SỐ420 (13/3/2025) TẠPCHÍ W W W . N G AY N AY. V N MIỄN PHÍ CƠQUAN NGÔN LUẬN CỦA LIÊN HIỆP CÁC HỘI UNESCOVIỆT NAM ORGAN OF VIETNAM NATIONAL FEDERATION OF ASSOCIATIONS FOR UNESCO Khi kính không chỉ là
Bảo tàng kính màu đầu tiên ở Việt Nam Ngày 15/3/2025, Bảo tàng Nghệ thuật Kính màu đã chính thức ra mắt công chúng. Bảo tàng Nghệ thuật Kính màu được thành lập theo Quyết định số 5058/QĐUBND của UBND Thành phố Hà Nội, là bảo tàng về chủ đề thủy tinh và kính màu đầu tiên ởViệt Nam. Bảo tàng Kính màu được hình thành trên cơ sở bộ sưu tập hơn 1.500 hiện vật nghệ thuật thủy tinh và kính màu có giá trị do nhà ngoại giao, nhà báo Nguyễn XuânThắng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam, Giám đốc Bảo tàng Nghệ thuật Kính màu dành gần 40 năm sưu tầm trên khắp thế giới. Bảo tàng Nghệ thuật Kính màu được khởi công vào tháng 3/2022 và chính thức khánh thành, đi vào phục vụ công chúng sau 3 năm xây dựng. Theo nhà ngoại giao, nhà báo Nguyễn Xuân Thắng, kính màu và nghệ thuật kính màu là một lĩnh vực kỹ thuật - công nghệ, đồng thời là lĩnh vực nghệ thuật và mỹ thuật ứng dụng quan trọng từ lâu đời gắn liền với đời sống con người ở mọi quốc gia. Có thể nói kính màu là một trong những phương tiện đem lại nhiều cảm hứng sáng tạo nhất cho nhiều thế hệ nghệ nhân và nghệ sĩ, là chất liệu không thể thiếu được góp phần tạo nên những kỳ quan kiến trúc vĩ đại, các kiệt tác nghệ thuật độc đáo, choáng ngợp và vô giá của loài người. Vào cuối thế kỷ 19 với sự phát triển không ngừng của công nghệ chế tác kính màu cùng với tốc độ phổ cập nhanh chóng vào đời sống thuật từ tay nghề khéo léo, óc sáng tạo và sự tâm huyết của tác giả, mà chứa đựng trong đó là những giá trị văn hóa và lịch sử sâu sắc của từng thời kỳ, từng quốc gia. Tôi hy vọng rằng sự ra đời của một Bảo tàng Nghệ thuật Kínhmàu tại Việt Nam sẽ góp phần gìn giữ và phát huy giá trị của nghệ thuật kính màu, làm đa dạng hóa lĩnh vực bảo tồn và bảo tàng ở Việt Nam, có thể đem lại nhiều cảm hứng, khích lệ các ý tưởng sáng tạo trong ứng dụng công nghệ chế tác thủy tinh và nghệ thuật kính màu”, ông Thắng chia sẻ: “Với tâm niệm ấy, tôi đã dành gần 40 năm để tìm kiếm, sưu tầm các tác phẩm kínhmàu có giá trị từ khắp nơi trên thế giới. Ngôi nhà trưng bày của Bảo tàng với diện tích hơn 2.000 m2 sử dụng, để tiết kiệm, ngôi nhà trưng bày của bảo tàng do tôi thiết kế toàn bộ kiến trúc và nội thất và trực tiếp chỉ đạo xây dựng. Sau đúng 3 năm xây dựng, tôi vô của nghệ thuật kính màu, càng ngày càng xuất hiện nhiều dòng kính màu và thủy tinh màu đặc biệt, thu hút nhiều người quan tâm và say mê sưu tầm, muốn tìm hiểu về kính màu và nghệ thuật kính màu. Nhưng đáng tiếc cho đến hôm nay, thực tế cho thấy, số lượng bảo tàng chuyên đề về kính màu và nghệ thuật kính màu ở các quốc gia trên thế giới chỉ chiếmmột tỷ lệ rất nhỏ trong hệ thống bảo tàng thế giới. “Ý tưởng xây dựng Bảo tàng Nghệ thuật Kính màu được tôi ấp ủ trước tiên từ tình yêu và niềm đam mê mãnh liệt của bản thân đối với loại hình nghệ thuật độc đáo này. Ngắm nhìn mỗi tác phẩm kính màu, ta không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp nghệ Với diện tích hơn 2.000m2 cùng bộ sưu tập kính màu đã vượt quá 1.500 tác phẩm có giá trị đến từ khắp nơi trên thế giới, Bảo tàng Nghệ thuật Kính màu (Art Glass Museum) trong quần thể Trại Da Vinci ở xã Ba Trại, huyện Ba Vì, Hà Nội hứa hẹn trở thành một điểm nhấn đặc biệt ở Ba Vì. Lung linh một góc Ba Vì Những chiếc đèn Tiffany khiến mànđêmnúi rừngBaVì trở nênhuyềnảo lung linh. Ngôi nhà trưng bày củabảo tang lung linhdướimànđêm. TUẤN LINH NGAYNAY.VN 2 CHUYÊNĐỀ Số420 | ThứNăm, ngày 13/3/2025
cùng xúc động, hạnh phúc khi “đứa con tinh thần” mà tôi tâm huyết bao năm cuối cùng cũng đã thành hình và đã sẵn sàng đi vào phục vụ đại chúng”. Không ngừng phát triển Bảo tàng Nghệ thuật Kính màu sau khi ra đời sẽ làm nhiệm vụ sưu tầm, phân loại, bảo quản có hệ thống và trưng bày các hiện vật liên quan đến kính màu, nghệ thuật kính màu nói chung của Việt Nam và quốc tế; Tổ chức nghiên cứu, đánh giá có hệ thống về lịch sử kínhmàu, sự xuất hiện nghệ thuật kính màu, các dòng sản phẩm, các kiệt tác và các tác phẩm nghệ thuật kính màu phục vụ cho định hướng phát triển lâu dài của bảo tang; Cung cấp kiến thức về kính màu và nghệ thuật kính màu cho những người quan tâm, nghiên cứu về kính màu, nghệ thuật kính màu, góp phần bồi dưỡng trình độ hiểu biết nghệ thuật, nâng cao thị hiếu và thẩm mỹ cho đại chúng; Tổ chức các hoạt động giao lưu trong nước và quốc tế, trao đổi kiến thức và kinh nghiệm về nghệ thuật kính màu cho các chuyên gia, các nghệ nhân, nghệ sĩ, các nhà sưu tầm trên lĩnh vực nghiên cứu, sản xuất và ứng dụng kính màu... Tất cả các hiện vật và phần lớn tài sản của Bảo tàng cũng như quần thể Trại Kínhmàu trưngbày ởBảo tàng. Da Vinci sẽ được nhà ngoại giao Nguyễn Xuân Thắng hiến tặng cho cộng đồng. Số tài sản vật chất mang ý nghĩa tinh thần này được đặt dưới sự quản lý và điều hành của Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam nhằm hướng tới mục tiêu đem lại những giá trị bổ ích trong sự nghiệp nâng cao dân trí và chất lượng cuộc sống cho người dân, trong đó sẽ xây dựng Quỹ Phát triển Văn hóa và đóng góp một phần giá trị vào hoạt động của UNESCO phi Chính phủ tại Việt Nam. Ông Nguyễn Xuân Thắng cho biết, Bảo tàngNghệ thuật Kính