SỐ450 (9/10/2025) TẠP CHÍ W W W . N G AY N AY. V N MIỄN PHÍ CƠQUAN NGÔN LUẬN CỦA LIÊN HIỆP CÁC HỘI UNESCOVIỆT NAM ORGAN OF VIETNAM NATIONAL FEDERATION OF ASSOCIATIONS FOR UNESCO đến từ những lớphọc đặc biệt TRANG10 - 11
Tinh thần đổi mới, sáng tạo là nền tảng Nghị quyết 72 đánh dấu bước ngoặt trong định hướng phát triển y tế quốc gia. Nghị quyết lần này đặt ra loạt cam kết cụ thể, chuyển trọng tâm từ chữa bệnh sang phòng bệnh, coi y tế cơ sở là nền tảng để bảo đảm quyền lợi sức khỏe cho mọi người dân. Tinh thần xuyên suốt là đổi mới, sáng tạo, tăng tốc, bứt phá, với mục tiêu giảm gánh nặng chi phí và nâng cao tính công bằng trong tiếp cận dịch vụ. Theo đó, từ năm 2026, toàn dân sẽ được khám sức khỏe định kỳ hoặc sàng lọc miễn phí ít nhất một lần mỗi năm, có sổ sức khỏe điện tử quản lý suốt vòng đời. Đến năm 2030, hướng tới miễn viện phí cơ bản trong phạm vi bảo hiểm y tế. 100% trạm y tế xã phải đạt chuẩn về cơ sở vật chất, trang thiết bị và nhân lực, phấn đấu đến 2027 mỗi trạm có 4-5 bác sĩ. Bảo hiểmy tế đặt mục tiêu bao phủ 95% dân số năm 2026 và toàn dân vào năm2030. Không chỉ có những thay đổi mang tính chuyên môn, Nghị quyết còn gắn với cải cách quản lý trong lĩnh vực y tế. Cụ thể, sau Nghị quyết 72, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình đã chỉ đạo việc sắp xếp lại hệ thống bệnh viện,một sốchuyểnvềquản lý cấp tỉnh, số khác giữ ở Bộ Y tế để tập trung đào tạo, nghiên cứu và điều phối khi có sự cố y tế công cộng. Ở cấp xã, trạm y tế được đặt trực thuộc UBND, bảo đảm chức năng phòng bệnh và chăm sóc sức khỏe ban đầu. Chính sách đãi ngộ cũng là một điểm nhấn của Nghị quyết 72. Người làm chuyên môn ở tuyến xã và dự phòng được nâng phụ cấp tối thiểu 70% và tối đa 100%. Bác sĩ, dược sĩ được xếp lương cao hơn khi tuyển dụng, nhằm khuyến khích về công tác tại cơsở. Nghị quyết cũnggiaoBộ Y tế nhiệm vụ đào tạo chuyên sâu, hợp tác quốc tế, thúc đẩy nghiên cứu vaccine và phát triển cơ sở đào tạo ngang tầm khu vực. Y tế cơ sở trước nhiều ngã rẽ Sau Nghị định 72, bức tranh về y tế cơ sởViệt Namcó nhiềumàu sắc rõ rệt. Tại nhiều cơ sở, sự sắp xếp lại mạng lưới và nguồn lực kịp thời đã giúp trạm y tế ổn định hoạt động, tiếp cận hơn với người dân. Saukhi sápnhậpbốn trạm cũ, Trạm y tế xã Đại Thanh, Hà Nội được tiếp nhận nhân lực từ trung tâm y tế huyện, được bổ sung thiết bị và phầnmềm quản lý khámchữabệnh. Dưới sự chỉ đạo trực tiếp của UBND xã, trạm nhanh chóng triển khai khám chữa bệnh, giám sát dịch và quản lý bệnh nhân trong khu vực. Ở quy mô đô thị, Trạm y tế phường Hà Đông dù phục vụ khoảng 90.000 người vẫn duy trì hoạt động liên tục với 111 cán bộ nhân viên và lịch tiêm chủngđềuđặn.Với chỉ đạo kịp thời và hỗ trợ chuyên môn từ tuyến trên, y tế cơ sởđangdần có thể đáp ứng nhiệmvụ thiết yếu trong địa phương. Tuy nhiên, các trạm y tế phần đa được đánh giá là thiếu không gian dành cho các khoa phòng chuyênmôn. Nhiều cán bộ bị phân tán việc làm, kiêm nhiệm nhiều nhiệm vụ và cần được tập bà kiến nghị cần quy