Người K’ho và những phong tục kiêng cữ lạ lùng

Giống như các tộc người bản địa khác ở Tây Nguyên, người K’ho theo tín ngưỡng đa thần, với quan niệm 'vạn vật hữu linh' - mọi vật xung quanh đều có linh hồn.
Người K’ho và những phong tục kiêng cữ lạ lùng

Đồng bào K’ho cho rằng, kiêng cữ thì sẽ mang lại điều may mắn cũng như tránh những điều xui xẻo trong cuộc sống. Từ lúc sinh ra, lớn lên cho đến lúc qua đời, hay các hoạt động trong đời sống sinh hoạt hàng ngày như: đi săn, ăn uống, cưới xin… đều có kiêng cữ. Những kiêng cữ này được truyền lại từ đời này qua đời khác, ăn sâu vào trong tâm trí của mỗi người dân K’ho.

Kiêng cữ trong sinh nở

Lúc mang thai, người K’ho kiêng ăn thịt các loài khỉ, vượn, không ăn con vật có mang bị chết, kiêng không ăn thịt con đỏ, không ăn cơm chậm vì sợ đẻ khó, không xách vật nặng, gùi phải mang sau lưng ngay ngắn, không đi trỉa lúa, bắp giùm cho người khác, tóc không buộc vì sợ đẻ khó, cối thủng không được bịt. Phụ nữ khi sinh ở cữ 7 ngày, buộc sợi chỉ xanh hoặc cắm cành lá xanh nơi cửa làm dấu hiệu thông báo không cho khách lạ vào nhà, chỉ có anh em, họ hàng mới được vào. Trong trường hợp khách vô ý bước vào thì chủ nhà phun nước vào người của khách để đuổi điều xấu có thể mang đến cho đứa trẻ. Khi sinh, bà mẹ phải kiêng hai tháng không được nấu nướng, kiêng chuyện vợ chồng. Tên đứa trẻ không được đặt giống tên bố mẹ chồng hoặc bố mẹ vợ.

Người K’ho và những phong tục kiêng cữ lạ lùng - anh 1

Người K’ho rất coi trọng những nghi lễ liên quan đến việc làm rẫy.

Kiêng cữ khi đi săn

Trước đây với kinh tế tự cung, tự cấp cuộc sống của người K’ho luôn gắn liền với thiên nhiên, núi rừng như: săn bắt, hái lượm… từ đó họ cũng có những kiêng cữ đặc biệt khi đi săn. Trước khi đi săn, người đàn ông phải giữ bí mật trong 7 ngày, không được nói với ai, chỉ nói là đi chơi, không được nói địa điểm các con suối, rừng nơi đi săn… nếu gặp phụ nữ có bầu thì ngày hôm đó không đi săn mà phải quay trở về nhà. Kiêng chuyện vợ chồng trong 7 ngày, khi đi gặp con đỏ, con rắn là phải trở về. Ban đêm mơ thấy gà hoặc nai, chóe bể, cây đổ, đại bàng bắt cá, thì không được đi. Đang đi có ai đó hắt xì hơi hoặc gặp thú rừng kêu thì phải về không được đi. Cái nỏ, mũi tên và xà gạt phải treo đầu giường nằm của người đàn ông nếu treo vị trí khác thì sẽ không may mắn cho lần đi săn sau. Thịt thú đi săn phải chia cho cả làng, sừng và đầu để trang trí ngay cửa hoặc treo lên bàn thờ để cho may mắn.

Kiêng cữ trong ăn uống

Cá không được nấu với nấm hoặc với xoài, xoài không được giã trong cối vì sợ sét đánh hoặc bị động đất, sau khi ăn xoài phải rửa tay thật kỹ.

Kiêng cữ trong hôn nhân

Trong bữa tiệc cưới sau khi ăn con gà phải xem đầu gà tốt hay xấu là điềm báo trước cho đôi trai gái sau này, không được lấy những người bị coi là ma lai, kiêng cãi nhau với bố mẹ chồng hay bố mẹ vợ sẽ bị tai họa, xui xẻo xảy đến, làm ăn không được.

Chọn địa điểm đất canh tác làm nương rẫy

Trước hôm tìm đất phát nương làm rẫy, ban đêm ngủ mà mơ thấy điều xấu thì phải bỏ vùng đất đó đi chọn chỗ khác. Nếu trồng trọt, canh tác trên đất gần khu nghĩa địa, ban đêm mơ thấy gặp người chết thì không được canh tác khu đất đó nữa.