màu sẽ không ngừng phát triển, trở thành một địa chỉ yêu thích và đáng tin cậy của tất cả những ai quan tâm, yêu mến và mong muốn tìm hiểu về nghệ thuật kínhmàu. “Hy vọng rằng ngôi nhà trưng bày của Bảo tàng với thiết kế chưa lặp lại ở Việt Nam sẽ đem lại sự ngạc nhiên và cảm hứng cho du khách tham quan, trở thành một điểm đến có giá trị văn hóa, nghệ thuật mới mẻ, hấp dẫn ở Hà Nội, đặc biệt là cho vùng đất Ba Vì – một trong những trung tâm du lịch trọng điểm của Thủ đô”, ông Thắng khẳng định. n Tôi hy vọng rằng sự ra đời của một Bảo tàng Nghệ thuật Kính màu tại Việt Nam sẽ góp phần gìn giữ và phát huy giá trị của nghệ thuật kính màu, làm đa dạng hóa lĩnh vực bảo tồn và bảo tàng ở Việt Nam, có thể đem lại nhiều cảm hứng, khích lệ các ý tưởng sáng tạo trong ứng dụng công nghệ chế tác thủy tinh và nghệ thuật kính màu. Ông Nguyễn Xuân Thắng ÔngNguyễnXuânThắng, Chủ tịch Liênhiệp cácHội UNESCOViệt Nam, Giámđốc Bảo tàngNghệ thuật Kínhmàu. NGAYNAY.VN 3 CHUYÊNĐỀ Số420 | ThứNăm, ngày 13/3/2025
Đây là bảo tàng chuyên đề đầu tiên tại Việt Nam tôn vinh nghệ thuật kính màu, một loại hình mỹ thuật ứng dụng đầy tinh tế, đồng thời mang trong mình tiềm năng lớn để nâng tầm du lịch văn hóa quốc tế. Bảo tàng Triển lãm Kính màu chính thức khánh thành 15/3, dự kiến mở cửa miễn phí cho du khách trải nghiệm trong những tháng đầu. Kho báu nghệ thuật vượt thời gian Bảo tàng Nghệ thuật Kính màu tự hào hội tụ những tinh hoa của loại hình nghệ thuật thủy tinh từ các sàn đấu giá quốc tế đến tác phẩm đặt chế tác từ nghệ nhân hàng đầu thế giới. Nổi bật nhất là bức “Giáng Sinh” (The Nativity), khổ lớn 8mx6m, do hãng Mayer Munich (Đức) chế tác cho một nhà thờThiên Chúa Giáo ởNewYork vào đầu thế kỷ 19, được giới chuyên gia Hoa Kỳ đánh giá là một trong những tác phẩm kínhmàu kinh điển đẹp nhất thế giới. Bộ sưu tập trải dài từ các dòng thủy tinh nghệ thuật chế tác nóng của Bohemian (Tiệp Khắc), thủy tinhMurano (Italia), thủy tinh Anh, các dòng thủy tinh đa sắc, lưỡng sắc, phát quang... trong đó dành sự ưu tiên đặc biệt cho dòng kính màu Tân nghệ thuật (Art Nouveau) mà tiêu biểu là nghệ thuật kính màu của Tiffany. Dù du nhập vàoViệt Nam từvài thếkỷ trước, nghệ thuật chế tác thủy tinh chưa từng được tôn vinh qua một bảo tàng chuyên đề. Sự ra đời của bảo tàng, dưới sự quản lý của Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam (VFUA), tổ chức thành lập năm 1993 theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ với sứ mệnh thúc đẩy lý tưởng UNESCO về hòa bình và phát triển, không chỉ lấp đầy khoảng trống văn hóamà còn đưaViệt Namghi dấu trên bản đồ nghệ thuật toàn cầu, nơi các bảo tàng kính màu vốn rất hiếm. 11/2024 đến 2/2025 (Nguồn: GoogleTrends). Nằm tại Ba Vì, vùng đất cách Hà Nội 50-60 km, nổi tiếng với thiên nhiên hùng vĩ, bảo tàng hoàn toàn có thể khai thác xu hướng này nhờ không gian trưngbày 2.000m² và định vị cao cấp. VFUA với mạng lưới hơn 130 đơn vị thành viên cùng 14.000 hội viên trên cả nước, đóng vai trò cầu nối quan trọng giữa bảo tàng và cộng đồng quốc tế, mở ra cơ hội đưa nghệ thuật kính màu đến gần hơn với du khách trong và ngoài nước. Để tăng sức hấp dẫn, một khuyến nghị đáng chú ý là triển khai tour “Ba Vì - Nghệ thuật và Thiên nhiên” (tour Tiềm năng phát triển du lịch kinh tế: Đón đầu xu hướng mới Ngành du lịch Việt Nam đang chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ với những con số ấn tượng. Theo Tổng cục Thống kê, năm 2023 ghi nhận 101,3 triệu lượt khách nội địa và 12,6 triệu lượt khách quốc tế; đến năm 2024, lượng khách quốc tế đạt 17,58 triệu, tăng 39,5% so với năm trước, và tháng 1/2025 ước tính đạt kỷ lục 2,1 triệu lượt, tăng 36,9% (Nguồn: Tổng cục Du lịch Quốc gia Việt NamVNAT). Theo dự báo của VNAT, mục tiêu năm 2025 là đón 120130 triệu lượt khách nội địa cùng 22-23 triệu lượt quốc tế, đónggóp39-42 tỷUSD, tương đương 6-8% GDP. Xu hướng hiện nay cho thấy 70% du khách dưới 40 tuổi đang tìm kiếm những điểm đến mới lạ, độc đáo (Nguồn: Outbox Company 2024), trong khi lượt tìmkiếm“uniqueVietnam destinations” (điểm đến Việt Nam độc đáo) tăng 30% từ Từ những kiệt tác kính màu rực rỡ, Bảo tàng Nghệ thuật Kính màu (Art Glass Museum) tại Trại Da Vinci, Ba Vì, Hà Nội không chỉ mở ra một chân trời nghệ thuật độc đáo mà còn hứa hẹn trở thành động lực mới cho du lịch kinh tế khi chính thức đi vào hoạt động. Viên ngọc mới của QUỲNH HOA Tour “BaVì - Nghệ thuật vàThiênnhiên” (tour trong ngày), kết hợpbảo tàngvới cácđịadanhđặc sắc. Tour có thểkhởi hành từ trung tâmHàNội lúc 8giờ sáng, đến bảo tàng lúc 9h30đểkhámpháhiệnvật, sauđó thưởng thứcđặc sảnđịaphương tại nhàhàng trongkhuônviên bảo tàngvàobuổi trưa, rồi tiếp tụchành trìnhbuổi chiều tại VườnquốcgiaBaVì (cách10km) với rừng thông, đền Thượng, vàkết thúcbằng trải nghiệmthưgiãn tại Thác ĐahoặcAoVua (cách15-20km). NGAYNAY.VN 4 CHUYÊNĐỀ Số420 | ThứNăm, ngày 13/3/2025