định rõ chức năng nhiệm vụ theo mô hình chính quyền hai cấp. Thực trạng thiếu không gian chuyên môn, cán bộ kiêm nhiệm, đội ngũ công nghệ thông tin mỏng và hạ tầng xuống cấp không phải là vấn đề nhỏ lẻ. Đây cũng là những điểm yếu then chốt khiến PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, thành viên của Ủy ban Đối ngoại Quốc hội khóa XIV, XV đề xuất phải thay đổi cơ chế tài chính và mô hình đầu tư cho y tế cơ sở. Ông Hiếu nhấn mạnh: “Chúng ta cần quán triệt rõ ràng chủ trương của BộChính trị là phát triển y tế cơ sở bằng việc bãi bỏ chính sách tự chủ ở các trạm y tế xã, phường hay bệnh viện địa phương (cấp huyện trước đây). Thay vào đó là chi trả lương cho nhân viên y tế, đồng thời đưa vào chỉ tiêu “cứng” để HĐND các tỉnh, thành phố thông qua dự toán đầu tư trang thiết bị cho hệ thống y tế đặc huấn bổ sung để thích nghi với khối nhiệm vụ mới. Nhân lực công nghệ thông tin ở tuyến cơ sở vừa thiếu vừa kiêm nhiệm, chưa được đào tạo chuyên sâu để triển khai hệ thống sổ sức khỏe điện tử đồng bộ. Có nơi hạ tầng xuống cấp, trang thiết bị chưa đầy đủ, quy trình đấu thầu và cung ứng thuốc còn vướng mắc, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cung ứng dịch vụ y tế cơ bản. Đoàn công tác của Bộ Y tế do các Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên, Nguyễn Thị Liên Hương và Nguyễn Tri Thức dẫn đầu khi làm việc tại một số địa phương đã ghi nhận các khó khăn về nhân lực, hạ tầng và quản trị. Tại buổi làm việc với UBND thành phố Hà Nội, Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương đã trực tiếp chỉ ra vấn đề về cơ sở vật chất, đội ngũ IT kiêmnhiệm. Đồng thời Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị ban hành ngày 9/9/2025 đang mở ra một chương mới cho y tế Việt Nam, với mục tiêu chuyển từ chữa bệnh sang phòng bệnh, lấy y tế cơ sở làm nền tảng. Lời hứa với MAI SƠN Bộ trưởngBộY tếĐàoHồng Lan. Bác sĩ NguyễnLânHiếu thămkhámchobệnhnhân. Ngành y tế quyết tâm tập trung hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trạm y tế cấp xã theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập… bảo đảm cơ sở vật chất, thuốc, thiết bị y tế cơ bản, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo. Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan NGAYNAY.VN 2 CHUYÊNĐỀ Số450 | ThứNăm, ngày 9/10/2025
biệt quan trọng này”. Đây là giải pháp trực diện nhằm giữ chân nhân lực bằng nguồn thu nhập ổn định, đồng thời bảo đảm đầu tư trang thiết bị không bị phân tán và lãng phí. Để tránh tình trạng “đầu tư rải” thiếu hiệu quả, PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu tiếp tục đề xuất cách tiếp cận mô hình hóa: “Cũng cần có một mô hình đầu tư điển hình cho trạm y tế hay bệnh viện khu vực ở 3 địa bàn: đồng bằng; thành thị; miền núi, vùng sâu, vùng xa và hải đảo. Không ai khác, Bộ Y tế sẽ là đơn vị xây dựng quy chuẩn này để các địa phương tham khảo triển khai, tránh vấn đề nổi cộm trong đầu tư công lâu nay, đó là lãng phí, không hiệu quả”. Bên cạnh