Kiêng cữ trong tang ma

Khi có người chết, những thành viên trong gia đình không được đi xa, kiêng đi làm trong 8 ngày nếu không sẽ mang tội bất hiếu đối với người chết.

Người K’ho và những phong tục kiêng cữ lạ lùng - anh 2

Trước khi đi săn, người đàn ông phải giữ bí mật trong 7 ngày. Ảnh: Bích Ngọ.

Đối với trường hợp chết bất đắc kỳ tử, kiêng trong 8 ngày không ra khỏi làng, khách không được đến khi thấy lá cắm ngoài nhà để báo hiệu là trong nhà có kiêng cữ, xác người chết phải chôn riêng không chôn chung ngoài nghĩa địa, phải nhờ thầy phù thủy đến cúng bằng con gà, chó hoặc dê để đuổi tà ma xui xẻo ra khỏi nhà.

Ngày nay do ảnh hưởng của cuộc sống hiện đại, đặc biệt là sự thâm nhập của các tôn giáo mới như Kitô giáo, Tin lành giáo… đã làm thay đổi nhiều những quan niệm về tâm linh hay những kiêng cữ trong cộng đồng người K’ho. Qua quá trình truyền giáo nhiều cư dân đã tiếp nhận tín ngưỡng mới, cùng với chính sách tự do tín ngưỡng, trong đời sống của người K’ho, các nghi thức cúng tế hay kiêng kỵ cũng giảm đi rất nhiều, thậm chí bị mai một và dần mất hẳn. Thay vào đó là các nghi thức tôn giáo mới được thực hiện một cách phổ biến.

Tuy nhiên sự hòa nhập đó cũng không làm mất hẳn những quan niệm về “vạn vật hữu linh” trong tâm thức của người K’ho, đặc biệt trong lớp người già lớn tuổi trong làng. Những quan niệm “rừng thiêng, nước độc” vẫn ăn sâu trong tâm trí họ, khi nhắc nhở con cháu hay trong những câu chuyện của những già làng về thời hồng hoang các vị thần Yàng vẫn luôn xuất hiện và được nhắc tới.

Xem thêm:

Những điều chưa biết về tục nhuộm răng đen của phụ nữ Việt thuở xưa

Người Chil và tục cho nợ cưới đặc biệt

Người phụ nữ Bru - Vân Kiều dũng cảm phá bỏ tập tục nối dây

Theo Làng Việt Online

Nhóm nhạc BTS tích cực quảng bá văn hóa Hàn Quốc. Ảnh: Bighit Entertainment
Giới trẻ châu Á kể chuyện văn hóa dân tộc
(Ngày Nay) - Người trẻ châu Á ngày nay không chỉ năng động, sáng tạo mà còn luôn ý thức gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Họ đang thổi bùng sức sống mới cho văn hóa truyền thống bằng những cách thức độc đáo và đầy cảm hứng.
Ảnh minh họa
Công an Hà Nội cảnh báo 24 thủ đoạn sử dụng công nghệ cao để lừa đảo chiếm tài sản
(Ngày Nay) - Theo Công an TP Hà Nội, tội phạm sử dụng công nghệ cao để lừa đảo chiếm đoạt tài sản vẫn diễn biến phức tạp, các đối tượng thường xuyên thay đổi phương thức, thủ đoạn hoạt động, lợi dụng không gian mạng để thực hiện hành vi phạm tội, gây thiệt hại đặc biệt lớn về kinh tế-xã hội.
Tầng lớp tỷ phú, giàu có tìm nơi tận hưởng cuộc sống “xa xỉ thầm lặng”
Tầng lớp tỷ phú, giàu có tìm nơi tận hưởng cuộc sống “xa xỉ thầm lặng”
(Ngày Nay) -  “Quiet luxury” - sự xa xỉ thầm lặng đang phát triển thành xu hướng sống, phong cách tận hưởng mới của giới thượng lưu. Bắt nguồn từ thời trang, xu hướng này “lấn sân” sang lĩnh vực bất động sản và được giới nhà giàu ưa chuộng. Điều này lý giải vì sao phân khu The Miyabi (thuộc Thành phố đảo Hoàng Gia - Vinhomes Royal Island) được săn đón ngay khi vừa ra mắt .
Ảnh minh họa
WHO ra mắt mạng lưới toàn cầu mới giám sát virus corona
(Ngày Nay) -  Ngày 27/3, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã ra mắt mạng lưới toàn cầu mới về virus corona CoViNet để phát hiện, theo dõi và đánh giá sớm cũng như chính xác các virus SARS-CoV-2, MERS-CoV và các chủng virus corona mới đe dọa nghiêm trọng sức khỏe cộng đồng.