du lịch văn hóa nhanh và thuận tiện, khiến du khách không có xe cá nhân hoặc khách quốc tế phải chịu chi phí cao hơn để di chuyển. Thông tin về nghệ thuật kính màu cũng còn hạn chế trong công chúng, dù lượt tìm kiếm “bảo tàng Việt Nam” đã tăng 25% từ 11/2024 đến 1/2025 (Nguồn: GoogleTrends). Để ánh sáng nghệ thuật từ Trại Da Vinci lan tỏa rộng khắp, VFUA có thể hợp tác với các công ty vận tải lập xe shuttle từ Hà Nội, đồng thời đề xuất UBND huyện Ba Vì và Sở Giao thông Vận tải Hà Nội tăng cường xe buýt công cộng để cải thiện khả năng tiếp cận. Song song đó, việc tận dụng tour một ngày“BaVì - Nghệ thuật và Thiên nhiên” nhưmột giải phápgiao thông tiện lợi, quảng bá du lịch gia đình khuyến khích tự lái xe, hoặc tổ chức các đoàn tham quan theo nhóm - từ trường học, học sinh, đến cơ quan, đoàn thể với chính sách giảm giá vé sẽ vừa giảm áp lực giao thông vừamở rộng đối tượng du khách... Khánh thành vào mùa xuân 2025, Bảo tàng Nghệ thuật Kính màu với sự quản lý của VFUA và bộ sưu tập hiếm có hứa hẹn trở thành “viên ngọc” mới của du lịch Ba Vì, góp phần khẳng định vị thế Việt Nam trên trường quốc tế. n trongngày), kết hợpbảo tàng với các địa danh đặc sắc. Tour có thể khởi hành từ trung tâm Hà Nội lúc 8 giờ sáng, đến bảo tàng lúc 9h30 để khám phá hiện vật, sau đó thưởng thức đặc sản địa phương tại nhà hàng trong khuôn viên bảo tàng vào buổi trưa, rồi tiếp tục hành trình buổi chiều tại Vườn quốc gia Ba Vì (cách 10 km) với rừng thông, đền Thượng, và kết thúc bằng trải nghiệm thư giãn tại Thác Đa hoặc Ao Vua (cách 15-20 km). Nếu được hiện thực hóa với giá 600.000-800.000 đồngngười trên Klook, tour này sẽ đáp ứng xu hướng du lịch ngắn ngày, phù hợp với 62% khách trẻ yêu văn hóa (Nguồn: Booking. com 2022). Trong nhà hàng nội khu, việc kết hợp đặc sản Ba Vì như gà đồi nướng với các món từ sữa - vốn là thế mạnh của vùng đất chăn nuôi bò sữa lâu đời - như sữa chua Ba Vì (nếp cẩm, hoa quả) và sữa tươi nguyên chất cùng nhiều món ăn địa phương khác có thể làm phong phú trải nghiệm ẩm thực tại chỗ. Một đề xuất khác là sảnphẩmlưu niệm như postcard (20.000 - 50.000 đồng) magnet kính màu (50.000 - 100.000 đồng), và móc chìa khóa thủy tinh (70.000 - 120.000 đồng), cũng có thể làm phong phú thêm BaVì đón1,2 triệu lượt kháchnăm2023, trong đóVườnquốcgia chiếm 300.000 lượt. (Nguồn: SởVH-TTHàNội). trải nghiệm của khách du lịch. Ngoài ra, trải nghiệm tô tượng hoặc tranhphong cáchTiffany với phí 100.000 - 150.000 đồng/người, nếu được triển khai, sẽ vừa mang tính giáo dục vừa thu hút du khách trẻ yêu thích sự cá nhân hóa. Ba Vì đón 1,2 triệu lượt khách năm 2023, trong đó Vườn quốc gia chiếm 300.000 lượt (Nguồn: SởVH-TTHàNội). Nếu các khuyến nghị này được triển khai, bảo tàng có thể tăng 100.000-150.000 lượt khách/năm theo dự đoán, đồng thời hỗ trợ cộng đồng qua việc hợp tác với hợp tác xã và quảng bá quán ăn địa phương, đón đầu xu hướng du lịch bền vững. Tuy hấp dẫn du khách, nhưng Bảo tàng Nghệ thuật Kính màu đối mặt với thách thức lớn về giao thôngkhi tuyếnHàNội - BaVìhiệnthiếuphương tiện công cộng NGAYNAY.VN 5 CHUYÊNĐỀ Số420 | ThứNăm, ngày 13/3/2025
Trong nhiều chuyến du ngoạn châu Âu, Louis Comfort Tiffany đã hoàn toàn bị cuốn hút bởi những ô cửa sổ kính màu rực rỡ. Nhưng là một người am hiểu hội họa, ông không chỉ thích thúmà cònnhìn thấu những giới hạn ẩn sâu. Kính đơn sắc, dù được ghép nối tài tình, vẫn không thể nào bắt trọn vẻ đẹp sống động của thiên nhiên, nơi màu sắc chảy trôi và đầy biến ảo. Họa tiết vẽ tay tuy làm phong phú thêm chi tiết, nhưng lại vô tình che khuất ánh sáng, đánh mất đi sự trong trẻo vốn là linh hồn của kínhmàu. Hơn thếnữa, nó thiếu đi độ óng ánh và chiều sâu huyền bí mà trái tim ông từng khao khát. Chính vì thế, Tiffany đã dấn thân vào một “cuộc cách mạng”nghệ thuật, dành trọn đời mình để sáng tạo nên một loại kính màu như ý nguyện. Sự ra đời của kính đa sắc Tiffany Khi còn là một nhà thiết kế nội thất, Louis Comfort Tiffany luônmongmuốn sáng tạo một loại kính vượt xa giới hạn thị trường lúc bấy giờ, những tấmkính đơn sắc buồn tẻ. Với đam mê cháy bỏng, ông lao vào các xưởng thủy tinh ở Brooklyn, miệt mài thử nghiệm, điều chỉnh công thức không ngừng nghỉ cho đến khi tạo ra được loại kính có độ óng ánh độc đáo. Nhưng như thế vẫn chưa đủ. Ông muốn tạo ra những ô kính sống động như chính thiên nhiên, nơi màu sắc không chỉ đứng im mà chuyển động, hòa quyện tinh tế như ánh hoàng hôn hay làn gió thoảng qua rừng cây. Sau vô số ngày đêm miệt mài tại lò nung ở Corona, Long Island, cuối cùng Tiffany đã tìm ra cách khiến màu sắc có thể hòa quyện ngay từ bên trong kính, thay vì chỉ nằm trên bề mặt. Những tấm kính mang sắc độ biến đổi tự nhiên: xanh thẳm như bầu trời, rực rỡ như hoànghôn, ấmápnhưgỗquý, mềmmại như lụa. Ý tưởng của Tiffany vĩ đại là thế, nhưng ông không tránh khỏi sự hoài nghi từ chính những người thợ lò tài ba nhất. Họ cho rằng việc pha trộn màu sắc vào kính theo cách mà ông mong muốn là điều không thể. Nhiều năm liền, họ thử kết hợp các oxit kim loại để tạo ra những sắc độ khác nhau, nhưng các hợp chất này luôn bị phân hủy trong quá trình nung. Dẫu là kính Favrile, một bước đột phá trong ngành kính màu. Ở thời kỳ hoàng kim, xưởng kính của Louis Comfort Tiffany trở thành lò sản xuất không ngừng nghỉ, cho ra đời hàng ngàn tấmkínhvới vôsố tổhợp màu sắc khác nhau. Hiệu ứng mới lạ đầy mê hoặc của kính Tiffany Đường vân, dòng chảy của màu sắc. Louis Comfort Tiffany đã biến những tấm kính thành các tác phẩm sống động với hiệu ứng đường vân (striations). Những vệt màu uốn lượn, xoáy trònhay trải dài trên bềmặt không chỉ bắtmắt mà còn gợi lên hình ảnh thiên nhiên chân thực: cánh hoa mong manh, tán lá xào xạc, vậy, Tiffany vẫn không bỏ cuộc. Với ý chí bền bỉ và khả năng sáng tạo phong phú, ông đã phát minh