đó, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của đào tạo chuyên môn và đầu tư công nghệ, coi đây là nền tảng để tạo ra sự liên thông dữ liệu toàn quốc: “Đầu tư kinh phí để tạo sự chuyển đổi số mạnh mẽ trong lĩnh vực y sức khỏe toàn dân Nghị quyết 72mở ramột khung chính sách rộng và nhân văn. Để thành hiện thực, cần sự cụ thể trong quy chuẩn kỹ thuật, công bằng trong phân bổ nguồn lực và quyết tâmthực thi từ trung ương đến địa phương. Người dânđangdầnđược tiếp cậnnhiềudịchvụ y tếhiệnđại. chuyển, điều động ít nhất 1.000 bác sĩ về làm việc có thời hạn tại trạm y tế cấp xã; đến năm 2027 có ít nhất từ 4 – 5 bác sĩ, đến năm 2030 có đủ bác sĩ theo chức năng, nhiệm vụ”, Bộ trưởng Đào Hồng Lan khẳng định. Vấn đề quan trọng không kém là chuyển đổi số. Sổ sức khỏe điện tử, bệnh án điện tử được kỳ vọng tạo ra sự liên thông trong toàn hệ thống. Để khắc phục việc thiếu nhân lực công nghệ, hạ tầng yếu và phần mềm rời rạc, Bộ Y tế đang vạch ra những chiến lược đào tạo và đầu tư đồng bộ, nỗ lực để tiến trình số hóa không rơi vào tình trạng kéo dài hoặc đứt gãy… Tất cả những hạn chế còn tồn tại không chỉ là chuyện kỹ thuật mà còn phản ánh thách thức quản trị trong bộ máy y tế. Vì thế, để đưa Nghị quyết 72 vào thực tế, điều cần nhất là sự đồng bộ từ chính sách đến triển khai, từ nguồn lực tài chính đến con người. n tế cũng là bước đi cần thiết để tạo nên tính đồng bộ, liên thông kết quả khám, chữa bệnh giữa các bệnh viện, cơ sở y tế trên toàn quốc, phổ cập sổ sức khỏe và bệnh án điện tử”. Từ nghị quyết đến đời sống Từ nghị quyết mới ban hành đến thực tiễn triển khai, khoảng cách giữa chủ trương và hành động đang lộ rõ nhiều điểm nghẽn. Nếu không tháo gỡ kịp thời, những vướng mắc này sẽ quyết định trực tiếp khả năng hiện thực hóa mục tiêu tăng cường y tế cơ sở. Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh: “Ngành y tế quyết tâm tập trung hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trạm y tế cấp xã theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập… bảo đảm cơ sở vật chất, thuốc, thiết bị y tế cơ bản, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo”. Một vấn đề quan trọng là nhân lực, Bộ Y tế đề ra mục tiêu giai đoạn 2025 – 2030 mỗi năm luân phiên ít nhất 1.000 bác sĩ về trạm y tế, đến năm 2027 mỗi trạm có từ 4 đến 5 bác sĩ. “Mỗi năm các địa phương luân phiên, luân NGAYNAY.VN 3 CHUYÊNĐỀ Số450 | ThứNăm, ngày 9/10/2025
Những điểm sáng “thần tốc” Thực hiệnChỉ thị số 07/CTTTg ngày 14/3/2025 của Thủ tướngChínhphủvềđẩymạnh triển khai Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ Chuyển đổi số Quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030 tại các bộ, ngành, địa phương năm 2025 và những năm tiếp theo, thời gian qua, Bộ Y tế đã chỉ đạo quyết liệt các đơn vị trong ngành triển khai hồ sơ bệnh án điện tử. Tính đến hết ngày 30/9/2025, ngành Y tế Hà Nội đã chính thức hoàn thànhmột cột mốc quan trọng trong hành trình chuyển đổi số: Có 42/42 (100%) bệnh viện công lập trực thuộc Sở Y tế Hà Nội đã