SỐ321 (13 - 20/4/2023) TẠPCHÍ W W W . N G AY N AY. V N MIỄN PHÍ VietnamToday Giao tiếp với người khuyết tật bằng trái tim Những nốt nhạc vui trong cộng đồng khiếm thị TRANG 2 - 3 TRANG 4 - 5 TRANG 8 - 9 Sự sáng tạo không lời
Theo bà Minh Hải, tiếng nói vô cùng quan trọng. Tâm hồn, trí tuệ của một người phải được truyền qua lời nói, thể hiện bằng lời nói, nếu không thể bật ra sẽ rất ngột ngạt, khó chịu, nhất là với những người khuyết tật ảnh hưởng đến vòm họng. “Với những bạn khuyết tật, huấn luyện viên phải can thiệp rất kiên trì, và điều quan trọng phải tạo ra không gian vui vẻ, giúp các bạn cảm thấy hạnh phúc”, bà Hải nói. Chia sẻ để chữa lành bản thân Giúp đỡ nhiều người khuyết tật, bà Trần Thị Minh Hải có rất nhiều người con, người em… ở mọi miền Tổ quốc, mọi miền quê khác nhau. Ai cũng coi bà Hải là người thân trong gia đình, như người mẹ đã giúp họ đầu thai lần thứ hai. Một ngày làm việc của bà Hải bắt đầu từ 5 giờ sáng và kéo dài đến nửa đêm, nhiều hôm chẳng có thời gian cho bữa trưa, bữa tối. Lịch huấn luyện giọng nói của bà Hải kín đặc, phần lớn là bà giảng dạy qua Zoom, Nghỉn lẻ biệt danh Tôi tình cờ gặp bà Trần Thị Minh Hải, Chủ nhiệm chương trình I Love My Voice (Luyện Giọng nói) trong một lớp học cho trẻ tự kỉ ở quận Thanh Xuân, Hà Nội. Trong một không gian nhỏ, vây xung quanh bà là hàng chục đứa trẻ cao to nhưng nhận thức chỉ dừng lại như trẻ 4-5 tuổi. Nhiều đứa trẻ trongđó ú ớ, không thể bật lên tiếng… Một lớp học chỉ có tiếng nhạc, tiếng cô giáo hát ca, vui đùa với lũ trẻ. Thỉnh thoảng tất cả đồng thanh hô to “A”, “Ô” với âm sắc trầm bổng lẫn lộn nhau, chúng nhảy nhót, vung tay chân thoải mái để giải phóng năng lượng… Hỏi ra mới biết, bà Trần Thị Minh Hải không chỉ giúp đỡ những đứa trẻ tự kỉ tập phát âm mà còn giúp rất nhiều người khuyết tật khác tìm lại tiếng nói. Người thì bị tai nạn ảnh hưởng đến cổ họng, người bị sét đánh, lại có người bị viêm não Nhật Bản, sốt cao rồi mất tiếng nói… Đa số những người tìm đến bà vẫn có nhận thức nhưng bị cứng lưỡi. Người không sử dụng được lưỡi, người cứ ú ớ trong cổ họng không nói tròn vành rõ tiếng. Có nhiều đứa trẻ đặc biệt, trầm cảm nặng và không muốn nói nữa, mọi tâm tư dồn nén bên trong, chỉ đến khi được chia sẻ tâm tư và thực hành các bài tập luyện giọng do bà Hải dẫn dắt, họ mới vỡ òa thành lời. Những số phận thiệt thòi tìm gặp bà Hải nhiều vô cùng, trong số đó có Nguyễn Đức Đạt, quê Đông Anh, Hà Nội. Hơn một lần trên trang mạng cá nhân của mình, Đạt gửi lời cảm ơn bà Trần Thị Minh Hải về điều kỳ diệu mà bà đã giúp cậu. Cậu viết rất thật thà: “Bảy năm trước, tôi là một thanh niên tràn đầy sức sống và ngông cuồng. Nhưng sau một cuộc nhậu, tất cả ước mơ và hoài bão của tôi gần như bị chôn vùi do việc lái xe sau khi uống rượu. Tôi đã bị tai nạn và chấn thương sọ não...”. Vụ tai nạn ấy diễn ra đúng dịp Tết khi Đạt tròn 20 tuổi, gia đình Đạt đang gói bánh chưng thì bất ngờ nhận cái tin khủng khiếp. “Gia đình tôi đã phải ăn Tết trong viện. Tôi nằm trong phòng cấp cứu, bố tôi ngồi gầm cầu thang, mẹ và anh chị tôi ăn Tết trong nước mắt và lo lắng vì lúc nhập viện, bác sĩ nói rằng ‘trường hợp này chỉ có 50% cơ hội sống”. Nhờ sự chăm sóc của bố mẹ, Đạt có thể tự thở và ăn uống mà không cần sự trợ giúp của máy móc. Rồi như một phép màu, Đạt từ ngồi xe lăn chuyển sang đi xe đẩy, đi bộ và sau đó là đi xe đạp chắc chắn sửa được giọng nói cho em, chỉ cần em kiên trì. Cô không phải là thầy tu nhưng đã giúp tôi sửa lại tâm hồn”, Đạt kể lại. Rồi cứ thế, sau 3 năm kiên trì luyện giọng, giờ Đạt có thể nói những đoạn dài, diễn đạt suy nghĩ của mình một cách trọn vẹn. Đạt vẫn thường gọi cho bà Trần Thị Minh Hải qua Zalo, nhờ cô giáo chỉnh giọng từng chút một, như một giáo viên mẫn cán được học sinh tin yêu, như một người mẹ tận tình sửa sai cho con. Giống như Đạt, có rất nhiều học trò tìmđến bàTrần Thị Minh Hải, qua hàng xóm láng giềng, qua bạn bè… Mỗi người một hoàn cảnh, một câu chuyện, và nếu giúp được, bà Hải luôn giúp hết mình. “Người ta gọi tôi bằng nhiều cái tên khác nhau, Bồ Tát, Mẹ, ân nhân, abc xyz… Gọi gì cũng được, tôi không quan tâm, chỉ quan tâm làm sao các em nói được thành lời, kiếm được tiền để mưu sinh, nuôi sống bản thân mình”, bà Trần Thị Minh Hải chia sẻ. trước sự ngạc nhiên của rất nhiều người. Duy chỉ có giọng nói là Đạt chưa tìm lại được, cậu nói rất khó và không dễ dàng diễn đạt ý muốn của mình. “Tôi đang mất phương hướng thì gặp cô Trần Thị Minh Hải sau khi tìm kiếm video dạy cách nói chuyện trên YouTube. Tôi tìm được số điện thoại của cô và mạnh dạn liên lạc. Sau một thời gian làm quen, cô khẳng định: Cô Trên hành trình giúp đỡ những người mất tiếng nói, chuyên gia Trần Thị Minh Hải luôn kiên trì quan tâm, chia sẻ nỗi đau và giúp họ bật tiếng, phát ra những lời nói tròn vành rõ chữ nhất có thể. Giao tiếp với người khuyết tật VIỆT ĐAN Huấn luyệnkhôngmệtmỏi. BàTrầnThịMinhHải. NGAYNAY.VN 2 CHUYÊNĐỀ Số321 - ThứNăm, ngày13/4/2023