ra kỹ thuật nung và ủ kính hoàn toàn mới. Màu sắc giờ đây không chỉ bám trên bề mặt mà phân bố đều trong khối kính nóng chảy, tạo ra loại kính đa sắc hoàn hảo. Ông đặt tên cho phát minh này Từ xa xưa, nghệ thuật kính màu đã được biết đến như một biểu tượng của vẻ đẹp và sự sáng tạo. Thế nhưng, phần lớn kính màu thời bấy giờ chỉ có một màu duy nhất, được ghép lại với nhau để tạo hiệu ứng đa sắc. Louis Comfort Tiffany, một người vô cùng say mê kính màu, đã quyết định cải thiện hạn chế ấy. MINH NGỌC (Theo The Lamps of Tiffany) Họa tiết chuồn chuồn làhọa tiết nổi tiếngnhất củađènkínhmàuTiffany. Hành trình biến kínhmàu thành kiệt tác Một mẫuđèn cóhọa tiết chuồn chuồnkhác. Nhữngchấmtròn nhỏhayvệtmàu loang lổ tái hiện sốngđộngvẻđẹpbất quy tắc của tựnhiên: ánh sáng lấp lánh trênmặt nước, sắcmàu rực rỡ trêncánhchuồnchuồn, hay sựchuyểnđổi như làn dadưới nắng. NGAYNAY.VN 6 CHUYÊNĐỀ Số420 | ThứNăm, ngày 13/3/2025
vân gỗ ấm áp hay áng mây lững thững trôi. Mỗi đường nét là một câu chuyện, khiến người xem như lạc vào một thế giới kỳ thú được khắc họa bằng thủy tinh. Đốmloang, hơi thởtựnhiên Không dừng lại ở đó, kính Tiffany còn chinh phục ánh nhìn với hiệu ứng đốm loang (mottles). Những chấm tròn nhỏ hay vệt màu loang lổ tái hiện sống động vẻ đẹp bất quy tắc của tự nhiên: ánh sáng lấp lánh trên mặt nước, sắc màu rực rỡ trên cánh chuồn chuồn, hay sự chuyển đổi như làn da dưới nắng. Có tấm kính mang mảng màu loang nhẹ, dịu dàng như làn gió, có tấm lại điểm xuyết những chấm nhỏ tựa sao trời. Đặc biệt, khi đường vân và đốm loang hòa quyện, kínhTiffany biến thành bức tranh sơn dầu được đúc kết từ thủy tinh trong veo. Các tác phẩm của ông nhanh chóng được săn đón, xuất hiện ở những địa điểm danh giá, góp phần khẳng định tên tuổi ông. Một số kiệt tác nổi bật có thể kể đến như: Cửa sổ tưởng niệm Russell Sage – tác phẩm kính màu lớn nhất thời bấy giờ; Những ô cửa kính trong Nhà nguyện Tiffany tại Triển được thiết kế cho Công ty xuất bản Curtis ở Philadelphia và bức rèm kính nổi tiếng tại Palacio de Bellas Artes ở Mexico City, tái hiện khung cảnh núi non hùng vĩ. Chao đèn kính màu: Biểu tượng mới của những năm 1890 Bên cạnh những ô cửa kính, vào những năm 1890, Tiffany bắt đầu khai phá một lãnh địa mới: chao đèn bằng kính màu. Có ý kiến cho rằng đây chỉ là cách ông tái sử dụng mảnh kính thừa từ các dự án lớn, nhưng điều này có vẻ không đúng. Bởi mỗi chao đèn cần hàng trămmảnh kính nhỏ, được lựa chọn kỹ lưỡng về màu sắc, kiểu dáng và độ trong suốt. Để giữ được sự đồng điệu, tất cả phải được cắt từ cùng một tấm kính lớn, một quá trình đòi hỏi sự chính xác tuyệt đối. Ngay cả việc sửa chữa chaođènbị hỏng cũng không hề đơn giản. Nếu có một số mảnh kính cần thay thế, nghệ nhân phải tìm tấm kính mới có màu sắc và hoa văn giống hệt tấm kính gốc, đôi khi phải “hy sinh”cả tấmkính lớnchỉ để thay thếmột góc nhỏ. Nhận thấy xu hướng trang trí nội thất ngày càngbùng nổ, Tiffany bắt đầu tập trung sản xuất các sản phẩm như đèn, bình hoa và đồ trang trí tinh xảo. Không giống như cửa sổ kính màu, chỉ phản chiếu ánh sáng tự nhiên, những chiếc đènTiffany có thể tựphát sáng ngaycả trongđêmtối. Khi điện năngdần trởnênphổbiếnvào đầu thế kỷ 20, những chiếc đèn của Tiffany càng được ưa chuộng, trở thành biểu tượng nghệ thuật trong nhiều không gian sang trọng, từ nhà thờ cổ kính, bảo tàng uy nghiêm, rạp hát tráng lệ cho đến các dinh thự quyền quý. Tiffany Studios còn mở rộng sang các vật phẩm trang trí bằng kim loại như đế đèn đồng, chân bình hoa, khay, chân nến, hộp trang sức, đồng hồ, bộ dụng cụ bàn làm việc... Những món đồ này nhanh chóng trở thành quà tặng phổ biến, đưa tên tuổi Tiffany vang xa. Khi nhu cầu chiếu sáng trong nhà tăng cao, xưởng của ông cũng mở rộng sản xuất đèn trần và chao đèn treo, đáp ứng thị hiếu của khách hàng. n Cửa sổ tưởngniệmDanner. Cửa sổphong cảnhvới hoamộc lan, hoa cẩmtú cầuvàhoađỗquyên (năm1915). lãm Chicago năm 1893, thu hút hơn một triệu lượt khách tham quan; Bức tranh kính “Bốn mùa”, được trưng bày tại dinh thự Laurelton Hall của chính ông… Ngoài cửa sổ kính màu, Tiffany còn tạo ra nhiều bức tranh ghép thủy tinh (mosaic) ấn tượng. Nổi bật trong số đó là “Khu vườn trong mơ”, một bức tranh ghép khổng lồ Đầu thếkỷ20, nhữngchiếc đèncủaTiffany trở thành biểu tượngnghệ thuật trongnhiềukhônggian sang trọng, từnhà thờcổ kính, bảo tànguynghiêm, rạphát tráng lệ chođếncác dinh thựquyềnquý. NGAYNAY.VN 7 CHUYÊNĐỀ Số420 | ThứNăm, ngày 13/3/2025
Những kỳ quan của thế giới sắc màu Từ hơn 2.000 năm trước Công nguyên, khi ánh sáng mặt trời đầu tiên xuyên qua những mảnh thủy tinh màu của người Ai Cập và La Mã, nhân loại đã bước vào một hành trình đầy mê hoặc với sắcmàu và ánh sáng. Ban đầu, đó chỉ là những hạt thủy tinh nhỏ hay những chiếc bình đơn sơ, nhưng nền văn minh Phoenicia, với các trung tâm chế tác lừng danh tại Sidon, Tyre (Lebanon) và Antioch (Thổ Nhĩ Kỳ), đã đưa thủy tinh màu lên một tầm cao mới. Họ không chỉ đổ khuôn mà còn thổi hồn vào chất liệunàybằngmàu sắc rực rỡ, những công thức bí truyền khiến thủy tinh trở thành một thứ vật liệu huyền bí. Một trong những di sản đángkinhngạccòntồntạiđến ngày nay là chiếc cốc Lycurgus của LaMã, minh chứng cho tài nghệ xuất chúng của thợ thủ công cổ đại. Một vật thể nhỏ bé nhưng mang trong mình phép thuật thị giác: dưới ánh sáng phản chiếu, nó