NGAYNAY.VN Xuân SỨCMẠNH VĂNHÓA 11 “xấu tính” Ngày 23/8/2021, chốt kiểm soát tại đèo Hải Vân tiếp nhận 300 kg rau xanh do người dân Huế gửi tặng vùng dịch Đà Nẵng. Món quà rất nhỏ, nhưng đằng sau nó là một câu chuyện ý nghĩa: những người nông dân gửi tặng rau, chỉ một thời gian ngắn trước đó, đã cùng kiệt vì bão lũ. Họ là nhóm nông dân trồng rau ở xã Quảng Thành, huyện Quảng Điền, Thừa Thiên Huế. Sau khi lũ rút cuối năm 2020, phần lớn người trồng rau tại Quảng Thành mất trắng ruộng. Có một khoảng trống mà ít người nhận ra sau những trận lũ: nguồn lực thường được tập trung cho việc cứu trợ khẩn cấp, tặng lương thực và nhu yếu phẩm cho bà con bị ảnh hưởng trực tiếp bởi lũ – ngay thời điểm lũ vừa rút hoặc đang diễn ra. Thậm chí tại một số nơi, có dấu hiệu của việc hỗ trợ thừa (tặng quá nhiều mặt hàng, ví dụ mì ăn liền, cùng một địa chỉ). Nhưng sau khi lũ rút một thời gian, khi bà con các vùng lũ đứng trước mảnh ruộng ngập bùn của mình và cần vốn để tái thiết, họ không thể gieo mì ăn liền xuống. Họ cần tiền mặt, để mua lại cây con giống. Lúc này, lại có rất ít chương trình sẵn sàng chung tay. Cảm xúc xã hội, và qua đó là các đợt cứu trợ, thường chỉ dồn dập khi những hình ảnh thương tâm trong cơn lũ. Trung tâm Phát triển cộng đồng và Công tác xã hội (CODES) tại Huế nhận ra khoảng trống đó. Họ phát động một chương trình hỗ trợ các hộ dân trồng rau và làm hương tại một số làng quanh Huế. Bài toán rất đơn giản: người dân Quảng Thành sẽ nhận một số vốn tài trợ và tự bảo quản số vốn này. Những hộ khó khăn nhất nhận trước, rồi đến khi tái thiết lại được sinh kế rồi, sẽ chuyển cho các hộ tiếp theo. Số tiền vài trăm triệu đồng trở thành một nguồn quỹ quay vòng trong cộng đồng, hay nói theo ngôn ngữ dân gian, một “bát họ” của làng xã. NICE vinh dự đã kết nối được một chút hỗ trợ tài chính cho CODES trong năm 2021. Và hình ảnh những người dân Quảng Thành – một địa phương nhận hỗ trợ của CODES – đem tặng rau cho vùng dịch Đà Nẵng, khiến cho chúng tôi xúc động. 2021 là một nămmà mọi tính từ về sự nhọc nhằn đều không đủ để diễn tả. Giới doanh nghiệp, người lao động, và tất nhiên là các tổ chức xã hội đều đứng trước bài toán sinh tồn. Mạng lưới sáng kiến phát triển vì cộng đồng NICE và các thành viên cũng như vậy. Có rất nhiều khoảnh khắc, chúng tôi đã phải đặt ra câu hỏi: mình có nên tiếp tục duy trì hoạt động hay không? Nhưng nếu những người nông dân thậm chí không còn nổi 2 triệu đồng trong nhà để làm lại sau mùa bão lũ, chỉ nửa năm sau đã sẵn sàng đem rau trong nhà đi cho người đang thiếu, thì tại sao chúng ta không thể giữ hy vọng của mình? n Những câu chuyện nhỏ để đi tiếp hàng trăm triệu đồng cho rất nhiều sáng kiến thành viên của NICE. Chúng tôi chỉ biết qua loa rằngđó làmột phụnữ đứng tuổi, và cô muốn giấu tên. NICE nhậnđược thông tin từ các sáng kiến, rằng có một ai đó đã thay mặt cho cô liên hệ, và muốn gửi tặng mỗi dự án 40 triệu đồng. Một vài khoản hỗ trợ tài chính nhỏ mà NICE đã kết nối (hay chính xác hơn, là lý do để tạo ra kết nối) đã giúp hơn một sángkiếnxãhội nhỏvượt qua năm2021 đầy khốn khó. Hay các cuộc tìm tòi của báo chí, vốn là mục tiêu cao nhất của NICE: truyền thông cho các sáng kiến. Thỉnh thoảng, chúng tôi sẽ nhận được điện thoại từ một cơ quan báo chí lớn. Phóng viên