bằng trái tim hay trò chuyện riêng với từng người qua Zalo, số ít đến tận nhà gõ cửa gặp trực tiếp. Sau mỗi khóa huấn luyện, hỗ trợ chỉnh phát âm của bà Trần Thị Minh Hải, học viên nào cũng chăm chỉ tự chỉnh âm, siêng đọc thơ, quay clip gửi bà Hải theo dõi và đánh giá. Có nhiều người tại hỏi sao bà không tập trung vào huấn luyện diễn thuyết trong kinh doanh, nhưng bà nói, bà muốn giúp đỡ nhiều người khác, mà vốn dĩ lý do ban đầu đến với “nghề” này bà không làm kinh tế. Bà theo đuổi “nghề” này thực ra xuất phát từ nhu cầu của chính bản thânmình. Với 12 năm đảm nhận tiếp viên trưởng giám sát huấn luyện thực hành trên không tại Vietnam Airlines, rồi sau đó “xuống mặt đất”, bà Trần Thị Minh Hải có gần 20 năm kinh nghiệm thực tế chăm sóc khách hàng tại nhiều công ty, Tổng Công ty, Tập đoàn. Bà từng đảmnhận các vị trí chủ chốt tại các doanh nghiệp như Giám đốc điều hành kinh doanh khu vực miền Bắc, Công ty CP Học thuật EQuest Academy, Giám đốc phụ trách quan hệ chương trình đào tạo Future Bankers - Viện Tư vấn và đào tạo nghiệp vụ ngân hàng... Bà là diễn giả chuyên đào tạo các kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng trình bày hiệu quả, kỹ năng giao tiếp ứng xử... cho nhiều doanh nghiệp như Ngân hàng An bình, TP Bank, BIDV Hà Nội, Truyền hình Cab Việt Nam VTC, Công ty Unicharm Nhật Bản, Mobifone Global, Tập đoàn điện lực Việt Nam... Cơ duyên để bà Trần Thị Minh Hải sáng lập chương trình “I love My Voice” bắt nguồn từ hố sâu trầm cảm của bản thân. Năm 2001, bà Hải đi huấn luyện kỹ năngdành cho những người bị nói ngọng L-N, những người nói đặc giọng địa phương với những “Những lần đi huấn luyện giọng nói, dạy mọi người kỹ năng thở ra sao, phát âm thế nào, tôi thấy mình có giá trị. Khi thấy mình có giá trị, tôi bắt đầu say mê, hưng phấn và muốn làmgì đó có ích cho cuộc sống”, bà Trần Minh Hải chia sẻ. Và bằng cách chia sẻ kinh nghiệm, chia sẻ cách bật âm, đẩy hơi ra sao chính là một cách để bà chữa lành trầm cảm của mình. Năm 2013, bà Trần Thị Minh Hải chính thức thành lập chương trình “I love my voice”, tuy là tên tiếng Anh nhưngbà luôn tâmniệm:“Tôi yêu tiếngViệt”. âmbẹt không rõ tiếng O-E… Cuối năm đó, bà bắt đầu có ý tưởng phải luyện giọng cho mọi người. Nhưng ý tưởng vẫn chỉ là ý tưởng. Năm 2009, cuộc hôn nhân hạnh phúc với “trái ngọt” là hai đứa con đủ nếp đủ tẻ tan vỡ, hai vợ chồng đường ai nấy đi, bà Hải rơi vào tình trạng trầm cảm nặng. Rồi bà tự nghiên cứu rất nhiều về tâm lý, về âm thanh, về giọng nói… Để rồi, đến năm2012, bà Hải bắt đầu đi sâu vào huấn luyện giọng nói, sau khi đã tự cân bằng nỗi đau tinh thần cho mình. “Một trong những kỹ thuật tốt nhất để rèn giọng nói là đọc to các bài thơ. Hãy tưởng tượng rằng những lời nói của bạn giống như phím đàn piano. Khi bạn đọc một câu thơ, đọc to và lần lượt thay đổi trọng âm sang từ khác mỗi lần bạn đọc”, bà Hải nói. Niềm vui của bà bây giờ là những clip đọc thơ, đọc truyện của học trò gửi về, từ người khuyết tật đến những giáo viên nỗ lực sửa tật nói ngọng, nói lắp, biết luyện giọng thật chuẩn để giảng bài, những nhân viên ngân hàng cần mẫn cả ngày tư vấn cho khách… Với bà Trần Thị Minh Hải, biết cảm nhận hạnh phúc từ những thứ dung dị là điều rất quan trọng, bởi nó sẽ trở thành ranh giới phân chia hạnh phúc và bất hạnh. Bà Hải nói thêm, “giọng nói của con người giống như cơ bắp. Nó có thể trở nên mạnh mẽ hơn nhờ tập luyện và sử dụng thường xuyên. Nhiều người có giọng nói yếu ớt đã sở hữu một thanh âm khỏe mạnh, tự tin hơn bằng cách kiên trì tập luyện”. Hiện tại, một khóa học do bà Trần Thị Minh Hải tư vấn, huấn luyện phát âm thường dao động ở mức giá từ 8 - 30 triệu đồng/khóa. Nhưng bà có thể dành cả vài tháng ròng rã dạy cho một người khuyết tật đánh vần, bật âm mà không lấy một đồng công lãi nào. Bà bảo, bản thân mình cảm thấy bị thôi thúc phải giúp họ. “Giúp các em lấy lại giọng nói như một món quà tôi tặng cho người yếu thế” , bà Hải nói.n BàHải giảngdạy về âmthanh cho các bạn trẻ. Những lần đi huấn luyện giọng nói, dạy mọi người kỹ năng thở ra sao, phát âm thế nào, tôi thấy mình có giá trị. Khi thấy mình có giá trị, tôi bắt đầu say mê, hưng phấn và muốn làm gì đó có ích cho cuộc sống. Bà Trần Thị Minh Hải Thương lắm, giúp các em lấy lại giọng nói như một món quà tôi tặng cho người yếu thế. Bà Trần Thị Minh Hải Một giờhuấn luyện củabàHải. NGAYNAY.VN 3 CHUYÊNĐỀ Số321 - ThứNăm, ngày13/4/2023
Rời xứ sương mù về nơi đô thị “Good afternoon” (chào buổi chiều) - đó là cách chị Vàng Thị Nao (tên thường gọi là Xiêm) bắt đầu buổi trị liệu xoa bóp kéo dài 1 tiếng đồng hồ với vị khách nước ngoài tại tiệm spa Dao’Care. Mái tóc ngắn, giọng nói hào sảng cùng nụ cười mỉm luôn thường trực, có cảm giác chị Xiêm toát ra nguồn năng lượng vô cùng tích cực. Sinh ra ở một bản làng thuộc xã Liên Minh (thị xã Sa Pa, Lào Cai) cách Hà Nội ngót nghét 300 cây số, chị Xiêm kể, sống ở miền núi, lại không thấy được ánh sáng khiến chị chịu nhiều thiệt thòi. Không được đi học, cũng chỉ loáng tháng biết trong xã có người giống mình mà chưa từng được gặp, thế giới của Xiêm chỉ bó hẹp trong căn nhà, ngàyngàydọndẹp, chogà lợn ăn, nấu cơm rồi trông cháu để anh chị đi làmđồng.Vợ chồng anh chị và ba người cháu luôn là tất cả với chị Xiêm. Ngỡ tưởng cứ thế sống mãi trên miền sương mù Sa Pa, thế nhưng ở cái tuổi 38, chị Xiêmquyết địnhxuốngHà Nội học nghề tẩm quất qua giới thiệu của người quen. Trong chị có một sự thôi thúc rất lớn muốn thoát khỏi cảnh ăn bám anh chị. Bước từ xe xuống, Xiêm lập tức phải làm quen với tiếng ồn, cùng không