hiện lên với sắc xanh lục, nhưng khi ánh sáng xuyên qua, sắc đỏ huyền ảo bừng lên, như thể đang lưu giữ một bí mật từ kỷ nguyên khác. Nếu kính màu thời cổ đại là một cuộc thử nghiệm đầy cảm hứng, thì Kitô giáo đã biến nó thành một biểu tượng tâm linh, một phương tiện truyền tải đức tin bằng ánh sáng. Khi những tấm kính đầu tiên được lắp vào khung gỗ trong các thánh đường sơ khai, con người nhận ra rằng ánh sáng không chỉ soi rọi không gian mà còn dẫn lối tâm hồn. Đến thế kỷ VII, những cửa sổ kính màu xuất hiện tại các tu viện Anh, nổi bật là công trình của Benedict Biscop tại Monkwearmouth. đó, cửa sổ hoa hồng (rose window) là đỉnh cao sáng tạo, một vòng tròn hoàn mỹ vừa mang biểu tượng tâm linh, vừa là tuyệt tác của hình học vàmàu sắc. Bước sang thời kỳ Phục Hưng, kính màu dần rời xa vẻ huyền bí của Gothic để tiến vào thế giới tinh tế của nghệ thuật cổ điển. Những bậc thầy như Lorenzo Ghiberti, Donatello hay Uccello đã nâng chất liệu này lên tầmhội họa thực thụ trong các thánh đường của Florence. Nhưng không lâu sau, phong trào Cải cách Tin lành thế kỷ XVI đã giáng đòn nặng nề khi hàng loạt cửa sổ kính màu bị phá hủy ở Anh, khi tôn giáoquay lưngvới nhữngbiểu tượng “xa hoa”. Cách mạng Pháp tiếp tục xóa sổ nhiều kiệt tác của thế kỷ trước. Thế nhưng, thủy tinh màu không hề biến mất. Tại Ý, Murano vẫn là trung tâm Cùng thời điểm đó, ở Trung Đông, thủy tinh màu đạtđếnđỉnhcaotrongthếgiới Hồi giáo, với các trung tâmsản xuất lớn như Raqqa, Aleppo và Damascus (Syria). Nhưng khác với châu Âu, nơi kính màu được dùng để minh họa Kinh Thánh, nghệ nhân Hồi giáo biến chúng thành những tác phẩmtrừu tượnghoànmỹ, phủkínmái vòmbằnghọa tiết hình học và nghệ thuật viết chữ lộng lẫy, nơi ánh sáng trở thành nhân tố chính kiến tạo nên sự kỳ ảo. Thế kỷ XII–XV là thời kỳ hoàng kim, khi thủy tinh màu hòa quyện với kiến trúcGothic để tạo ra những kiệt tác chưa từng có. Những ô cửa sổ khổng lồ không còn chỉ là vật trang trí mà trở thành những bức tranh ánh sáng biết kể chuyện, nơi Kinh Thánh được tái hiện trong từng gam màu rực rỡ như tại Sainte-Chapelle (Pháp) hay Canterbury (Anh). Đó không chỉ là nhà thờ mà còn là những phòng trưng bày ánh sáng vĩnh cửu, nơi mỗi tia nắng xuyên qua thủy tinh màu đều thắp lên một câu chuyện thiêng liêng. Với sự cải tiến của kiến trúc Gothic, tườngmỏng hơn, vòm cao hơn, trụ bay vững chắc, cửa sổ kính màu được mở rộng tối đa, tạo nên hiệu ứng thị giác đầy mê hoặc. Trong Kính màu, sự giao thoa tinh tế giữa kỹ thuật thủ công điêu luyện và tín ngưỡng huyền bí, đã tồn tại suốt hàng thiên niên kỷ, phản chiếu những thăng trầm và tiến bộ của nền văn minh nhân loại. Kính màu - Nghệ thuật phản chiếu lịch sử nhân loại NGUYỆT LINH Màu sắc biếnđổi huyềnảo trên chiếc cốc Lycurgus. Các tác phẩm củaTiffany định hình chuẩnmực tinh tế củanghệ thuậtMỹ. NGAYNAY.VN 8 CHUYÊNĐỀ Số420 | ThứNăm, ngày 13/3/2025
chế tác kính lừng danh, còn Limoges ở Pháp tiếp tục tinh chỉnh kỹ thuật sản xuất thủy tinh màu. Riêng tại Hà Lan, nhà thờ Grote Saint-Jan ở Gouda vẫn bảo tồn gần như nguyên vẹn những ô cửa kính màu từ năm 1555, một chứng nhân lặng lẽ của thời kỳhoàng kim rực rỡ, nơi ánh sáng vẫn tìm được cách để rọi chiếu những sắcmàu. Tiffany - Ánh sáng từ nước Mỹ Khi những ô cửa kính màu đầu tiên xuất hiện tại Mỹ vào thế kỷ XVII, chúng không mang dấu ấn Mỹ mà là sản phẩm nhập khẩu từ châu Âu. Các nhà thờ thuộc địa khi đó chỉ sử dụng những mảnh kính nhỏ, ghép trong khung chì đơn giản để tạo hiệu ứng ánh sángdịunhẹ. Phải đến thế kỷ XIX, kính màu mới thực sự thoát khỏi cái bóng châu Âu, trở thành một loại hình nghệ thuật độc lập, phản ánh bản sắc văn hóa và tinh thần sáng tạo của nướcMỹ. Năm 1857, xưởng J&R Lamb Studios ra đời tại New York, đánhdấusựkhởi đầucủa ngành kính màu Mỹ. Những thập kỷ sau đó chứng kiến sự vươn lên mạnh mẽ của các nghệ nhân nội địa, trong đó hai cái tên làm thay đổi cuộc chơi là John La Farge và Louis Comfort Tiffany. Họ không chỉ kế thừa kỹ thuật kính màu từ châu Âu mà còn cải tiến và định hình phong cách riêng. La Farge, với niềm đam mê khámphá vật liệu, đã phát minh ra kính opalescent vào năm 1880. Loại kính này có khả năng thay đổi màu sắc theo góc độ ánh sáng. Cũng trong giai đoạn đó, Tiffany, người sau này trở thành tượng đài của kính màu Mỹ, phát triển kỹ thuật tương tự nhưng với sự phức tạp hơn trong cách phối lớp màu, tạo ra những hiệu ứng ánh sáng huyền ảo chưa từng có. Tiffany không dừng lại ở những cửa sổ kính nhà thờ. Ông đưa kính màu bước vào thế giới nội thất qua những chiếc đèn huyền thoại, nơi ánh sáng không chỉ chiếu rọi mà còn tương tác đầy nghệ thuật với từng đường nét uốn lượn của phong cách Tân nghệ thuật (Art Nouveau). Những mẫu đèn Tiffany, lấy cảm hứng từ thiên nhiên với hoa huệ tây (Lily), hoa tử đằng (wisteria), chuồn chuồn (dragonfly)… không chỉ là vật dụng trang trí mà còn là biểu tượng của sự tinh tế và sang trọng trong thiết kếnội thấtMỹ cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX. Đặc biệt, phương pháp lá đồng (copper foil) do Tiffany phát triển đã cách mạng hóa kỹ thuật chế tác kính màu, cho phép tạo ra những thiết kế tỉ mỉ và uyển chuyển hơn so với kỹ thuật ghép chì truyền thống của châu Âu. Sau một thời gian trầm lắng, những tác phẩm kính màu của Tiffany tiếp tục trở thành đối tượng săn lùng của giới sưu tầm trong