Tội phạm đang “trẻ hóa”
Ngày 15/4, buổi toạ đàm “Ngăn chặn nguy cơ người trẻ phạm tội” tổ chức tại TPHCM với sự tham gia của nhiều chuyên gia và cơ quan quản lý ở nhiều lĩnh vực… Theo Thiếu tá Trịnh Khánh Hùng, Phó trưởng phòng Cảnh sát hình sự (PC02), Công an Thành phố Hồ Chí Minh, từ năm 2018 đến hết quý 1/2021, thành phố ghi nhận 516 vụ phạm pháp hình sự do người dưới 18 tuổi thực hiện, truy bắt 884 đối tượng.
Bên cạnh đó, một số vụ án, thủ đoạn phạm tội của các đối tượng không còn đơn giản do bồng bột, thiếu suy nghĩ mà có sự tính toán, chuẩn bị kỹ càng, tinh vi, thậm chí đã hình thành các băng nhóm tội phạm có tính nguy hiểm, đáng báo động nhiều vụ việc để lại hậu quả nghiêm trọng, gây bức xúc trong xã hội.
Dưới góc nhìn tâm lý học, Tiến sỹ Đoàn Văn Báu, chuyên gia tâm lý tội phạm cho rằng, tình trạng tội phạm trẻ hóa ngày càng phổ biến. Trước đây, tội cố ý gây thương tích chiếm đa số nhưng hiện nay, nhiều tội phạm công nghệ cao, xâm phạm an ninh quốc gia cũng "trẻ hóa" dưới 18 tuổi. Điều đó cho thấy đạo đức, lối sống của một bộ phận giới trẻ rất đáng báo động. Nhiều đối tượng tuổi còn trẻ nhưng thực hiện hành vi giết người một cách lạnh lùng.
Vì vậy, cần có giải pháp cụ thể nhằm ngăn chặn nguy cơ người trẻ phạm tội.Ở góc độ giáo dục, thầy Nguyễn Minh Trí, Phó hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Đốc Binh Kiều (huyện Tháp Mười, Đồng Tháp) cho biết, nhà trường luôn tư vấn cách chọn bạn chơi, tổ chức hoạt động tâm lý, sân chơi cho học sinh.
Tuy nhiên, thời gian không học tại trường, các em có tụ tập, gặp gỡ bạn bè xấu hay không, sa vào hành vi phạm pháp luật hay không... là những điểm vô cùng đáng lo. Theo thầy Nguyễn Minh Trí, gia đình nên chủ động quan tâm, thường xuyên nắm bắt tâm lý bất thường của các en để báo với nhà trường cùng nhau đưa ra giải pháp.
Ông Trịnh Duy Trọng, Trưởng phòng Chính trị tư tưởng, Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh nêu ý kiến, các số liệu thống kê cũng chỉ ra rằng, người trẻ phạm tội phần lớn nghỉ học, bỏ học, do hoàn cảnh khó khăn.
Chính vì vậy, nếu giữ được học sinh trong nhà trường là cơ hội để ngăn chặn tối đa nguy cơ tội phạm trẻ hóa. Bên cạnh đó, cần tạo ra sân chơi, môi trường thỏa mãn niềm đam mê của học sinh, sau đó định hướng tâm lý cho các em...
Toàn xã hội cần chung tay ngăn chặn
Từng tư vấn tâm lý cho hơn 20 nạn nhân về bạo lực học đường, Tiến sỹ tâm lý học Đào Lê Hòa An, Giám đốc Trung tâm ứng dụng khoa học tâm lý cho rằng, hiện các bạn trẻ tiếp nhận, thụ hưởng thông tin từ internet, smartphone quá nhanh nhưng lại không có bộ lọc thông tin.
Do đó, cần nâng cao bộ lọc này, từ tâm lý, truyền thông và kỹ năng sống sau đó có sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng để xây dựng giải pháp đồng bộ.Trong khi đó, ông Trần Văn Đạt, Quyền Vụ trưởng Vụ pháp chế, Bộ Giáo dục và Đào tạo nhấn mạnh đến công tác quản lý, ngăn chặn những hành vi vi phạm pháp luật của người trẻ là nhiệm vụ của toàn xã hội, không riêng gì ngành giáo dục và đào tạo.
Theo đó, Bộ đã phối hợp với ngành Công an, Trung ương Đoàn, Bộ Tư pháp để cùng hỗ trợ, giúp người trẻ thực thi pháp luật cho đúng. Một trong những nguyên nhân gây ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý, nhận thức của thanh thiếu niên hiện nay là mạng xã hội.
Ông Trần Văn Đạt đề nghị, cần dùng chính “công cụ mạng xã hội” để tạo ra nhóm giữa gia đình và nhà trường, giữa các nhà trường với Sở Giáo dục và Đào tạo để thông tin qua lại. Về góc độ gia đình, các bậc cha mẹ cần lưu tâm, kiểm soát nội dung mà con em mình tiếp cận để ngăn chặn, loại bỏ thông tin xấu, độc trên môi trường internet, phim ảnh...
Tương tự, ông Lê Văn Ngợi, Trưởng phòng Chính trị tư tưởng, Sở Giáo dục và Đào tạo Đồng Tháp cho rằng đã đến lúc phải có quy trình xử lý bạo lực học đường ngay tại nhà trường. Ngoài ra, cần đề cao trách nhiệm của người lớn và những người chứng kiến bạo lực học đường.
Theo đó, cần tính đến việc lập danh sách học sinh vi phạm tại nhiều trường, gửi cho công an cấp xã, huyện để quản lý. Cùng với đó là thay đổi hình thức phổ biến, tuyên truyền pháp luật, song song với giáo dục kỹ năng phòng vệ cho học sinh nhằm ngăn chặn nguy cơ người trẻ phạm tội.Nhằm ngăn chặn, phòng ngừa và kéo giảm tình trạng “tội phạm nhí”, Thiếu tá Trịnh Khánh Hùng cho rằng, cần có giải pháp tổng hợp, đồng bộ và đòi hỏi trách nhiệm của toàn xã hội, không chỉ riêng lực lượng Công an.
Trong đó, giải pháp hiệu quả nhất là tuyên truyền, bởi các đối tượng thanh thiếu niên chưa hoàn thiện về nhân cách, nhận thức pháp luật. Ngoài ra cần sự vào cuộc của chính quyền địa phương, đặc biệt là đoàn thể, thông qua hoạt động sinh hoạt tinh thần lành mạnh, nâng cao nhận thức pháp luật cho học sinh, giúp các em nhận ra hành vi sai trái của mình.
Theo Thiếu tá Trịnh Thanh Hùng, bên cạnh các giải pháp trên, nhà trường, gia đình cần có sự quan tâm đến con em, học sinh của mình đúng mức. Nếu bố mẹ quan tâm đến con cái, thầy cô để ý hơn sẽ phát hiện ra biểu hiện lệch lạc của các em trong sinh hoạt, học tập. Sự chấn chỉnh, uốn nắn kịp thời cũng là phương pháp tốt để ngăn chặn hậu quả.