khí oi bức của đô thị uể oải ngày hè. “Trước khi xuống, tôi biết một ít tiếngKinh. Cónhững từ dễ nghe thì tự hiểu, có những từ chưa nghe qua thì phải hỏi lại ngay”, Xiêm chia sẻ. “Còn tiếng Anh thì khó hơn, vì không nhìn thấy cách phát âm, cũng không biết chữ, nên phải tự nhẩm trong đầu cho thuộc”. Những ngày đầu tiên, chị Xiêm được dạy các bài massage dầu và bấm huyệt. Ngày tập, đến tối Xiêm chỉ dành cả tiếng để xoa bóp vất vả lắm, mắt không thấy gì, không biết vật dụng cất ở đâu. Tất cả phải dùng đôi tay mò mẫm, khua khoắng. Rồi cũng quen dần”, Xiêm hồi tưởng. Được đi làm, chị Xiêm thay đổi tâm tính, không còn làmột người khép kín và e dè, giờ chị có thể tự tin giao tiếp với khách, thậm chí vẫn nhớ những vị khách lần hai trở lại, chỉ bằng chạm vào mái tóc ngắn, hay vết sẹo trên lưng. Chị kể, cuộc sống ởHàNội dù tất bật, nhưng đem lại cho chị nguồn vui sống mỗi ngày. Nếu như ở Sa Pa chỉ biết có gia đình thì dưới này chị quen được nhiều người bạn có cùng cảnh ngộ với mình qua mạng xã hội. Tháng lương đầu tiên, Xiêm thay chiếc điện thoại “cục gạch” bằng một chiếc điện thoại thông minh để gọi video về cho gia đình. “Ngày nghỉ, tôi lại rủ các bạn đi mua sắm, làm tóc hay massage mặt”, chị Xiêm cười. “Giờ tôi cũng không còn nhớ nhà như trước nữa, được đi làm là vui rồi”. Ở cái tuổi 45, chị Xiêm không còn mong muốn lập gia đình mà chỉ muốn thực hiện giấc mơ mua một mảnh đất ở quê để được gần gũi anh chị và các cháu. Không còn nấp sau màn sương dày tay. Do thay đổi môi trường sống, cộng với tâm lý e dè và không biết chữ, nên nhiều lúc Xiêm cảm thấy chán nản và có ý định bỏ về quê. Nhưng khi được các đồng nghiệp và quản lý động viên, Xiêm xuôi theo rồi cứ thế bắt nhịp với cuộc sống Hà Nội lúc nào không hay. Chị vẫn nhớ cảmgiác nôn nao khi tiếp vị khách đầu tiên sau ba tháng xuống Hà Nội, tay run nhưng đầu vẫn phải cố nhẩm kỹ các động tác đã thuần thục mỗi ngày. Có khi làm khách khó chịu, nhưng chị tự nhủ phải cố gắng hoàn thiện kỹ năng cho những lần sau. Thấm thoát 6 năm, Xiêm giờ đã là nhân viên“cứng”của tiệm spa. Một ngày làm việc của chị bắt đầu từ 9 giờ sáng, và chỉ ngả lưng khi đã 22 giờ tối, xenkẽ làgiờnghỉ trưa.Mỗi sáng, công đoạn chuẩn bị của Xiêm sẽ là vệ sinh chậu rửa, sắp xếp các chai dầumassage, trải khăn sạch ra giường để đợi khách, trung bình một ngày chị sẽ tiếp4-5 khách, thu nhập sẽ rơi vào khoảng 10-12 triệu đồng/tháng. Đây số tiền tươngđối cao sovớimặt bằng chung của người khiếm thị tại Hà Nội. “Những ngày đầu đi làm “Bão” COVID-19 qua đi, nhiều người khiếm thị làm công việc tẩm quất, massage trở lại nhịp sống bận rộn với tâm trạng phấn khởi hướng về phía trước. HUY VŨ Những nốt nhạc vui trong Âmnhạc với anhChu luôn lànguồndinhdưỡng cho tâmhồn. Ảnh: ĐàmTrung Kiên. NGAYNAY.VN 4 CHUYÊNĐỀ Số321 - ThứNăm, ngày13/4/2023
quất, thì sẽ có nguy cơ cao bị lạm dụng hoặc tấn công. Một số cơ sở thì thu nhập của người lao động phần lớn dựa vào tiền tip, nên có những bạn sẽ phải hạ thấp cái tôi cá nhân để chiều theo ý khách, hoặc người chủ biết các hành vi xấu của khách nhưng vẫn tặc lưỡi cho qua. “Trong ngành này, người khiếm thị gặp khó khăn đầu tiên đó là hạn chế về tiếp cận thông tin”, ông Quang nói. “Các bạn vẫn dùng điện thoại và máy tính, nhưng có rất ít lựa chọn khi tìm việc làm và dễ trở thành đối tượng bị lợi dụng khi tới các cơ sở không lành mạnh. Ngoài ra, các bạn ở vùng miền núi và nông thôn ít có cơ hội học tập, ít được hỗ trợ dạy kỹ năng sống và nghề nghiệp, nên càng thiếuđiều kiệnphát triểnbản thân so với người khiếm thị ở thành phố”. Ở góc độ của một người quản lý lao động, ông Quang cho biết điều vui nhất là được chứng kiến những nhân viên do chính mình đào tạo bắt đầu tập tành kinh doanh bằng cách mở một cơ sở tẩm quất nhỏ để tự lập. “Đối với người khiếm thị, xã hội thay vì thương hại thì hãy cho họ những‘câygậy’cơhội đểhọ tự làm chủ cuộc sống của mình”, ôngQuang chia sẻ. Với Thương, tuy thiếu đi ánh sáng trong cuộc sống, nhưng cô cho rằng bản thân mình luôn phải có suy nghĩ tích cực. “Tôi luôn cảm thấy mình may mắn khi được gia đình cho ăn học đầy đủ, tôi đã thực hiện được giấc mơ đỗ một trường đại học, được gặp nhiều người tốt trong cuộc đời và có một công việc ổn định”. Giữa Hà Nội xô bồ, không chỉ có Xiêm, Chu, Thương, mà còn hàng nghìn người khiếm thị đang phải đối mặt với những khó khăn thường nhật. Nói như Chu, dù còn nhiều khó khăn trong cuộc sống, nhưng người khuyết tật luôn tâm niệm phải tích cực lao động để không đánh mất niềm lạc quan sống.n Trao cho họ “cây gậy” cơ hội Giống với Xiêm và Chu, Đồng Thị Thương, 31 tuổi, cũng đã gắn bó với nghề tẩm quất massage được 6 năm. Trước đó, Thương từng là cử nhân khoa Tâm lý học (Đại học Sư phạm TP HCM), nhưng công việc chuyên ngành với mức thu nhập so với mức sống tại Hà Nội buộc cô buộc phải lựa chọn công việc tay chân. “Làm việc tại spa khó nhất là giao tiếp với khách nước ngoài, bất đồng ngôn ngữ là rào cản lớn. Nếu gặp khách hiểu chuyện thì không sao, nhưng có những khách không quen với dịch vụ của người khiếm thị sẽ khó chịu, thậm chí bỏ đi”, Thương nói. “Có lần khách bị đau ở chỗ này chỗ kia, nhưng mình không hiểu họ nói gì, khách chỉ cần phàn nàn điều gì đó là buổi đó coi như mình làm không công”. Một