thế kỷ XX. Khi thế giới dần nhận ra giá trị nghệ thuật độc đáo của chúng, những chiếc đèn Tiffany và kính màu Tiffany không còn đơn thuần là đồ trang trímàđã trở thành sựkết tinhhoànhảogiữa nghệ thuật và kỹ thuật thủ công bậc thầy. Ngày nay, xu hướng sưu tầm đèn và kính màu Tiffany vẫn tiếp tục bùng nổ trên toàn cầu. Những phiên đấu giá tại Sotheby’s hay Christie’s thường ghi nhận những mức giá kỷ lục, với một số mẫu đèn được bán ra với giá hàng triệu USD. Trong khi đó, các bảo tàng và nhà sưu tầm tư nhân vẫn không ngừng tìm kiếm, phục chế và bảo tồn những tác phẩm gốc nhằm gìn giữ di sản này. Tại Mỹ, sự hồi sinh của phong cách nội thất cổ điển càng làm gia tăng sức hút của đèn Tiffany, biến nó thànhmột biểu tượng của sự xa hoa, đẳng cấp và vẻ đẹp vượt thời gian. Nghệ thuật của kỷ nguyên mới Bước vào thế kỷ XXI, kính màu không còn bị bó hẹp trong những thánh đường cổ kính mà trở thành một phần quan trọng của đô thị hiệnđại, lan tỏa khắp các công trình kiến trúc đươngđại, từ tòanhà chọc trời, bảo tàng, thư viện, sân bay, ga tàu điện ngầmcho đến những không gian công cộngmở. Những nghệ sĩ và kiến trúc sư ngày nay không chỉ xem kính màu như một yếu tố trang trí mà còn là công cụ để tạo nên trải nghiệm thị giác độc đáo, biến mỗi không gian thành một tác phẩm nghệ thuật tương tác giữa ánh sáng và con người. Tác phẩm“Cội rễ của tri thức” (Roots of Knowledge) tại Đại học Utah Valley, một bức tường kính dài 61 mét, là minh chứng điển hình, khi kính màu không chỉ mang tính trang trí mà còn trở thành một cuốn biên niên sử trực quan, kể lại toàn bộ lịch sử nhân loại bằng hình ảnh và màu sắc sống động. Nếu trước đây, kính màu bị giới hạn bởi kỹ thuật ghép chì, thì ngày nay, những phương pháp tiên tiến như ghép kính vỡ với bê tông hoặc epoxy, xếp chồng các lớp kính để tạo chiều sâu mà không cần đường viền chì, hay các công nghệ cắt laser, in kỹ thuật số trên kính đã mở ra một kỷ nguyên mới cho loại hình nghệ thuật này. Sự kết hợp giữa công nghệ hiện đại và kỹ thuật thủ công truyền thống giúp kính màu đạt tới những mức độ phức tạp chưa từng có, từ các hiệu ứng thị giác ba chiều đến khả năng thay đổi màu sắc tùy theo cường độ ánh sáng. Thế kỷ XXI còn chứng kiến sự trỗi dậy của một thế hệ nghệ sĩ kính màu đương đại, những người đã phá vỡ mọi giới hạn truyền thống để biến chất liệu này thành ngôn ngữ thị giác đầy sức mạnh. Judith Schaechter, Kehinde Wiley, Brian Clarke, Graham Jones và nhiều nghệ sĩ khác đã không ngừng thử nghiệm, sáng tạo, đưa kính màu vào những hình thức hoàn toàn mới. Từ những tác phẩm trừu tượng mang tính phản biện xã hội đến các sắp đặt nghệ thuật quy mô lớn, kính màu ngày nay không chỉ đơn thuần là vật liệu kiến trúc mà còn là công cụ thể hiện quan điểm cá nhân, truyền tải những câu chuyện về con người, văn hóa và xã hội. Nếu như trước đây, kính màu là thứ ánh sáng dẫn lối trong các thánh đường, thì ngày nay, nó là ánh sáng của thời đại, chiếu rọi những vấn đề và suy tư của thế giới đương đại.n Việc sưu tầmkínhmàu và đèn trang trí Tiffany không chỉ thể hiện niềm đammê với nghệ thuật mà còn làmột cách gìn giữ những giá trị lịch sử độc đáo. Qua thời gian, mỗi tác phẩmTiffany không chỉ làmột kiệt tác mà còn làminh chứng cho sự phát triển của nghệ thuật kínhmàu trong lịch sử nhân loại. Cửa sổhoahồng (rosewindow) củaNhà thờSainte-Chapelle (Pháp) có tuổi đời hơn800năm. Tác phẩm“Cội rễ của tri thức” tại Đại họcUtah Valley (Mỹ). NGAYNAY.VN 9 CHUYÊNĐỀ Số420 | ThứNăm, ngày 13/3/2025
Kỹ thuật chế tác đỉnh cao Tiffany Studios, hoạt động từ năm 1902 đến năm 1932, tập trung vào sản xuất các sản phẩm từ thủy tinh và đồng thau. Các tác phẩmcủaTiffany Studios luôn được các tổ chức lớn và những gia đình danh giá nhất nước Mỹ săn đón, có thểđượcbắt gặp tại nhiềunhà thờvàdinh thự riêng của“Thời kỳMạ vàng”(Gilded Age). Nghệ sĩ Louis Comfort Tiffany (1848-1933), nhà thiết kế người Mỹ và cũng là người sáng lập Tiffany Studios, cho biết các thiết kế của ông được lấy cảm hứng từ những hình dạng uốn lượn của hoa và dây leo để tạo ra những tác phẩm kínhmàu lộng lẫy, baogồmcả những ô cửa sổ nổi tiếng của ông. Một trong những câu nói nổi tiếng của Louis Comfort Tiffany chính là: “Vẻ đẹp là món quà tuyệt vời mà thiên nhiên ban tặng cho chúng ta”. Với các tác phẩm cửa số kínhmàu, Tiffanymuốn tái tạo kỹ thuật vẽ tranh trên chất liệu thủy tinh, kết hợp các mảng màu để tạo thành những khung cửa lấp lánh. Để làm được như vậy, các nghệ nhân của Tiffany Studios đã lựa chọn kỹ càng từ hàng nghìn hoạ tiết thủy tinh đầy màu sắc nhằm tạo nên những ô cửa sổ phản ánh vẻ đẹp của thế giới tự nhiên. Đến nay, ngày càng nhiều nhà sưu tập, người đam mê nghệ thuật mong muốn chiêm ngưỡng và sở hữu nhữngkhung cửa sổ kínhmàu lấp lánh này. Những tác phẩm có giá cao nhất thường đến từ những ngôi nhà được thiết Tiffany là sự đa dạng đáng kinh ngạc về màu sắc và hoa văn mà xưởng này đã thử nghiệm. Lấy cảm hứng từ các tác phẩm kính màu thời trung cổ, cũng như nghệ thuật làm thủy tinh đương đại mà ông quan sát thấy ở châu Âu, Louis Comfort Tiffany đã tìm kế xa hoa của những địa chủ công nghiệp có ảnh hưởng vào đầu thế kỷ XX. Kính Favrile: Tuyệt tác ấn tượng, đậm chất nghệ thuật Một trong những đặc điểm nổi bật của thủy tinh cách ứng dụng và cải tiến các kỹ thuật này ở xưởng Tiffany Studios tại Mỹ. Saudần, Tiffany