triển khai thành công bệnh án điện tử phục vụ công tác khám bệnh, chữa bệnh theo đúng lộ trình chỉ đạo của Chính phủ. Việc hoàn thành mục tiêu 100%bệnh viện công lập triển khai bệnh án điện tử không chỉ làmột bước tiếnmang tính kỹ thuật, mà còn là sự chuyển đổi toàn diện trong phương thức quản lý, cung cấp dịch vụ y tế, đem lại lợi ích thiết thực cho cả người bệnh lẫn đội ngũ y tế. Tại thành phố Hồ Chí Minh, 60/60 bệnh viện công Đến ngày 17/9, có 17/17 cơ sở khám, chữa bệnh trực thuộc Sở Y tế thành phố Huế đã chính thức công bố hoàn thành triển khai Hồ sơ bệnh án điện tử, về đích sớm hơn kế hoạch 12 ngày. Dù thời gian gấp rút, hạ tầng kỹ thuật còn nhiều hạn chế, ngànhY tế thành phố đã phát huy tinh thần “quyết tâm cao - nỗ lực lớn - hành động quyết liệt”, hoàn thành sớm tiến độ, bảo đảmchất lượng. Vượt qua nhiều thách thức Bệnh án điện tử đã mang lại nhiều lợi ích thiết thực như rút ngắn thời gian khám chữa bệnh, giảm chi phí và giấy tờ hành chính, tăng tính minh bạch trong quản lý và nâng cao trải nghiệm của người bệnh. Tuy nhiên, theo phản ánh của các địa phương, quá trình triển khai vẫn gặp khó khăn về nguồn kinh phí, hạ tầng công nghệ thông tin, nhân lực và sự phối hợp đồng bộ giữa các ngành, các cấp… Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên, mẫu hồ sơ bệnh án còn chưa đồng bộ về các danh mục chuyên môn. Các quy định và hướng dẫn về đấu thầu côngnghệ thông tin, chuyển đổi số còn gặp nhiều khó khăn khi triển khai hồ sơ bệnh án điện tử. lập trên địa bàn đã triển khai bệnh án điện tử, trong đó nhiều bệnh viện đã triển khai trên toànbộbệnhviện,một số bệnh viện mới chỉ triển khai ở một số khoa, phòng. Ông Tăng Chí Thượng, Giám đốc Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết Thành phố Hồ Chí Minh hiện là địa phương có số lượng cơ sở khám, chữa bệnh lớn nhất cả nước, baogồm: 164bệnhviện, 38 trung tâmy tế khu vực, 168 trạm y tế xã và 296 điểm trạm, 10.627 phòng khám (trong đó có 417 phòng khámđa khoa). Với số lượng lớn cơ sở khám, chữa bệnh, ông Tăng Chí Thượng nhìn nhận việc triển khai đồng bộ bệnh án điện tử và đảm bảo đúng tiến độ tại tất cả bệnh viện và các cơ sở khám, chữa bệnh theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ thật sự là một thách thức rất lớn đối với toàn hệ thống y tếThành phố. Tại Nghệ An, chỉ sau gần 6 tháng triển khai quyết liệt, tỉnh này đã trở thành một trong những địa phương đầu tiên trong cả nước hoàn thành việc đưa bệnh án điện tử vào ứng dụng tại 100% cơ sở khám, chữa bệnh. Từ cuối năm 2024, Nghệ An mới có 12/53 đơn vị triển khai bệnh án điện tử, nhưng đến ngày 20/9/2025, tỉnh đã có thêm 41 đơn vị triển khai. Như vậy đến thời điểm này 53/53 bệnh viện và trung tâm y tế có giường bệnh trên địa bàn tỉnh đã hoàn tất đưa bệnh án điện tử vào sử dụng. Đáng chú ý là bên cạnh khối công lập gồm 42 bệnh viện công lập và 11 trung tâm y tế tuyến huyện, tỉnh còn có 16 bệnh viện tư nhân, quốc tế cùng các cơ sở thuộc bộ, ngành như các bệnh viện: Quân y 4, Công an