nói rằng em đã phỏng vấn Tiệm giặt là người Điếc rồi, em đã phỏng vấn Thương Thương rồi… bây giờ NICE cho thêmý kiến vào cuối thôi. Mọi người tự gặp nhau mà không cần NICE tạo tác động gì. Những điều đó làm nên sự an ủi trong một năm 2021 mà rất nhiềuhoạt động xã hội phải đóng băng. Nhưng cũng chính những câu chuyện nhỏ đó, khiến chúng tôi day dứt nhận ra rằng:mìnhđáng rađã có thể làmđược nhiều hơn. Những ước mơ dang dở NICE đã ra đời với một sự chào đón đặc biệt của cộng đồng. Hơn 100 bài báo chỉ trong vòng hơn một tháng trước Tết Nguyên đán 2021 – mức độ quan tâm của truyền thông ngang bằng với cả vòngđời củamột dựán thông thường. Sau đó là những cơ hội. Tháng 5/2021, tổ chức Các đại học Pháp ngữ tại Hà Nội, Tổ chức Pháp ngữ, Bộ Ngoại giao, UBND thành phố Hà Nội dự kiến tổ chức Giải chạy Pháp ngữ lần đầu tiên tại Bờ Hồ Hoàn Kiếm. Trong một rừng những “chiếc logo” sang trọngvà lâuđời đó, NICEđóng vai trò của một đối tác. Toàn bộ tiền thu được – sau khi đã trừ đi tiền mua áo và bib của chính người chạy – sẽ được dành cho các sáng kiến của NICE. NICE dành cho Giải chạy Pháp ngữ một kỳ vọng lớn lao: đó sẽ là sự kiện đầu tiên của chúng tôi kể từ sau lễ ra mắt. Các thành viên UNET hăm hở vào cuộc, tạo ra một cuộc truyền thôngbán vé rầm rộ và thu hút được hơn hai nghìn lượt đăng ký chỉ trong vòng hơn một tuần – thậm chí có thể nhiều hơn nếu ban tổ chức không đóng cổng đăng ký vì sợ…quá tải. Chúng tôi đã chọn đến cả vị trí sắpđặt khu triển lãmnhỏ củamình ở Bờ Hồ Hoàn Kiếm. Viễn cảnh lộng lẫy củamột dự án xã hội: chỉ sau vài tháng hoạt động, logo của anh sẽ bay phấp phới giữa Trung tâmthủđô, vớimột quầy triển lãm riêng trước cả nghìn vị khách, chính phủ có, quốc tế có, doanh nhân có, giới hoạt động xã hội cũng có. Nhưng đó cũng là khi làn sóng thứ 4 bắt đầu. Cho đến lần cập nhật gần nhất, giải chạy dự kiến sẽ chỉ có thể được tổ chức sớm nhất vào tháng 3/2022. Nói rằng gốc cây tự hoạt động là một cách nói an ủi. Rằng NICE không chết. Còn thực chất, nó đã có thể sống mạnh mẽ hơn. Khi NICE ra đời, sứ mệnh của chúng tôi rất đơn giản, là tìm kiếm các sáng kiến vì cộng đồng và giới thiệu nó với công chúng. Nhưng bối cảnh của Làn sóng thứ 4 khiến cho việc “tìm kiếm”trở thànhmột cực hình. Các địaphương trong cảnước bảo vệ chặt đường biên, việc di chuyển liên tỉnh đầy các rủi ro không thể lường trước. Chỉ đầu năm 2021, chúng tôi ngồi với nhau trong Văn phòng của Trung tâm thông tin UNESCO, và nói như đinh đóng vào cây chuối, rằng mấy hôm nữa anh em mình đi miền Trung nhé. Trong đó có CODES, một tổ chức xã hội giàu kinh nghiệm, đang thực hiện dự án hỗ trợ sinh kế cho đồng bào vùng lũ. Họ có thể mở rộng tầm nhìn và cung cấp thêm cho chúng ta những sáng kiến xã hội trong khu vực. Nhưng“những chuyến đi” đã trở thành xa xỉ không biết từ lúc nào. Nhiều kế hoạch khác, như sản xuất video clip cho các sáng kiến, tổ chức tọa đàm, cũng chết yểu vì kế hoạch thay đổi liên tục do COVID-19. Và tất nhiên, không thể đổ lỗi hoàn toàn cho ngoại cảnh, khi những gì NICE làmđược cònquá ít. Luôn có trách nhiệm của những người đã sáng lập và điều hành mạng lưới: chúng tôi phải tựhỏi, rằng mình đã thực sự cố gắng cho sứ mệnh bản thân đề ra hay chưa? n
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA3Mzg1MA==