lãnh đạo các nước đồng ý với phương án đó. Tin tức này khiến lãnh đạo Đảng Nhân dân Campuchia hết sức phấn khởi bởi tuyên bố ủng hộ đã tạo thế chính danh cho bạn thắng cử và thành lập chính quyền. Sự việc sau đó diễn ra đúng như những gì ông Sáu Khải dự kiến. Đến tháng 7/1998, Campuchia thành lập được chính phủ. Ngay sau đó, ta và bạn đã phối hợp với nhau để tổ chức các vòng hội nghị nhằm đáp ứng các thể thức, quy chế để gia nhập ASEAN. Đến tháng 4/1998, quốc kỳ Campuchia đã xuất hiện tại khách sạn Daewoo ở Hà Nội. Tôi vẫn nhớ mãi lời khen của một lãnh đạo Campuchia dành cho Thủ tướng PhanVăn Khải: - Anh Sáu Khải mới làm Thủ tướng mấy tháng đã biết ngoại giao một cách tinh tế mà không ai nghĩ ra được cách thức đi trước một bước này. Nó vừa buộc các nước ASEAN chấp nhận tư cách thành viên nếu Campuchia có chính phủ, nhưng cũng buộc các phe phái chống đối phải chấp nhận cho thành lập chính phủ. Qua câu chuyện nhỏ này, có thể khẳng định rằng quá trình hội nhập khu vực của Campuchia có vai trò rất lớn của ông Sáu Khải mà đến nay có thể nhiều người chưa biết. Nhìn lại quãng thời gian được làm việc cùng ông Sáu Khải, tôi nhận ra rằng ở giai đoạn đó, đất nước rất cần năng lực quy hoạch của ông để kế tục sự nghiệp của ông Sáu Dân (Thủ tướng Võ Văn Kiệt), làm sao để duy trì tốc độ đổi mới, nhưng giữ cho cả “đoàn tàu” không bị trật khỏi đường ray. Và người được chọn chính là ông Sáu Khải. n - Không sống được thì sao canh biển được? Làm đi! Khó mấy, tốn mấy cũng phải làm. Vì đó là tính mạng của chiến sĩ, anh em mình – ông đặt quyết tâm. “Người phá băng” trên mặt trận ngoại giao Cũng trong thời gian ấy, có một chuyện tôi phải trực tiếp báo cáo với ông Sáu Khải xung quanh vấn đề ASEAN và Campuchia. Khi ấy là khoảng đầu năm 1997, các nước ASEAN họp và thống nhất kết nạp Campuchia, Lào và Myanmar. Thế nhưng chỉ ba tháng sau đã xảy ra chính biến ở Campuchia, do đó việc Campuchia gia nhập ASEAN bị “đóng băng”, dù lúc bấy giờ nhu cầu gia nhập tổ chức của khu vực đối với bạn là tối cần thiết. Việc Campuchia hòa nhập với khu vực sẽ giúp chứng minh chính sách hòa bình của chính quyền Đảng Nhân dân Campuchia, do đó Việt Namcũng nỗ lực giúp đỡ, nhưng không nhận được sự đồng ý của ASEAN. Tới đầu năm 1998, Hội nghị cấp cao ASEAN diễn ra tại Hà Nội. Khi đó, lãnh đạo Đảng Nhân dân Campuchia đề nghị Việt Namgiúp đỡ bạn gia nhập ASEAN trong năm đó hoặc năm tới, khi Việt Nam làmChủ tịch ASEAN. Tuy nhiên, tình hình tại Campuchia lúc bấy giờ rất bất ổn bởi chính phủ chưa được thành lập. Cá nhân tôi lúc đó đã báo cáo mọi diễn biến cho Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu và Bộ trưởng Quốc phòng Phạm VănTrà, hai ôngsauđóchỉ đạo tôi sangbáocáoôngSáuKhải, vốn chuẩn bị phụ trách Hội nghị cấp cao ASEAN. Lúc đó, ông Sáu mới làm Thủ tướng được vài tháng và dường như chưa có kinh nghiệm làm đối ngoại bao giờ. Sau khi đặt vấn đề từ phía lãnh đạo Việt Nam và Campuchia, tôi cứnghĩ ông sẽ traođổi tiếpvới BộNgoại giao, nhưng không ngờ ông nói với tôi như sau: - Việc Campuchia vào ASEAN rất quan trọng, bởi nó giúp bạn khẳng định vị thế trên trường quốc tế và thắng lợi của cuộc bầu cử năm1997. Đây là lúc bạn đang khó khăn, Việt Nam sẽ làm hết sức bằng cách vận động các nước đồng ý với đơn xin gia nhập ASEAN của Campuchia. Tuy nhiên, tới năm sau, khi Việt Nam là Chủ tịch ASEAN, thì sẽ kết nạp Campuchia với điều kiện bạn phải có chính phủ và phải trải qua các vòng hội nghị để chuẩn bị sẵn sàng cho Hội nghị cấp cao ASEANnămsau. Như vậy, về cơ bản Việt Namđãđưa raquyếtđịnhủng hộCampuchiabởi tin rằngcác nước ASEANkhông có lý do gì ngăn cản, nhưng phải công bố ngay. Sau đó, trong Hội nghị cấp cao ASEAN thì ông Sáu Khải đã thuyết phục được Điều tôi ấn tượng nhất chính là sựnghiêmtúc và kỹ lưỡng, cùng tinh thần chịu khó lắng nghe của ông SáuKhải - lúc này đã làmột lãnh đạo cao cấp. Mỗi lần tôi đến làmviệc đều thấy ông đã chờ sẵn để nghe báo cáo. Ông luônmuốnnghe tận tai từng tin tức thay vì đọc tài liệu, có gì ông lại hỏi thêm. Điều là nhất với tôi là dù báo cáo có đầy đủ, nhưng ông vẫn ghi chép lại kỹ lưỡng vào một cuốn sổ cá nhân và lầnnào ông cũng dành cho tôi nhiều câu hỏi hóc búa. Thủ tướng PhanVănKhải thămvà tặng quàBàmẹ Việt NamAnh hùngPhạmThị Đầy ở xãBình Thạnh, huyện BìnhSơn, QuảngNgãi có 3 con là liệt sĩ, trong chuyến thămvà làm việc với tỉnh QuảngNgãi, ngày 8/3/1998. (Ảnh: ThếThuần/ TTXVN) NHÀ QUY HOẠCH CỦA THỜI ĐẠI ĐỔI MỚI (Tiếp theo trang7) N G A Y N A Y . V N 66
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA3Mzg1MA==