Studios nổi tiếng không chỉ vì các thiết kế ấn tượng, mang đậm tính nghệ thuật, mà còn vì loại thủy tinh độc đáo và sáng tạo mà họ theo đuổi sản xuất - kính màu Favrile (thuỷ Sức mạnh ánh sáng &màu sắc trong cửa sổ Tiffany NGỌC PHẠM Ngoài nổi tiếng với những chiếc đèn kính màu huyền ảo, Tiffany Studios còn sở hữu một kho tàng nghệ thuật khác, đó chính là những ô cửa sổ kính màu đầy mê hoặc. Tác phẩmphong cảnh “Cypress andAzalea” được thiết kế vàokhoảngnăm1908. Hai tác phẩm cửa sổkínhmàu “Peacock” và “Snowball and Wisteria” của Tiffany Studios. Tác phẩmcửa sổkínhmàu “GardenLandscape” được Tiffany Studios thiết kế vàonăm1912. Kính màu Favrile được nhận biết dựa trên màu sắc rực rỡ với các hoạ tiết đậm nét, thường có sắc cầu vồng như cánh của một số loài bướm, cổ của chim bồ câu và chim công, hay lớp vỏ cánh của nhiều loài bọ cánh cứng tại Mỹ. Louis Comfort Tiffany NGAYNAY.VN 10 CHUYÊNĐỀ Số420 | ThứNăm, ngày 13/3/2025
tinh Favrile) được cấp bằng sáng chế củaTiffany. “Kính màu Favrile được nhận biết dựa trên màu sắc rực rỡ với các hoạ tiết đậm nét, thường có sắc cầu vồng như cánh của một số loài bướm, cổ của chim bồ câu và chim công, hay lớp vỏ cánh của nhiều loài bọ cánh cứng tại Mỹ”, nghệ sĩ Louis Comfort Tiffany mô tả về loại thủy tinh mà chính ông cùng đội ngũ của xưởng mình đã phát triển nên. Các loại kính Favrile chính bao gồm: kính xếp nếp (drapery glass), kính vụn Một cửa sổkínhmàuphong cảnhđược thiết kếnăm1915 củaTiffany Studios. Tác phẩmcửa sổkính màu “Peony” của Tiffany Studios. Phần chính của tác phẩm cửa sổkínhmàu “Garden Landscape”. (confetti glass), kính vân sọc (striated glass) và kính đốm (mottled glass). Trong đó, loại kính màu xếp nếp, được gấp lại với các rãnh sâu, sẽ thường được sử dụng trong các cửa sổ cỡ lớn, nhằm tạo ra những ấn tượng mạnh mẽ về mặt thị giác và kết cấu. Ngoài ra, loại kính này được cho là sẽ mang lại chiều sâu đầy táo bạo cho tác phẩm. Bên cạnh đó, kính vụn chứa các mảnh vỡ được ép giữa các lớp kính nóng chảy lại tạo ra“một bản giao hưởng màu sắc”, gợi nhớ đến trường phái chấm phá trong mỹ thuật. Loại kính này thường được sử dụng để tối đa hoá sự chuyển động của ánh sáng và chuyển động trong một khung cảnh, chẳng hạn như sự rung rinh của lá cây. Với kínhvân sọc, cácnghệ nhân của Tiffany Studios sẽ tạo ra bằng cách pha trộn hai hoặc nhiều màu thuỷ tinh nóng chảy với nhau, cho ra các dải màu mảnh và dài, có độ tương phản đầy tính nghệ thuật. Trong khi đó với kính đốm, người nghệ nhân tạo phản ứng hoá học khiến vật liệu kết tinh, tạo ra kết cấu lõm hoàn hảo cho hình ảnh những bông hoa lốm đốm dưới ánh nắng mặt trời rực rỡ. Một trong những ô cửa sổ Tiffany điển hình là tác phẩm phong cảnh “Cypress and Azalea” (tạm dịch: Cây Bách và Đỗ Quyên) được thiết kế cho dinh thự Carmore tráng lệ của Charles E. Rushmore ở Woodbury Falls, New York vào khoảng năm 1908. Không chỉ thế, khu dinh thự Laurelton Hall huyền thoại của chính Louis Comfort Tiffany tại Oyster Bay, New York, hiện cũng lưu giữ bốn tấm kính cửa sổ của tác phẩm “Four Seasons” (tạm dịch: “Bốn Mùa”) đầy ấn tượng, một kiệt tác đã làm rạng danh tên tuổi ông tại Hội chợ Triển lãm Thế giới năm 1900 ở Paris. Tuyệt tác ánh sáng vẽ nên khu vườn địa đàng “Garden Landscape” (tạm dịch: “Cảnh Vườn”) là một kiệt tác kính màu ba phần tráng lệ, được tạo nên bởi tài năng của bà Agnes Northrop, nghệ nhân hàng đầu của xưởng Tiffany Studios vào năm 1912. Tác phẩm này không chỉ là minh chứng cho kỹ thuật chế tác kính màu đỉnh cao của Tiffany, mà còn là bức tranh cửa sổ đầy cảm xúc, nơi ánh sáng và màu sắc hòa quyện thành một không gian nghệ thuật sống động. Louis Comfort Tiffany từng nói: “Điều tuyệt vời nhất trong nghệ thuật là thực hành nhìn vào cái đẹp và loại bỏ đi cái xấu”, và tác phẩm “Garden Landscape” chính là hiện thân cho triết lý đó. Khung cửa sổ này là một khu vườn lý tưởng hóa, nơi những loài hoa rực rỡ và đài phun nước ba tầng tạo nên một bản giao hưởng thị giác, trong khi tán lá thông phủ bóng mát tạo nên một không gian yên bình. Nghệ sĩ Agnes Northrop đã sử dụng phối cảnh truyền thống để tạo chiều sâu cho tác phẩm. Con đường đá cẩm thạch dẫn dắt ánh mắt người xem vào không gian xa xăm, với tone màu xanh lá cây dịu nhẹ và đốmmàu tạo hiệu ứng điểm tụ tự nhiên. Phía sau cây bách tùng, dải kính màu xanh lamvà tímnhạt gợi lêndãy đồi nhấp nhô dưới hoàng hôn. Để hiện thực hóa thiết kế tinh tế của Northrop, các nghệ nhân của Tiffany Studios đã chọn lọc và chế tác tỉ mỉ hàng ngàn mảnh kính để tạo kết cấu và hiệu ứng ánh sáng đa dạng. Kỹ thuật “plating” và lá đồng mỏng được áp dụng để tăng tính hội họa và độ tinh xảo. Những dòng nước trong đài phun nước được thể hiện bằng kỹ thuật kính có kết cấu dài, đây được xem làmột sáng tạomới ở thời điểmđó. “Garden Landscape” giờ đây tỏa sáng rực rỡ tại Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan (New York, Mỹ), minh chứng cho sức mạnh của ánh sáng và màu sắc, và khả năng của nghệ thuật để biến đổi không gian và tâmhồn. n Điều tuyệt vời nhất trong nghệ thuật là thực hành nhìn vào cái đẹp và loại bỏ đi cái xấu”, và tác phẩm “Garden Landscape” chính là hiện thân cho triết lý đó. Louis Comfort Tiffany NGAYNAY.VN 11 CHUYÊNĐỀ Số420 | ThứNăm, ngày 13/3/2025