tỉnh, Trường Đại học Y khoa Vinh, Phong – Da liễu Trung ương Quỳnh Lập… cũng đã hoàn tất vận hành. Chiều 26/9, Sở Y tế thành phố Huế tổ chức Lễ công bố hoàn thành triển khai Hồ sơ bệnh án điện tử. Phó Chủ tịch UBND thành phốHuế Nguyễn Chí Tài khẳng định, việc hoàn thành triển khai hồ sơ bệnh án điện tử không chỉ là thành công lớn của ngành Y tế địa phương mà còn là bước khởi đầu có tính đột phá trên hành trình xây dựng một nền y tế hiện đại, thông minh, hướng đến mục tiêu lấy người dân làm trung tâm. Ông Nguyễn Chí Tài cho biết, thời gian tới, UBND thành phố Huế sẽ ưu tiên bố trí nguồn lực ngân sách, huy độngmạnhmẽ các nguồn lực xã hội hóa hợpphápđểđầu tư hạ tầng số và trang thiết bị y tế hiện đại; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách, quy định pháp lý; tạo điều kiện thuận lợi nhất để các cơ sở y tếhoàn thànhmục tiêu chuyển đổi số, nâng cao chất lượng dịch vụ. BộY tế yêu cầu duy trì hội chẩn từ xahằng tuần với bệnhviện tuyếndưới để người dân được tiếp cận dịchvụ y tếhiện đại hơn. Côngnghệđangdầnbước vào các bệnhviện tưvà công. Dữ liệu và công nghệ đang trở thành động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển của ngành y tế, mở ra những thay đổi căn bản trong quản lý và chăm sóc sức khỏe cho mọi người, mọi nhà. THÚY HÀ Tăng tốc, bứt phá để mang tiện ích vào y tế NGAYNAY.VN 4 CHUYÊNĐỀ Số450 | ThứNăm, ngày 9/10/2025
Bên cạnh đó, hiện chưa có quy định giá dịch vụ khám, chữa bệnh kết cấu chi phí ứng dụng công nghệ thông tin, chi phí hệ thống PACS (lưu trữ và truyền tải hình ảnh) không in phim… nên khó khăn về nguồn lực. Hiện tại, hạ tầng công nghệ thông tin xuống cấp, còn hạn chế, cần bổ sung, nâng cấp phục vụ triển khai bệnh án điện tử. Trang thiết bị y tế (máy chụp chiếu, siêu âm…) cũ, không thể số hóa dữ liệu; ứng dụng công nghệ thông tin chưa đáp ứng; an toàn thông tin mạng chưa đáp ứng; hạ tầng công nghệ thông tin tại các bệnh viện có sự chênh lệch đáng kể, nhiều cơ sở y tế tuyến dưới còn hạn chế về trang thiết bị và kết nối hệ thống, điều này ảnh hưởng đến việc triển khai và vận hành hiệu quả bệnh án điện tử. Chưa có nhân lực công nghệ thông tin chuyên trách đáp ứng triển khai công nghệ thông tin, chuyển đổi số và bệnh án điện tử. Trong khi đó, trình độ sử dụng ứng dụng công nghệ thông tin, phần mềm, chuyển đổi số của nhân viên y tế, người dân khi tham gia hồ sơ bệnh án điện tử còn hạn chế. Cùng với đó, ngân sách cho công nghệ thông tin, chuyển đổi số và bệnh án điện tử chưa đáp ứng được nhu cầu. Nguồn kinh phí của đơn vị sự nghiệp không đủ bố trí cho công nghệ thông tin, chuyển đổi số và hồ sơ bệnh án điện tử. Chưa có mục chi cho công nghệ thông tin, giá thành dịch vụ y tế chưa có thành phần công nghệ thông tin, các bệnh viện chủ yếu sử dụng quỹ đầu tư phát triển của đơn vị để ứng dụng công nghệ thông tin, ảnh hưởng đến các hoạt động khác của bệnh viện, nhất là ở hải đảo, miền núi, vùng sâu, vùng khó khăn, nguồn thu thấp, không có kinh phí để triển khai ứng dụng công nghệ thông