Ngày Nay số 237

TIÊUĐIỂM 3 NGAYNAY.VN Số237 - ThứNăm, ngày 27.8.2020 Nếu việc gây dựng lại niềm tin của các đồng minh đã khó khăn, thì việc tái định hình khối đồng minh tương lai lại càng khó khăn gấp bội. Nếu được lịch sử đặt vào vị trí ông chủ Nhà Trắng, Joe Biden cũng sẽ phải tính toán về việc ai sẽ ra đi và ai sẽ ở lại trong khối đồng minh của mình. Hai trong số đồng minh truyền thống của nước Mỹ đang đứng trước sự chỉ trích ngày càng nặng nề của chính giới Mỹ. Israel dưới thời của Tổng thống Benjamin Netanyahu khiến thế giới đau đầu với những nước đi quyết đoán nhằm o ép người Palestine, đe dọa đến sự tồn vong của giải pháp hai nhà nước mà thế giới theo đuổi. Arab Saudi với hàng loạt vụ việc vi phạm nhân quyền xảy ra những năm gần đây cũng đang khiến chính giới Mỹ đặt dấu hỏi lớn về việc nên hay không tiếp tục dành sự ủng hộ cho đất nước này. Tất cả những điều này đồng nghĩa với việc Joe Biden sẽ phải tìm ra một hướng đi để cứu vãn cấu trúc đồng minh của Mỹ khỏi nguy cơ đổ vỡ, củng cố để khối đồng minh trở nên mạnh mẽ hơn. Đối đầu với Trung Quốc Đối đầu với Trung Quốc không phải một ưu tiên hàng đầu trong đường lối đối ngoại của Joe Biden. Lý do không phải vì ôngcoi nhẹảnhhưởng của Trung Quốc, mà bởi ông tin rằng nước Mỹ chỉ có thể chiến thắng trong cuộc đối đầu với nước này thông qua việc giải quyết tốt các vấn đề đối nội và xây dựng được khối đồng minh vững mạnh, đồng lòng trong việc kiềmtỏa TrungQuốc. “Cách hiệu quả nhất để đối mặt với những thách thức từ Bắc Kinh là xây dựng một mặt trận bạn bè và đối tác đoàn kết để đối đầu với những hành vi gây hấn từ TrungQuốc”, ông nói. Các nguồn tin thân cận với Joe Biden nhận định ông sẽ có cách tiếp cận tương đối cứng rắnvới BắcKinh, đặcbiệt là trong các lĩnh vực thương mại, an ninh mạng, công nghệ và nhân quyền. Nhưng đồng thời, Joe Biden cũng nhận thức rằng Washington và Bắc Kinh cần hợp tác trong một loạt những vấn đề lớn như dịch bệnh COVID-19 và biếnđổi khí hậu. Cuộc đối đầu với BắcKinhkhông thể là cuộc chiến một mất một còn như thời Chiến tranh Lạnh. Giải giáp hạt nhân Một tuần trước khi kết thúc nhiệm kỳ Phó Tổng thống, Joe Biden phát biểu trước truyền thông về di sản an ninh hạt nhân của chính quyền Obama, theo đó thành công nổi bật là những thỏa thuận hạt nhân mà nước Mỹ đã đạt được với Iran, Nga, Trung Quốc và các quốc gia khác. Tuy nhiên, cho đến thời điểm này, nguy cơ phổ biến hạt nhân hiện đã cao hơn rất nhiều so với thời điểm Joe Biden rời nhiệm sở. Đương kim Tổng thống Donald Trump đã phá vỡ và rút lui khỏi nhiều thỏa thuận hạt nhân quốc tế, làm lung lay hàng rào phòng vệ chống phổ biến hạt nhân toàn cầu. Hiện tại, chỉ còn vài tháng ngắn ngủi trước khi thỏa thuận hạt nhân giữa Washington và Moskva hết hiệu lực. Triều Tiên đã phát triển đầu đạn hạt nhân trên tên lửa tầm xa. Iran tiếp tục hoàn thiện năng lực hạt nhân. Các chuyên gia cho rằng, vấn đề hạt nhân sẽ trở nên nổi cộm hơn nữa trong “nhiệm kỳ Biden” hơn là trong nhiệm kỳ của những người tiền nhiệm. Nếu trở thành tân tổng thống Mỹ, nhiều khả năng Joe Biden sẽ cứu vãn Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí Chiến lược New START trước khi hiệp ước này hết hiệu lực, như ông đã từng hứa hẹn trước đó: “Tôi sẽ theo đuổi việc gia hạn hiệp ước New START, một trụ cột của ổn định chiến lược giữa Mỹ và Nga, và lấy nó làm nền tảng cho những thỏa thuận kiểm soát vũ khí mới”. Về vấn đề Triều Tiên, nhiều khả năng Joe Biden sẽ quay lại với đường lối truyền thống của Mỹ: Không tiếp tục các hội nghị thượng đỉnh từng có trong nhiệm kỳ Donald Trump, nhưng tiếp tục tạo điều kiện cho các cuộc tiếp xúc cấp thấp để vạch ra chi tiết cho một thỏa thuận hạt nhân tương lai. Cùng lúc, các biện pháp trừng phạt cứng rắn sẽ được duy trì cho đến khi Triều Tiên có những bước đi nghiêm túc nhằm giải giáp kho hạt nhân của mình. Trong mối quan hệ với Iran, các nguồn tin thân cận cho biết Joe Biden sẽ để ngỏ cánh cửa quay trở lại Thỏa thuận hạt nhân đạt được năm 2015 nếu Iran tuân thủ thỏa thuận này. Tiếp sau đó, Mỹ sẽ phối hợp với các đồng minh phươngTây thamgiavàothỏa thuận để thúc đẩy các cuộc đàm phán về các vấn đề khu vực. Trong trường hợp cần phải gây sức ép với Iran trong các vấn đề này, ông Biden đề ra các biện pháp: bao vây trừngphạtkinhtế;tăngcường ủng hộ Israel; tăng cường hợp tác tình báo và an ninh với các đối tác khu vực, củng bố năng lực của các nước như Iraq để chống lại ảnh hưởng từ Iran; đẩy mạnh biện pháp ngoại giao nhằmchấmdứt các cuộc chiến tranh ở Yemen và Syria. Phát biểu trước báo giới, ông Biden cũng để ngỏ khả năng sẽ tấn công quân sự phủ đầu để chặn không cho Iran phát triển vũ khí hạt nhân. Chấm dứt các cuộc chiến tranh Nước Mỹ đã tham chiến suốt từ năm 2001 tới nay. Hàngnghìnngười Mỹ đã thiệt mạng. Hàng nghìn tỷ USD đã tiêu tốn vào các cuộc chiến này. Nhưng kết quả không tốt hơn, nếu không muốn nói là xấu đi: lực lượng Taliban đang trỗi dậy ở Afghanistan; Iraq tiếp tục trong tình trạng loạn lạc - chính phủ đang xích lại gần hơn với Iran, còn người dân thì đang lên tiếngyêu cầu Mỹ ngừng can dự vào công việc nội bộ của nướcmình. Nếu trở thànhTổng thống Mỹ, Joe Biden đứng trước áp lực phải chấm dứt những “cuộc chiến bất tận” này. Tuy nhiên, đây không phải là nhiệm vụ dễ dàng. Trong vấn đề Afghanistan, Joe Biden được cho là sẽ áp dụng các biện pháp trừng phạt gây áp lực lên Pakistan nhằm buộc nước này cắt đứt mối liên hệ với lực lượngTaliban. Với các đường lối rút dần khỏi các cuộc chiến tranh, củng cố lại các mối quan hệ đồngminh, tập trung vào các vấn đề y tế và kinh tế toàn cầu, nhiều nhà quan sát nhận định Joe Biden trong vai trò tổng thống sẽ cắt giảm chi tiêu quốc phòng. Tuy nhiên, mục tiêu chấm dứt các cuộc “chiến tranh bất tận” được cho là sẽ rất khó khăn, và ông sẽ chỉ đạt đượcmột phần của mục tiêu này. n CỦA JOE BIDEN JoeBiden sẽ cắt giảmngân sáchquốc phòng? Ông JoeBidenđối đầuvớiTrungQuốc như thếnào?