nỗi lo khác đối với nhiều phụ nữ khiếm thị làm công việc xoa bóp, tẩm quất như Xiêm và Thương đó là nguy cơ dễ bị lạmdụng tình dục. Gần 10 năm đồng hành và đào tạo nghề xoa bóp, tẩm quất cho người khiếm thị, ông NguyễnMinh Quang (quản lý tiệm spa Dao’Care) nhận thấy cộng đồng này vẫn còn rất ít cơ hội việc làm đem lại thu nhập ổn định và luôn tiềm ẩn nguy cơ bị lừa đảo hoặc lạm dụng. Theo ông Quang, trong phân khúc spa, người khiếm thị sẽ ít gặp các khách hàng có hành vi xấu, nhưng ở phân khúc tẩm tốt để phục vụ khách. Làm trị liệu giúp tôi giao tiếp được với nhiều người, giúp mọi người xua tan đau đớn của bệnh tật, cuộc sống phong phú hơn”, Chu cho biết. thì phải tiếp tục làmcông việc này. Dù đammê với âm nhạc, nhưng công việc tẩm quất đem lại thu nhập ổn định hơn nên tôi quyết định chọn nó”, Chu bộc bạch. Để làm được công việc massage, trị liệu, nhữngngười khiếm thị như Chu sẽ trải qua khóa đào tạo kéo dài 3 tháng để làm quen với các động tác tẩm quất, rồi tiếp tục học các phương pháp massage và giao tiếp cơbản trong3 tháng để thử việc, trước khi chính thức phục vụ khách hàng. Công việc này đòi hỏi phải sử dụng thành thục đôi bàn tay. Chu nói, bàn tay là gia tài vô giá giúp người khiếm thị kết nối với thế giới. Không sử dụng đôi tay để lần mò, tiếp xúc, người khiếm thị chẳng thể làmgì. “Tẩm quất không đòi hỏi phải đi lại nhiều, không gian làm việc cũng nhỏ gọn, nhưng cần phải có đôi tay nhạy cảm, cùng với sức khỏe đặc củaSaPa, giờchị đãcó thể tự làm chủ cuộc sống bằng chính đôi tay củamình. Tiệm tẩm quất vang tiếng nhạc Ngày nào cũng vậy, cửa hiệu tẩm quất trên đường Phạm Văn Đồng, Hà Nội của anh Lưu Sùng Chu, 32 tuổi, luôn vang lên tiếng đàn, hát, cùng tiếng tẩm quất, giác hơi... Nhìn những động tác nhuần nhuyễn và dứt khoát của anh Chu cùng các nhân viên lành nghề ở đây mới hiểu, vì sao bao nhiêu khách quen“nghiện”đến địa chỉ này như một thói quen khó bỏ. Trước dịch COVID-19, trung bình cửa hàng của Chu đón 400-500 khách mỗi tháng, con số này giảm đi rất nhiều trong thời kỳ khó khăn nhất. “Tôi gắn bó với công việc tẩm quất, massage từ năm 2008, hai năm sau thì xuống Hà Nội theo học thanh nhạc, để có tiền trang trải học phí cộng đồng khiếm thị Theo báo cáo tổng kết đề án trợ giúp người khuyết tật giai đoạn 2012-2020, thunhập trung bình của hầuhết người khiếmthị làmxoa bóp bấmhuyệt là 3 triệu đồng/tháng. Theosố liệucủaTổngCục Thốngkê tronggiai đoạn 2016-2017, cảnước có6,2 triệungười khuyết tật (chiếm 7,06%dânsố), trongđócó1,03 triệungười khiếmthị. Quyết tâmbámtrụở lại HàNội, chị Xiêmđã trở thànhmột người phụnữđộc lậpvà tự chủ trong cuộc sống. Ảnh: ĐàmTrung Kiên. ĐồngThị Thương luôn cảmthấy maymắnvì được ănhọc đầyđủvà đỗngànhhọc yêu thích. Ảnh: Đàm Trung Kiên. NGAYNAY.VN 5 CHUYÊNĐỀ Số321 - ThứNăm, ngày13/4/2023
Nỗi đau lặng câm Hiện tại Việt Nam có 6,2 triệu người khuyết tật, trong đó có khoảng 3,5 triệu phụ nữ khuyết tật. Đây là nhóm người gặp khó khăn gấp ba lần so với người bình thường, có nhiều nguy cơ trở thành nạn nhân của nạn xâm hại tình dục vì lý do khuyết tật và giới. Từ số liệu trong báo cáo mới nhất được công bố liên quan đến tình trạng bạo lực giađình, xâmhại tìnhdục cho thấy, có khoảng 1.500 người trở thành nạn nhânmỗi năm. Trong đó, có tới 40% phụ nữ, trẻ em gái khuyết tật bị xâm hại tình dục ít nhất một lần trong đời. Sự thiếu hụt về năng lực nhận thức, các dịch vụ hỗ trợ cần thiết khiến nạn nhân, gia đình người khuyết tật trong các vụ xâm hại không dám lên tiếng, thậm chí phản kháng. Cùng với đó, thái độ thiếu cảm thông từ cộng đồng, định kiến ăn sâu bén rễ trong xã hội càng khiến phụ nữ, trẻ em gái khuyết tật im lặng, bởi hầu hết họ đều sống phụ thuộc vào những người xung quanh. Sự im lặng tiếp tục đẩy các nạn nhân vào vòng xoáy của việc bị xâmhại tình dục. Có gần 30 năm tham gia các dự án hỗ trợ, nâng cao chất lượng đời sống cho người khuyết tật, bà Nguyễn Hồng Oanh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Hành động Vì sự Phát triển Hòa nhập (IDEA) cho biết, trong quá trình đi sâu khảo sát, nghiên cứu cộng đồng người khuyết tật, bà và các cộng sự đã thu thập được nhiều câu chuyện xót xa về họ. Một số phụ nữ, trẻ em gái khuyết tật đã bị xâm hại tình dục một hoặc nhiều lần bởi người Lý giải về vấn đề xâm hại tình dục cho phụ nữ và trẻ em gái khuyết tật còn bị thả nổi, nhiều chuyên gia trong lĩnh vực này cho rằng hiện tại ở Việt Nam, gia đình và người chăm sóc người khuyết tật đã được nâng cao nhận thức. Tùy theo điều kiện, người khuyết tật nói chung được chăm sóc tốt về mặt y tế, hỗ trợ trong sinh hoạt, đảm bảo cuộc sống đầy đủ. Tuy nhiên, một phần rất quan trọng về đời sống tinh thần là nhu cầu tình dục và sức khỏe sinh sản của người khuyết tật thì thường xuyên bị bỏ ngỏ, đặc biệt là đối với những người khuyết tật nữ. Chính vì vậy, tuy là đối tượng dễ trở thành nạn nhân của bạo hành hoặc xâm hại tình dục, nhưng nhiều phụ nữ và trẻ em gái khuyết tật hoàn toàn không được giáo dục về vấn nạn này. Sau khi bị xâm hại, những rào cản cơ thể (thiểu năng, câm, điếc…) hoặc thiếu nhận thức khiến họ không biết diễn tả lại sự việc với gia đình. Nhiều trường hợp, chỉ khi phụ nữ, trẻ em gái khuyết tật mang thai, người nhàmới biết họ bị xâmhại. Đến đây, do không