tin, bệnh án điện tử, cần được hỗ trợ. Tại Phiên họp lần thứ 4 của Ban chỉ đạo của Chính phủ về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06 diễn ra ngày cuối tháng 9 vừa qua, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, một số bệnh viện chuyển từ ngành Lao động, Thương binh và Xã hội sang BộY tế còn đang gặp khó khăn trong các hệ thống phần mềm thông tin và do việc sắp xếp các đơn vị hành chính thời gian qua, việc triển các dịch vụ đấu thầu thời gian qua cũng chậm hơn so với quy định nên việc triển khai bệnh án điện tử trên toàn quốc trước 30/9 sẽ có độ trễ. Trướcđó, ngày 15/9/2025, Bộ Y tế đã ban hành công văn 6219/BYT-K2ĐT về việc tiếp tục đẩy mạnh triển khai hồ sơ bệnh án điện tử. Theo đó, Bộ Y tế yêu cầu các đơn vị xác định triển khai chuyển đổi số, hồ sơ bệnh án điện tử là nhiệm vụ trọng tâm, huy động sự tham gia đầy đủ của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, trong đó cấp ủy đảng, lãnh đạo, trước hết là các đồng chí đứng đầu, giữ vai trò quyết định; quyết tâm, ưu tiên và tập trung bổ sung, bố trí nguồn lực tối đa để triển khai hồ sơ bệnh án điện tửbảođảmhoàn thành chậm nhất vào ngày 30/9/2025. Các đơn vị khi triển khai hồ sơ bệnh án điện tử bảo đảm tuân thủ quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh, dữ liệu, công nghệ thông tin, giao dịch điện tử, an toàn thông tin mạng, an ninhmạng, tiếp cận thông tin, bảo vệ dữ liệu cá nhân, lưu trữ dữ liệu; quy định về quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu điện tử của cơ quan nhà nước. n Bác sỹ BệnhviệnđakhoaSóc Sơn thămkhámchobệnhnhân. Ngành y tế TPHCMđang tích cực đổimới, hướng tới trung tâmkhuvực. Người dânngày càngđược tiếp cận các dịchvụ chămsóc sức khỏehiệnđại và tận tâm. Việchoànthànhtriểnkhaihồsơbệnh ánđiệntửkhôngchỉ là thànhcông lớn củangànhYtếđịaphươngmàcòn làbướckhởiđầucó tínhđột phá trên hànhtrìnhxâydựngmộtnềny tếhiện đại, thôngminh, hướngđếnmục tiêu lấyngườidânlàmtrung tâm. Phó Chủ tịch UBND thành phố Huế Nguyễn Chí Tài NGAYNAY.VN 5 CHUYÊNĐỀ Số450 | ThứNăm, ngày 9/10/2025
Hệ thống y tế dự phòng Việt Nam đang đối mặt với nhiều hạn chế như thiếu đầu tư cơ sở vật chất, nhân lực chưa đủ nhu cầu và nhận thức cộng đồng về phòng bệnh còn thấp, dẫn đến bệnh tật gia tăng và quá tải bệnh viện. Nghị quyết 72NQ/TW của Bộ Chính trị đặt nền móng cho sự chuyển đổi mạnh mẽ từ tư duy khám chữa bệnh sang chủ động phòng bệnh. Ngày Nay đã có cuộc trao đổi với PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế để tìm hiểu rõ hơn các giải pháp nâng cao năng lực y tế dự phòng, từ thay đổi tư duy đến xây dựnghệ thống y tế cơ sở vững mạnh. Từ điều trị bị động sang dự phòng chủ động Thưa ông, Nghị quyết 72 có ý nghĩa như thế nào trong việc tăngcườngbảovệ, chămsócvà nâng cao sức khỏenhândân? PGS.TS Trần Đắc Phu: Nghị quyết 72 mang ý nghĩa hết sức quan trọng khẳng định nguyên tắc “phòng bệnh hơn chữa bệnh” - một quan điểm đã được đề cập trong nhiều nghị quyết trước đây nhưng chưa được thực hiện hiệu quả. Trước