu chuyện, tự sinh ra các ý kiến bằng một số thuật toán, và chúng ta cần phải biết để đối phó với chúng”.
Thông tin giả cũng lan tới nước láng giềng Áo, gây ảnh hưởng tới uy tín của tất cả các ứng viên đang tham gia cuộc bầu cử.
Pháp
Trong suốt 10 năm qua, Pháp đã chứng kiến sự tăng lên trông thấy của xu hướng đọc từ các nguồn không chính thống, blog và các mang xã hội… Hàng loạt các thông tin giả mạo với mục đích câu view trục lợi đã xuất hiện, nói về hàng loạt các vấn đề nóng hổi, từ khủng hoảng di cư, tư tưởng dân tộc cực đoan cho tới thuyết người ưu thế… tất cả đều là các trang tin độc lập và không chính thống.
Sự trỗi dậy này đã làm người đọc ít tin tưởng vào các kênh thông tin chính thống hơn. Ông Samuel Laurent, người đứng đầu ban kiểm duyệt thông tin của tờ Le Monde cho hay: “Ở Pháp không có sự hiện diện của các trang tin hoàn toàn sai sự thực nhằm kiếm tiền từ các cú click vào quảng cáo”. Tuy nhiên ông cho hay Pháp ngày càng chứng kiến nhiều hơn các vụ thao túng thông tin, làm sai lệch thông tin, đặc biệt trong khoảng thời gian diễn ra các cuộc bầu cử.
Vụ gần đây nhất là trong bối cảnh mà Pháp đang diễn ra cuộc đua vòng đầu nhằm bầu ra ứng viên tham gia bầu cử Tổng thống 2017, ứng viên đảng trung hữu Alain Juppe đã bị tung tin là có liên hệ với tổ chức Anh em Hồi giáo (MB). Cáo buộc này xuất nguồn từ một cuộc bầu cử địa phương năm 2014, khi một số câu chuyện thêu dệt nói rằng ông Juppe muốn xây dựng một nhà thờ Hồi giáo-Công giáo ở Bordeaux, nơi ông là Thị trưởng lúc bấy giờ.
Câu chuyện này nhanh chóng phát tán gây ảnh hưởng nặng nề tới chiến dịch của ông Juppe.
Ngoài ra, một vấn đề khác không kém phần nghiêm trọng là hàng loạt các website tung tin giả về nạo phá thai đã trỗi dậy ở Pháp gần đây. Hạ viện nước này đã phải phê chuẩn kế hoạch cấm các website tung tin giả này, đồng thời đưa ra nhiều đường dây nóng để chính phủ tuyên truyền về chính sách của họ liên quan tới vấn đề nạo phá thai.
Italy
Tại Italy, kiểu thông tin tuyên truyền sai sự thật này cũng gây quan ngại đặc biệt đối với chính phủ. Mới đây nhất, một tài khoản Twitter bí ẩn có tên “Beatrice di Malio” liên tục đưa ra các thông tin giả mạo nhằm làm mất uy tín chính phủ của ông Matteo Renzi - người mới đây đã từ chức sau cuộc trưng cầu dân ý.
Tài khoản Twitter bí ẩn nọ có lần đăng tải một bức ảnh bà Elena Boschi, Bộ trưởng Cải cách, trong đó nói rằng bà đã chia sẻ thông tin nội bộ với cha của bà, người thuộc ban điều hành của Banca Etruria, một ngân hàng ở Tuscan. Ngân hàng này từng được chính phủ Italy cứu vớt hồi năm 2015, nhưng không có chứng cứ nào cho thấy bà Boschi đã giúp đỡ cha bà hay làm điều gì sai trái.
Ngoài ra, các thành viên trong đảng Dân chủ của ông Renzi cũng từng phàn nàn về một số website tung tin giả mà đứng đằng sau là Phong trào 5 Sao, tổ chức được cho là đã tung ra vô số các thông tin tuyên truyền hòng làm mất uy tín của chính phủ nước này.