biết thủ phạm là ai, không có đủ bằng chứng, gia đình người khuyết tật thường giấu giếm, nhắm mắt chấp nhận. Họ ít khi tìm đến các cơ quan chức năng để tố giác hung thủ; tìm kiếm sự giúp đỡ về y tế, tâm lý hay pháp luật. Một số trường hợp, để hạn chế phụ nữ khuyết tật bị xâm hại dẫn đến mang thai nhiều lần ngoài ýmuốn, tạogánhnặng cho bản thân và người chăm sóc, họ bị ép triệt sản hay sử dụng các biện pháp tránh thai khôngmongmuốn. Cạm bẫy tại nơi làm việc Bên cạnh những hiểm nguy luôn rình rập trong sinh hoạt tại gia đình, với những người khuyết tật may mắn tìm được công việc phù hợp, môi trường làm việc cũng trở thành nơi tiềm ẩn nhiều nguy cơ, đưa đẩy họ đến vấn nạn bạo lực giới, xâmhại tình dục. Trong thực tế, người khuyết tật đang được hướng nghiệp với một số ngành ngoài, nhưng nhiều trường hợp, thủphạmchính là người thân sống xung quanh họ. Trong câu chuyện với phóng viên Tạp chí Ngày Nay, bà Oanh chia sẻ vẫn nhớ như in và đầy ám ảnh trước câu chuyện của một người phụ nữ khuyết tật tại Thái Nguyên. Cụ thể, sau thời gian được mai mối, giới thiệu, chị đã tìm thấy niềm hạnh phúc đôi lứa bên người chồng hiền lành, cùng cảnh khuyết tật. Tuy nhiên chỉ một thời gian ngắn sau ngày cưới của anh chị, nhân lúc người trong nhà đi vắng, chị bị chính bố chồng xâmhại. Chứng kiến sự việc và rất thương vợ nhưng người chồng khuyết tật trí não nên không thể lên tiếng, cũng như bảo vệ chị. Chẳng thể tiếp tục chịu đựng chuỗi ngày ê chề, trong một lần hạ quyết tâm, chị dũng cảm tâm sự với mẹ chồng, mong bà ra tay can thiệp. Đáp lại, người mẹ chồng không tiếc lời mạt sát con dâu vì cho rằng “chồng tao không thèm đứa nhưmày”. Không thể tiếp tục ở lại ngôi nhà khủng khiếp đó, chị bỏ về nhà mẹ đẻ với nỗi uất ức, tủi hờn. Thế nhưng chính gia đình chị cũng nghi ngờ điều chị nói. Điều này khiến chị chìmsâu vào khủng hoảng, từng có suy nghĩ tiêu cực. Cuối cùng, tại một chương trình tham vấn tâm lý dành cho người khuyết tật của IDEA, chị mới tìmđược sự lắng nghe và san sẻ. Chịu ảnh hưởng kép từ khiếm khuyết cơ thể và định kiến giới, phụ nữ, trẻ em gái khuyết tật có nguy cơ trở thành nạn nhân của vấn nạn xâm hại tình dục cao hơn gấp nhiều so với những người khác. “Cạm bẫy” xâm hại tình dục phụ nữ THÁI QUÂN Khiếmkhuyết củabản thân khiếnngười khuyết tật dễ trở thànhmục tiêubị xâmhại. Không chỉ mang lại nghề nghiệpvà thu nhậpổnđịnh, tẩmquất, massage cũng ẩn chứanhiều góc tối. NGAYNAY.VN 6 Số321 - ThứNăm, ngày13/4/2023 CHUYÊNĐỀ
nhiều tiến bộ trong thu hẹp khoảng cách, thúc đẩy bình đẳng giới. Dù vậy, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng hoàn cảnh sống của phụ nữ, trẻ emgái khuyết tật vẫn chịu nhiều bất lợi hơn so với nam giới khuyết tật do tư tưởng trọng nam khinh nữ trong xã hội. Họ chịu sự phân biệt đối xử, gặp nhiều khó khăn trong tiếp cận với những dịch vụ y tế, chăm sóc cơ bản. Bên cạnh đó, hệ thống luật pháp, chính sách, các thực hành tốt về bình đẳng giới, chống phân biệt đối xử trên cơ sở giới với người khuyết tật chưa được phổ biến sâu rộng đến các cán bộ quản lý, trực tiếp hỗ trợ người khuyết tật cũng như gia đình, người chămsóc người khuyết tật. Trước bối cảnh trên, bà Nguyễn Hồng Oanh nhận định phụ nữ, trẻ em gái khuyết tật có, nguy cơ bị xâm hại còn cao hơn do thiếu khả năng tự phòng vệ bởi những khiếm khuyết bản thân. Do đó, gia đinh, nha trương, cộngđông, cac tô chưc xa hội, cơ quan truyền thông báo chí cần phải đông hanh bảo vệ phụ nữ va trẻ em gai khuyết tật trước cac hanh vi bạo lực. “Đặc biệt, các tô chưc của người khuyết tật cần hiểu rõ vai trò của mình trong việc nâng cao nhận thưc về pháp luật cho người khuyết tật, gia đinh ngươi khuyết tật trong thúc đẩy binh đẳng giới. Đây la yếu tố quan trọng để ngăn chặn bạo lực với phụ nữ khuyết tật”, bà Oanh chia sẻ.n không thể đánh giá được, chúng tôi trangbị chocácbạn nhân viên một chiếc chuông ở trong phòng. Nếu khách có hành động vượt ngưỡng, luôn có người bên ngoài vào hỗ trợ các bạn. Trong trường hợp đó, cơ sở sẽ dừng phục vụ, đưa tên khách vào danh sách đen”, anhTuấn nói. Tấm lưới an toàn cho người khuyết tật Việt Nam đã xây dựng khung pháp lý nhằm đảm bảo quyền của người khuyết tật được tiếp cận các dịch vụ xã hội và hòa nhập cộng đồng. Đặc biệt trong vấn đề bình đẳng giới, nước ta đã có bày trí không gian cho đến cách truyền thông về cơ sở, tin rằng điều này có thể khiến những vị khách có ý đồ xấu từ bỏ ý định. “Thông thường chúng tôi sàng lọc khách trong quá trình tư vấn sản phẩm. Đề phòng những đối tượng Quá hoảng sợ, Trang vùng bỏ chạy. Tuy thoát thân nhưng cảm giác bị quấy rối dai dẳng theo Kiều Trang hàng tháng trời. Cô cho biết lần đó bản thân may mắn thoát được, trong khi nhiều đồng nghiệp khác chia sẻ khiếmkhuyết ởmắt khiến họ không thể phản kháng, đành phải thỏa hiệp trước sự dụ dỗ hoặc dọa nạt của khách. Theo đó, bên cạnh những vị khách nghiêm túc tìm đến massage, tẩm quất như một phương tiện để cải thiện sức khỏe, cũng có nhiều người lợi dụng không gian này làm nơi thỏa mãn dục tính. Giải quyết tình trạng trên, nhiều cơ sở tẩm quất, massage cố gắng tạo ra môi trường làm việc lành mạnh, giúp người khuyết tật thị giác có cơ hội phát triển bản thân và được tôn trọng. Anh Nguyễn Tuấn, chủ một cơ sở massage khiếm