Dưới ánh nắng xuândịu nhẹ, Bảo tàng Nghệ thuật Kính màu hiện lên như một không gian yên bình, nơi mỗi mảnh kính lưu giữ một câu chuyện lặng lẽ của thời gian. Khánh thành vào mùa xuân 2025 tại Trại Da Vinci, nơi đây bảo tồn hơn 1.500 hiện vật thủy tinh quý giá. Qua từng khung hình, ánh sáng xuyên qua kính màu hòa cùng không khí trong lành của Ba Vì, mang đến một cảm giác tĩnh tại, nơi nghệ thuật và thiên nhiên lặng lẽ giao thoa. Phóng sự ảnh dẫn bạn bước vào hành trình nhẹ nhàng, chiêm ngưỡng những mảnh kính kể lại ký ức của quá khứ trong sự giao hòa với hiện tại.n MẠNH CƯỜNG - QUỲNH LIÊN PHÓNG SỰ từ Bảo tàng Nghệ MẠNH CƯỜNG - QUỲNH LIÊN NGAYNAY.VN 12 CHUYÊNĐỀ Số420 | ThứNăm, ngày 13/3/2025
thuật Kínhmàu NGAYNAY.VN 13 CHUYÊNĐỀ Số420 | ThứNăm, ngày 13/3/2025
Theo nhiều chuyên gia, nghệ thuật kính màu có thể bắt nguồn từ thời La Mã cổ đại, khi những người thợ thủ công bắt đầu sử dụng kính màu cho các sản phẩm trang trí của họ. Vào thế kỷ thứ 7, những người làm kính và nghệ sĩ bắt đầu tạo ra những ô cửa sổ kính màu để trang trí nội thất nhà thờ, tu viện, nhà thờ Hồi giáo và những nơi thờ cúng khác trên thế giới. Màu sắc trong kính màu được tạo ra bằng cách xử lý ôxit kim loại trong quá trình sản xuất. Bằng cách thêm các chất phụ gia khác nhau, có thể tạo ra các sắc thái khác nhau. Sau khi làm nguội, các mảnh kính được giữ cố định bằng các vật liệu như chì, đá và lá đồng. Đây là một số nghệ sĩ từ thế kỷ 19 đến nay đã tạo ra những tác phẩm nghệ thuật kính màu đặc biệt, minh chứng cho sự thông minh, tinh xảo và kỹ năng tuyệt tác của những nghệ sĩ này. Alphonse Mucha Alphonse Mucha (18601939), nghệ sĩ theo trường phái tân nghệ thuật vĩ đại của CH Séc, đã thiết kế cửa sổ kính màu tại Nhà thờ St. Vitas ở Prague. Cửa sổ kínhmàu được lắp đặt ở gian giữa phía bắc vào năm 1931. Cửa sổ khắc họa Thánh Wenceslas, vị thánh bảo trợ của Séc, với bà của ông là Thánh Ludmila ở giữa. Xung quanh họ là những cảnh về cuộc đời của Thánh Cyril và Thánh Methodius, những người đã truyền bá đạo Cơ đốc cho người Slav. Brian Clarke Brian Clarke (1953) là một nghệ sĩ người Anh, người đang nỗ lực thách thức vị trí của kính màu trong hệ thống phân cấp sáng tạo. Tình bạn và sự hợp tác với các kiến trúc sư nổi tiếng như Zaha Hadid và Norman Foster là những dấu ấn quan trọng trong sự nghiệp của ông. Ông đã hợp tác với Foster để tạo ra một bức tường kính màu rộng lớn cho tòa nhà chọc trời Al Faisaliah Center ở Riyadh, Ả Rập Xê Út và mô tả dự án này như một loại hình điện ảnh với những chú cá bơi trong nước và những chú chim bay trên không trung. Đối với tác phẩm của mình, ông một lần nữa tạo ra một loại phim truyền hình điện ảnh lấy cảm hứng từ thực vật học, vũ trụ học và tiểu sử - với chủ đề trải dài từ hoa và chim đến đám mây bom nguyên tử. Henri Matisse Vào những năm tháng cuối đời, Henri Matisse (18691954) phải ngồi xe lăn và chuyển sang cắt giấy, mà ông về sức mạnh biểu đạt phổ quát của nghệ thuật. TorresGarcía đã sử dụng các biểu tượng và chữ tượng hình như mặt trời, các vì sao, con người, nhà cửa, cá và thuyền. Torres-García đã làm việc với Antoni Gaudí trên các cửa sổ kính màu ở Sagrada Família của Barcelona. Khi trở về Uruguay, ông đã tạo ra cửa sổ kính màu Constructivist Glass (1948), với sự trừu gọi là découpages, như một loại hình nghệ thuật ưa thích của mình. Ông đã thực hiện các tác phẩm cắt giấy với sự giúp đỡ của các trợ lý. Trong thời kỳ này, ông cũng bắt đầu thiết kế cửa sổ kínhmàu. Ông được Công ty Time Life giao nhiệm vụ thiết kế cửa sổ cho Trung tâmRockefeller, lắp đặt năm 1952. Đối với tác phẩm đầy màu sắc này, Matisse đã gửi những bản cắt nhiềumàu sắc rực rỡ của mình cho một nghệ nhân làm kính màu - người đã thực hiện tác phẩm. Matisse gọi cửa sổ là “Nuit de Noël” (ĐêmGiáng sinh). Joaquín Torres-García Nghệ sĩ người Uruguay, Joaquín Torres-García (18741949) là người tiên phong cho một phong cách gọi là Chủ nghĩa phổ quát xây dựng. Đối với ông, nguồn gốc của nghệ thuật có thể được tìm thấy trong nghệ thuật tiền Colombia. Ông đã gặp các nghệ sĩ De Stijl Theo van Doesberg, Piet Mondrian ở Paris và kết nối với họ tượng hình học và các biểu tượng bao gồm một con cá, một ngôi nhà và mặt trời, là một ví dụ về ngôn ngữ Chủ nghĩa phổ quát xây dựng độc đáo của ông. Bart van der Leck Nghệ sĩ người Hà Lan Bart van der Leck (1876-1958) là thành viên của De Stijl. Ông đã tạo ra những tác phẩm tuyệt đẹp theo phong cách này bằng cách sử dụng các màu cơ bản và hình dạng hình học trong khi vẫn làm việc theo cách tượng trưng. Năm 1914, Van der Leck được giao nhiệm vụ tạo ra một cửa sổ kính màu lớn cho trụ sở của Wm H. Müller & Co tại The Hague, nơi kinh doanh của người bảo trợ của ông là Helene Kröller-Müller và chồng bà là Anton Kröller. Tác phẩm này là biểu tượng của chủ nghĩa hiện đại Hà Lan. Marc Chagall Marc Chagall (18871985) bắt đầu làm việc với kính màu vào cuối sự Những nghệ nhân thổi hồn PHƯƠNG LY (Theo ArtlandMagazine) Rất nhiều nghệ nhân, trong hàng nghìn năm qua, đã tìm ra nguồn cảm hứng vô tận từ thủy tinh. Dưới bàn tay của những thợ thủ công lành nghề, thủy tinh được biến hóa thành vô vàn tác phẩm nghệ thuật tinh xảo. Cửa sốNhà thờSt. Vitus Prague. Khuphức hợpAl Faisaliah, Riyadh, ẢRậpSaudi. Tác phẩmtại Nhà thờSt. Stephan của MarcChagall. NGAYNAY.VN 14 CHUYÊNĐỀ Số420 | ThứNăm, ngày 13/3/2025
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA3Mzg1MA==