TIN & TIN Vị giáo sư nổi tiếng với nghiên cứu “lấy nước từ không khí” cũng bày tỏ sự mong đợi rằng: Giải thưởngVinFuture sẽ là chìa khóa để nâng tầm học thuật và xa hơn là nâng tầm giá trị xã hội. Mang nước sạch tới mọi nơi trên thế giới GS có thể chia sẻ về những hoạt động nghiên cứu khoa học kể từ khi được vinh danh tại Giải thưởng VinFuture mùa đầu tiên? - Sau khi nhận Giải thưởng VinFuture mùa đầu tiên, tôi và nhóm nghiên cứu tiếp tục bắt tay vào nghiên cứu vật liệu MOFs và đã có bước tiến lớn. Chúng tôi đã chế tạo “giếng khí” có thể thu thập nước từ Thung lũng chết - một trong những sa mạc khô cằn nhất thế giới (tại Mỹ). Đây là hệ thống có thể chiết xuất nước sạch từ không khí trong điều kiện nhiệt độ ở mức khoảng 49 độ C và độ ẩm chỉ 10%. Hệ thống này có thể vận hành mà không sử dụng bất kì nguồn năng lượng nào ngoài ánh nắng mặt trời. Hiện chúng tôi đang hoàn tất dự án và sẽ giới thiệu trong một ấn phẩm khoa học. Khả năng thương mại hóa của thiết bị “chiết xuất nước từ không khí” thì sao thưa ông? Liệu người dân những nước nghèo tại châu Phi, châu Á có cơ hội để sử dụng không? - Điều đó là hoàn toàn có thể. Chúng tôi đã tính toán với thiết bị mới là: Một gia đình 4 người chỉ cần sử dụng khoảng 100g vật liệu MOFs trong khoảng 5-6 năm. Chi phí của vật liệu MOFs rất phải chăng bởi được kết hợp từ nhôm – một kim loại có giá thành rẻ. Đặc biệt, sau 5-6 năm sử dụng, thiết bị có thể được tái chế mọi cấu phần. Việc sử dụng thiết bị này hoàn toàn phù hợp với người dân ở nhiều nơi trên thế giới, đặc biệt là tại các nước đang phát triển. Giá trị vượt ranh giới học thuật của VinFuture Là một trong những người được vinh danh tại Giải thưởng VinFuture mùa đầu tiên, ông đánh giá thế nào về sự đóng góp của giải thưởng này trong hành trình kết nối các nhà khoa học toàn cầu nhằm giải quyết những thách thức lớn của nhân loại? - Đóng góp lớn nhất với một giải thưởng quốc tế như Giải thưởng VinFuture là cho cộng đồng khoa học và công chúng thấy được tầm quan trọng của khoa học – công nghệ, cũng như việc hỗ trợ các dự án nghiên cứu cơ bản có thể mang đến giải pháp cho nhiều vấn đề lớn của nhân loại như năng lượng sạch, không khí, nước sạch, sức khỏe, thực phẩm… Điều tuyệt vời của Giải thưởng VinFuture là khả năng lan tỏa những giá trị này khi ngày càng nhiều học giả đã biết tới giải thưởng. Xa hơn, khi ngày càng nhiều người nhận ra, khoa học công nghệ đã tác động tới đời sống và xã hội ra sao, giá trị và ý nghĩa VinFuture sẽ ngày càng vươn xa khắp thế giới. Sau thành công ngay trong lần đầu tổ chức, cộng đồng nghiên cứu khoa học công nghệ và công chúng thế giới đang hướng tới Giải thưởng VinFuture mùa 2. Cá nhân GS mong đợi gì với Giải thưởng VinFuture năm nay? Tôi chờ đợi những ý tưởng liên quan tới phát triển bền vững, đảm bảo duy trì cuộc sống và môi trường cho con người, bao gồm cả nghiên cứu khoa học cơ bản và ứng dụng. Tôi nghĩ đây là lĩnh vực cần có sự kết hợp của nhiều chuyên ngành để giải quyết những thách thức chung – một yếu tố được Giải thưởng VinFuture ghi nhận và khuyến khích. Tôi cho rằng, chúng ta cần đề cao tầm quan trọng của những dự án liên quan tới xây dựng khả năng chống chịu cho con người, đơn cử như các vấn đề về không khí, năng lượng, nước, thực phẩm sạch… - Xin cảm ơn GS! n VinFuture là nguồn động lực lớn lao cho nhà khoa học n Thiên thạch xóa sổ khủng long tạo ra cơn sóng cao 1,5km. 66 triệu năm trước, thiên thạch Chicxulub, xuất phát từ vùng rìa bên ngoài của hệ Mặt trời, đã lao thẳng xuống vùng biển nông gần bán đảo Yucatan của Mexico ngày nay. Kết quả từ các mô phỏng cho thấy, trận siêu sóng thần sau khi Chicxulub va chạm với Trái đất mạnh hơn tới 30.000 lần so với trận sóng thần ở Ấn Độ Dương vào năm 2004, vốn được coi một trong những trận sóng thần lớn nhất từng được ghi nhận. Cơn sóng thần này đủ mạnh để làm xáo trộn và xói mòn trầm tích trong các lưu vực đại dương ở nửa vòng Trái đất, để lại một khoảng trống trong hồ sơ trầm tích hoặc một mớ hỗn độn các trầm tích cũ hơn. Tuy nhiên, khoảng thời gian kéo dài tới hàng chục triệu năm đã xóa mờ gần hết dấu tích của sự kiện. n Phát hiện hành tinh “địa ngục” bị magma nóng chảy bao phủ. Hành tinh mang tên TOI-1075 b được phát hiện thông qua các quan sát từ tàu vũ trụ Vệ tinh khảo sát ngoại hành tinh chuyển tiếp (TESS) của NASA. Dữ liệu mới cho thấy TOI-1075 b nằm trong số các siêu Trái đất lớn nhất từng được phát hiện. Theo NASA, TOI-1075 b sẽ giúp các nhà khoa học điều chỉnh mô hình về quá trình hình thành hành tinh, qua đó dự đoán khí quyển của siêu Trái đất và nhiều loại hành tinh khác. n NASA bất ngờ mất liên lạc 47 phút với tàu Orion. Ngày 23/11, những người điều khiển nhiệm vụ Artemis 1 lại mất liên lạc với tàu Orion vào lúc 13h09’ (theo giờ Việt Nam) trong 47 phút. Sự cố này xảy ra trong khi tái thiết lập đường truyền giữa tàu Orion và mạng lưới không gian sâu. Đây là mạng lưới đĩa vô tuyến mà NASA sử dụng nhằm trao đổi dữ liệu với tàu vũ trụ. Theo NASA, tàu vũ trụ Orion vẫn ở trong tình trạng tốt và không bị ảnh hưởng xấu từ sự cố này. Các kỹ sư đang kiểm tra dữ liệu từ sự cố để xác định nguyên nhân, đồng thời chuyên viên xử lý đang tải dữ liệu ghi nhận trên tàu vũ trụ Orion trong thời gian bị mất liên lạc. PV (tổng hợp) 10 tháng sau ngày đứng trên bục vinh danh của Giải thưởng VinFuture mùa đầu tiên, Omar Yaghi - vị giáo sư nổi tiếng là cha đẻ của “siêu vật liệu” khung hữu cơ - kim loại (MOFs) đã có dịp trải lòng sau cột mốc đáng nhớ của cuộc đời. TÙNG LÂM (Thực hiện) Ngày 20/1/2022, tại Lễ trao giải VinFuture lần 1 tổ chức tại HàNội, hạngmục Giải Đặc biệt dành cho “Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới” được trao cho Giáo sưOmar Yaghi (Mỹ) với công trình tiên phong khámphá ra vật liệu khung hữu cơ-kim loại (MOFs). MOFs làmột loại vật liệumới bao gồmcác liên kết hữu cơ tích điện và các ion kim loại, có độ xốp vĩnh viễn, sự ổn định ấn tượng trên diện tích bề mặt lớn. MOFs cho phép thu nhận, lưu trữ, phân tách và kiểmsoát thành phần hoá học của nhiều loại khí và phân tử, có khả năng làmsạchmôi trường, mang lại bầu không khí, nguồn năng lượng và nguồn nước sạch hơn. NASAmất liên lạcvới tàuOriontrong47phút. NASA NGAYNAY.VN 14 KHOAHỌC Số305 - ThứNăm, ngày1/12/2022
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA3Mzg1MA==