thị tại Ba Đình, Hà Nội cho biết khách hàng có nhiều mục đích khi tìm đến các cơ sở massage, tẩm quất. Để bảo vệ người lao động, đặc biệt là nữ nhân viên khiếm thị, anh thể hiện sự lànhmạnh từ việc nghề phù hợp năng lực như: sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ, làm tăm, tẩm quất, massage... Trong đó, nghề tẩm quất, massage được cho là phù hợp nhất với sức khỏe, khả năng của người khuyết tật thị giác. Công việc này giúp họ có việc làm, thu nhập ổn định, tự tin vươn lên trong cuộc sống. Nhưng cũng cần nhìn nhận đến khía cạnh phức tạp của nghề, khi tẩm quất, massage là nghề khá nhạy cảm với yêu cầu tiếp xúc giữa người phục vụ và khách. Ngoài ra, môi trường massage, tẩm quất phức tạp cũng thu hút một số người tới mang theo suy nghĩ không lànhmạnh. Theo đó, Kiều Trang, một người khiếm thị từng làm tẩm quất, massage tại quận Hai Bà Trưng, Hà Nội vẫn chưa quên những lần bị khách sàm sỡ, trêu đùa trong suốt thời gian làm việc. Một lần, khi đang loay hoay lấy dầu và các dụng cụ để massage cho khách, cô bị người này tóm lấy, sờ soạng vùng nhạy cảm và có ý định xâm hại. khuyết tật chưa bao giờ chấm dứt Các tổ chức của người khuyết tật cần hiểu rõ vai trò của mình trong việc nâng cao nhận thức về pháp luật cho người khuyết tật, gia đinh ngươi khuyết tật trong thúc đẩy binh đẳng giới. Bà Nguyễn Hồng Oanh TheoUNESCO, nguycơtrẻ khuyết tật trởthànhnạn nhâncủaxâmhại tìnhdục caogấpbốn lầnsovới bạn bèkhỏemạnhcùngtrang lứa. Cácemvốndĩ tựti, mặc cảmnênkhi bị xâm hại, sựtổnthươngsẽ trầm trọnghơngấpnhiều lần. Cần sự chung tay của cộngđồngđểbảo vệphụnữ, trẻ emgái khuyết tật. BàNguyễn HồngOanh, GiámđốcTrung tâmNghiên cứuvàHành độngvì sựphát triểnhòanhập (IDEA). NGAYNAY.VN 7 Số321 - ThứNăm, ngày13/4/2023 CHUYÊNĐỀ
Số321 - ThứNăm, ngày13/4/2023 Khảo sát của một hãng dầu gội khá tiếng tăm tại Việt Nam hồi năm 2008 cho kết quả, trong số các nữ nhân viên văn phòng được phỏng vấn, có đến 98% số người được hỏi coi mái tóc đẹp là nhân tố thiết yếu tạo nên vẻ đẹp bên ngoài. Tính đến nay, số người thích những mái tóc thời trang chỉ tăng chứ không giảm, mở rộng ra mọi ngành nghề và giới tính. Việc nam giới hiện đại coi trọng đầu tóc cũng ngày càng phổ biến hơn nhờ sự phủ sóng mạnh mẽ của những nam ca sĩ, diễn viên, thần tượng, Tiktoker Việt Nam, Hàn Quốc… những người luôn xuất hiện với một mái tóc chỉn chu và nhiều khi vô cùng rực rỡ. Mái tóc đẹp còn khiến họ tự tin hơn, tươi tắn hơn, tự khắc mở lòng hơn với cuộc sống và mọi cơ hội mới trong đời. Những đòi hỏi và tiêu chuẩn của nhóm đối tượng này khi chọn nơi làm tóc “ruột” thường rất khắt khe. Bản thân tôi cũng chọn một hair salon“ruột” là nơi nhiều nghệ sĩ hạng A của Việt Nam lui tới. Vậy, nếu bạn cực kỳ quan tâm đến đầu tóc giống như tôi, bạn có sẵn sàng đến làm tóc ở một hair salon nơi mọi nhân viên đều là người điếc? Đây là một câu hỏi khó trả lời ngay lập tức rằng: “Sao lại không?” Tôi cũng từng làm một thử nghiệm xã hội, dạng hỏi - đáp nhanh với một vài bạn trẻ rằng liệu nếu tôi trả mọi chi phí, các bạn ấy có đồng trung hiện đại hơn nhiều so với hình dung trong đầu. Trong tiệm bấy giờ có tổng cộng năm nhân viên tuổi đời còn rất trẻ, có lẽ chỉ quãng đầu hai mươi, và một vị khách đang ngồi chờ làm đẹp. Âm thanh huyên náo từ cuộc sống bên ngoài dội lại tất nhiên chẳng hề ảnh hưởng chút nào đến sự tập trung của những thợ làm tóc và vị khách. Một bạn nam mau chóng đến kéo ghế cho tôi ngồi và đưa ra một tập giấy, viết hỏi: “Chị muốn làm gì?”. Tôi lên mạng, tìm ảnh anh chàng ca sĩ người Hàn BTS Park Jimin với mái tóc hồng nhạt rực rỡ. Nếu đã trải nghiệm, thì hãy thử mức độ thật cao, thật khó nào, tôi đã chuẩn bị trước một tinh thần cảm thông và sẵn sàng chấp nhận bất kỳ sai sót nào với mái đầu mình rất coi trọng. Cùng lắm là về hàng quen sửa lại mà thôi, đằng nào tóc tôi sau khi nghịch hai màu xanh-đỏ cùng một lúc cũng đang ở tình trạng phai không đều màu rồi, tôi vừa nghĩ vừa uống cốc trà đào thơm mà một em nữ nhân viên mang lại. Điểm khác biệt ở đây là khi nhận được yêu cầu của tôi, nhân viên không có lời tham vấn giống như ở tiệm tóc tôi hay làm, kiểu như: “Ôi màu này á, làm khó đấy, phải tẩy hết đấy”, “Mình nghĩ bạn nên dùng màu khác nhạt hơn/đậm hơn một chút”, “Theo mình thì…” Nhân viên ở đây chỉ đơn giản là xem mẫu tôi mong muốn, chụp lại màn hình và nhanh chóng gật đầu tỏ ý đã hiểu. Tôi thích sự dứt khoát gọn lẹ này. Ấn tượng tốt đẹp khác mà tôi thấy chính là việc họ liên tục mang trà ra trong suốt quá trình làm tóc sáu tiếng kéo dài, thời gian ngang bằng với các tiệm làm tóc tôi từng làm qua (với cùng một dạng dịch vụ). Và họ đủ tinh tế nghĩ cho “người nghe” (từ để phân biệt với người điếc, người khiếm thính) như tôi, khi đã đóng cửa để ngăn bớt tạp âm và bật một list nhạc trẻ thịnh hành với âm lượng rất vừa phải. Họ cũng không hề yên lặng hoàn toàn. Khi làm ý đi trải nghiệm ở một salon đặc biệt như vậy không? Tôi đọc thấy sự ngần ngại trong ánh mắt của họ, và lý do thường xuất phát từ định kiến, với những băn khoăn như: Liệu người điếc có thể làm được việc cắt - nhuộm đòi hỏi tỉ mỉ không? Liệu họ có thật sự hiểu ý muốn của tôi không? *** Để tìm kiếm câu trả lời, tôi đã tìm đến hair salon Thành Nguyễn, một cửa tiệm tuổi đời hơn một thập kỷ, nằm trong một con ngõ nhỏ của Hà Nội, vào sáng ngày thường trong tuần (thường cuối tuần các salon có xu hướng đông khách hơn và khó để trải nghiệm, tìm hiểu). Tương tự như quán cà phê Kym Việt có đội ngũ pha chế điếc, hay Tiệm giặt là người Điếc Sáng, hair salon Thành Nguyễn của Nguyễn Thái Thành, một người câm, điếc bẩm sinh, từng nhận được nhiều sự quan tâm của báo chí truyền thông, chủ yếu là bởi yếu tố nhân văn, đặc thù sử dụng nhân công điếc (không nghe được) và khiếm thính (nghe kém). Thậm chí, có khá nhiều khách nước ngoài vì biết tinmà đã tìm đến để có thể được giao lưu và trải nghiệm. Trước khi tới, tôi ngỡ chào đón mình sẽ là một tiệm cắt tóc bình dị, có phần yên tĩnh, sẽ chỉ có tiếng kéo lách cách, tiếng máy sấy rì rì hay tiếng chân người khe khẽ. Nhưng hóa ra tôi nhầm, cuộc sống trong ngõ Văn Chương sôi động, huyên náo, rộn rã tiếng người mua kẻ bán và xe máy tấp nập ngược xuôi. Còn hair salon Thành Nguyễn thì ngập tràn màu xanh mát mẻ, mang dáng dấp trẻ Nếu bạn cực kỳ quan tâm đến đầu tóc giống như tôi, bạn có sẵn sàng đến làm tóc ở một cửa hàng làm tóc mà mọi nhân viên đều là người điếc? QUỲNH HOA Sự sáng tạo không lời Vềnhữngdựđịnh lâudài hơn, NguyễnVănThànhchiasẻ: Tôimuốn đầu tưsalonđểnângcấp trở thànhkhônggian lịchsự, thân thiện, nở nụcười khi phục vụ, tăngcườngdịchvụmới gội dưỡngsinh,massage; mở trải nghiệmhọcngônngữkýhiệu, cóđội ngũ làgiảngviênđiếc; đào tạonghề làmđẹp; viết, chụp, quayđểđăng tải lênmạngxãhội chocộngđồngquốc tếđến trải nghiệmtócđẹp, giao tiếpngônngữ khácnhau, đúng theođịnhhướngphát triểnvề thươnghiệuvàvăn hóacủachúng tôi là“Sựsáng tạokhông lời”. AnhNguyễnThái Thànhbêngianhànggiới thiệu salon. NGAYNAY.VN 8 CHUYÊNĐỀ
Số321 - ThứNăm, ngày13/4/2023 chúng ta muốn. Bên cạnh đó, việc giao tiếp cũng có thể sẽ trở nên dễ dàng và có điểm nhấn hơn nếu các bạn sử dụng hình thức menu, trên đó có ghi rõ các loại hình dịch vụ, giá cả, kèm theo cả ngôn ngữ ký hiệu đi kèm, kèm theo câu hỏi: “Bạn có hình ảnh mẫu tóc mong muốn hay không?”. Đó có thể sẽ giúp mọi trải nghiệm thuận tiện hơn, cũng sẽ trở thành một kiến thức thú vị nhỏ cho những vị khách, tương tự như ở những quán cà phê ngôn ngữ ký hiệu trên thế giới. *** Tôi đã nghĩ mình đến đây với một tinh thần ủng hộ và sẵn sàng cảm thông nếu những người thợ trẻ này làm điều gì sai sót. Cái định kiến (dù không ác ý trong đầu) đã hoàn toàn bị phá bỏ bởi đôi tay tài hoa của Nguyễn Thái Thành và những người thợ trẻ tuổi. Chỉ cần bạn vượt qua được rào cản về nhận thức ban đầu, chắc chắn bạn sẽ nhận được nhiều hơn những gì mình mong đợi. Họ không cần sự “ủng hộ”, cái họ cần chính là chúng ta coi họ như những người thợ tóc nghe nói ngoài kia, và đánh giá dựa trên chính tay nghề của họ. Về cơ bản, làm gì có ai cắt tóc bằng tai. n “tiếng nói” vang vọng nhất. Sau sáu tiếng dài, khi nhìn mình trong gương với mái tóc hồng rực rỡ, tôi quả thật đã có chút kinh ngạc. Họ đã biến mái đầu còn tàn tích nửa đỏ nửa xanh lẫn với tóc mới mọc màu đen của tôi thành một diện mạo hoàn toàn mới, thậm chí với mức giá chỉ bằng nửa hair salon “ruột” của mình. Tôi vẫn biết Thái Thành đã có nhiều bằng khen và giải thưởng triển vọng trong ngành làm đẹp, cũng biết anh đã liên tục hoàn thiện thông qua tự học hỏi và xây dựng hệ sinh thái giáo dục hướng nghiệp cho người Điếc, nhưng tất cả những điều đó không giúp phá vỡ định kiến một cách nhanh chóng như khi chính mình trải nghiệm trong vai trò một vị khách. Nếu hỏi trong lúc dùng dịch vụ thì có điều gì không tốt hay không, thì có lẽ chỉ đúng khi bạn nhân viên dùng sức hơi mạnh khi sấy tóc cho tôi. Nhưng điều này luôn có thể khắc phục nếu bạn chịu khó biểu hiện bằng“ngôn ngữ cơ thể”, hãy nhăn mặt và đưa tay chỉ vào đầu, bạn nhân viên sẽ hiểu và điều tiết sức của mình lại. Sẽ luôn có cách để giao lưu và hiểu được nhau, chỉ cần dạy họ kỹ năng, trao cho họ động lực và cơ hội để “bước ra khỏi vùng an toàn”, mạnh dạn tiến ra thế giới của người nghe nói, điều mà họ sẽ không thể làm được nếu mãi mãi ở trong vòng tay bảo bọc của gia đình. “Tất cả mọi việc dù có gì khó thì mình vẫn cố gắng để làm hiệu quả tốt, miễn là luôn có ý thức học hỏi nâng cao kiến thức và đạt năng lực tiêu chuẩn, giao tiếp bằng chữ viết qua giấy hay điện thoại hiện tại là đủ để hiểu nhu cầu khách hàng và làm đẹp đúng ý họ.” Thành luôn khuyên học viên như vậy, và điều đó cũng thấm nhuần trong phương châm hoạt động của tất cả các em, để chăm chỉ và thành quả sẽ luôn là tóc, mỗi người một tay một chân làm đúng việc được phân công, trao đổi rất nhanh bằng thủ ngữ (ngôn ngữ ký hiệu). Trong lúc chờ ủ thuốc nhuộm cho tôi, mấy cô cậu nhân viên kéo ra một góc, “trò chuyện” và phát ra những âm thanh cũng rộn ràng na ná như tiếng cười của chúng ta. (Đó cũng là điều đến trải nghiệm thì mới có thể biết, còn nếu không tôi đã ngỡ họ không cười hoặc cười rất khẽ khàng.) Nhìn không khí hòa thuận ấy, có thể đoán được rằng “thầy Thành” của họ đã rất bảo ban, tạo dựng được một tập thể gắn bó và cùng nhau phát triển. Cũng phải nói thêm một chút, đến giờ Nguyễn Thái Thành đã dạy nhiều lớp học làm tóc miễn phí cho cả trăm học viên câm điếc bẩm sinh cùng hoàn cảnh như anh. Anh Hair SalonThành Nguyễnđượcmở ra từ năm2011, tọa lạc ở số55 ngõVănChương, HàNội. ThànhNguyễnđược đặt tên theongười thành lập làanhNguyễn Thái Thành (1991, BắcGiang),một người bẩmsinh câmđiếc. Hiện tại, ThànhNguyễn đang có tất cả8người, cả học viênvànhânviên. NguyễnThái Thành từngđónnhậngiải thưởng “Nhà tạomẫu tóc triển vọngTPHồChíMinh” năm 2011, giải thưởngCây cọ vàngnăm2013, gương mặt trẻ triểnvọngViệt Namnăm2015… Hair SalonThành NguyễngianhậpMạng lưới Sángkiếnphát triển cộngđồngNICEProgram củaTrung tâmThông tin UNESCOtừ cuối năm2020. Tại sự kiện “Yêu thương Việt Nam” tổ chức ngày 20/4/2022, ThànhNguyễn đã nhận được bằng khen của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch&Đầu tư bởi những nỗ lực kiên cường vươn lên trong cuộc sống, đặc biệt trong suốt hai nămđại dịch, và vì những thành tích đạt được trong việc phát triển cộng đồng. Cái địnhkiến (dùkhông ác ý trongđầu) đãhoàn toànbị phábỏbởi đôi tay tài hoacủaNguyễn Thái Thànhvànhững người thợ trẻ tuổi. NhânviênThànhNguyễn chụphình lưuniệmvới blogger Soniangười Italia. Bộ trưởngBộKH&ĐTNguyễnChí DũngvàNguyễnThái Thành cùng làmngônngữký hiệu thểhiện câunói "Tôi yêubạn". Nhờ sự thân thiện củamình, Thành Nguyễn luônnhậnđược sựquýmến của kháchhàng. NGAYNAY.VN 9 CHUYÊNĐỀ
Số321 - ThứNăm, ngày13/4/2023 Bất công vẫn tồn tại Li Xiang, 25 tuổi, là vận động viên trượt tuyết của đoàn thể thao Trung Quốc tham dự Paralympic mùa Đông tại Bắc Kinh vào năm 2022. Li chia sẻ, mỗi khi trượt tuyết xuống một con dốc, anh thấy mình tự do, thứ cảm giác mà anh rất hiếm khi có được sau một vụ tai nạn giao thông khiến anh phải ngồi xe lăn từ lúc còn nhỏ. Tuy nhiên, là một vận động viên trượt tuyết, Li không chỉ tìm cho mình cảm giác tự do, anh khao khát giành được chiến thắng, khao khát đoạt được huy chương vàng và anh đã làm được điều đó tại Thế vận hội Paralympic 2022. Với anh, đó chính là cách để được công nhận, để không bị phân biệt đối xử trong xã hội Trung Quốc chỉ vì mình là một người khuyết tật. “Sự công bằng nghe có vẻ hay, nhưng trên thực tế, dường như không tồn tại thứ được gọi là công bằng trong xã hội”, Li Xiang chia sẻ. Tại Thế vận hội Paralympic 2022, đoàn thể thao Trung Quốc đứng đầu bảng xếp hạng quốc gia. ChínhphủTrungQuốcđãcoi đó là thành quả cho những nỗ lực thúc đẩy quyền của người khuyết tật tại nước này. Thế nhưng, hơn một năm sau khi Paralympic khép lại, cuộc sống của những người khuyết tật, đặc biệt là những vận động viên khuyết tật từng tham Tại Trung Quốc, sau thành công vang dội tại Thế vận hội Paralympic 2022, những vận động viên khuyết tật vẫn phải “vật lộn” từng ngày nỗ lực đòi sự công bằng, bình đẳng cho chính mình. chương vàng của cô thậm chí còn được trưng bày trong Bảo tàng Olympic Bắc Kinh. Với những thành công vang dội ấy, Ping hy vọng rằng cô sẽ có cơ hội được đảm nhận vị trí quản lý trung tâm thể thao cấp tỉnh, hay huấn luyện viên của một đội thể thao địa phương, giống như những vận động viên Olympic khác sau khi giải nghệ. Tuy nhiên, những cơ hội việc làm ấy không đến với Ping, bởi so với mức đầu tư cho đoàn thể thao tham gia Olympic, các khoản ngân sách hỗ trợ đào tạo vận động viên tham dự Paralympic từ chính phủ Trung Quốc là rất hạn chế. Sau khi giải nghệ, không có sự lựa chọn nào khác, dự kỳ vận hội này vẫn gặp rất nhiều trở ngại. Người khuyết tật tại Trung Quốc đôi khi vẫn gặp phải một số hạn chế, vướng mắc bởi khuyết tật vẫn bị coi là một căn bệnh trong hầu hết các văn bản, tài liệu chính thức. Đây được xem là một trong những nguyên nhân làm sâu sắc hơn những định kiến trong xã hội Trung Quốc về người khuyết tật. Phần lớn người dân Trung Quốc hiện vẫn chưa hoàn toàn hiểu được những khó khăn mà một người khuyết tật phải đối mặt. Theo Li Xiang, những lần anh thấy mình bị đối xử bất công “nhiều vô số kể”, nhưng anh mãi không thể quên một sự việc. Đó là lần anh trở về ký túc xá sau một buổi tập và gặp phải sự cố hỏng thang máy. Không có cách nào gọi người trợ giúp, trong khi thang bộ không được thiết kế cho người khuyết tật sử dụng xe lăn, sau hai giờ chờ đợi, anh Li đã phải trượt xuống khỏi chiếc xe lăn và tự mình bò lên cầu thang. “Tôi đã phải di chuyển như một động vật bốn chân. Cảnh tượng đó vẫn mãi ám ảnh trong đầu tôi”, anh Li nhớ lại. Li Xiang không phải vận động viên khuyết tật duy nhất cảm thấy mình vẫn luôn bị phân biệt đối xử. Vào đầu những năm 1980, khi đang làm việc tại một nhà máy sản xuất cao su, Ping Yali, một người mù bẩm sinh, đã được chính quyền địa phương giới thiệu tham gia chương trình huấn luyện thể thao do chính phủ Trung Quốc bảo trợ. Cô sau này trở thành một vận động viên bộ môn nhảy xa, từng xuất sắc mang về tấm huy chương vàng đầu tiên trong lịch sử thể thao Trung Quốc tại kỳ Thế vận hội Paralympic vào năm 1984, được tổ chức ở Los Angeles. Khi trở về Trung Quốc sau giải đấu, Ping Yali được ca ngợi như một “anh hùng dân tộc” của nước này, huy NGỌC PHẠM Tìm bình đẳng cho những PingYali, cựu vậnđộngviên khuyết tật TrungQuốc, đảmnhậnvai tròngười rước đuốc trong lễ khaimạcThế vậnhội Paralympic 2008 tại Bắc Kinh. Tôi không được đối xử công bằng, không có được “ánh hào quang” như những vận động viên khoẻ mạnh, tham gia Thế vận hội Olympic khỏe mạnh nhận được. VĐV Ji Lijia NGAYNAY.VN 10 CHUYÊNĐỀ
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA3Mzg1MA==