đây, chúng ta luôn quán triệt tinh thần “phòng bệnh là chính”, nhưng trên thực tế, công tác này chưa thực sự được ưu tiên và đầu tư xứng tầm. Việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 72 đã khẳng định lại cam kết và tư duy mới, trong đó ưu tiên cho công tác phòng bệnh, bởi đầu tư một đồng cho phòng bệnh mang lại hiệu quả gấp nhiều lần, và tiết kiệmhơn so với đầu tư chođiều trị hay chi phí chữa bệnh. Phòng bệnh tốt sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh, làm cho bệnh tình nhẹ hơn nếu xảy ra, giảm tỷ lệ bệnh nặng, nhập viện và tử vong. Đồng thời, phòng bệnh hiệu quả còn giúp giảm thiểu các biến chứng, di chứng và tàn tật -những gánh nặng lâu dài cho cá nhân, gia đình và toàn xã hội. Bên cạnh đó, chú trọng đến công tác này cũng giúp người dân không bị mất thời gian và thu nhập do ốm đau, bệnh tật. Ví dụ, việc kiểm soát tốt bệnh cao huyết áp giúp phòng tránh đột quỵ, hoặc việc tiêm chủng đầy đủ giúp trẻ em tránh được các di chứng thần kinh do viêm não, qua đó đảm bảo an sinh xã hội. Nghị quyết 72 nhấn mạnh định hướng chuyển từ khám chữa bệnh sang chủ động phòng bệnh. Theo ông, cần có những biện pháp gì để thay đổi căn bản tư duy “có bệnh mới đi khám” đã ăn sâu trong đại bộ phận người dân Việt Nam hiện nay? - Việc thay đổi tư duy này cần được thực hiện một cách có hệ thống, đồng bộ từ cả hai phía: Chính quyền và người dân. Nghị quyết mới đây đã thể hiện rõ quan điểm lãnh đạo của Đảng và Nhà nước. Sự thay đổi này phải lan tỏa đến các cấp chính quyền địa phương, bộ, ngành, đặc biệt là ngành y tế và đội ngũ cán bộ y tế. Ngay cả trong điều trị, tư duy phòng bệnh cũng cần phải được lồng ghép, chẳng hạn như liên kết giữa bệnh viện tuyến trên và y tế cơ sở. Các bệnh viện tuyến trên sau khi điều trị cho bệnh nhân mắc các bệnh mãn tính như cao huyết áp, ung thư hoặc tiểu đường cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ với y tế địa phương để quản lý sức khoẻ cộng đồng. Thay vì chỉ chữa trị những ca bệnh lẻ, bệnh nhân cần được chuyển về địa phương để quản lý sức khỏe, tiếp tục triển khai các biện pháp phòng ngừa và theo dõi. Ở phía người dân, cần nâng cao nhận thức được về tầm quan trọng và lợi ích của việc phòng bệnh, thông qua việc chủ động tiếp cận với các dịch vụ y tế và kiến thức dự phòng. Ví dụ, người dân phải chủ động tiêm chủng đầy đủ để phòng ngừa các bệnh như bại liệt hay đậu mùa, bởi nếu chỉ đến bệnh viện khi mắc bệnh thì tình trạng sẽ rất nguy hiểm. Thành công của việc thanh toán bệnh bại liệt, đậu mùa và giảm hàng tỷ lệ mắc các bệnh khác nhờ vào vaccine cho thấy tiêm chủng là biện pháp dự phòng hiệu quả nhất. Đối với các bệnh thông thường như sốt xuất huyết, người dân cần chủ động diệt muỗi, lăng quăng và bọ gậy. Y tế cơ sở cần tăng cường truyền thông, tiếp cận cộng đồng để tư vấn và hướng dẫn người dân thực hiện tốt các biện pháp dự phòng, chăm sóc sức khỏe một cách kịp thời. Y tế cơ sở phải mạnh và gần dân Để thực hiện hiệu quả mục tiêu phòng bệnh từ sớm, từ xa, từ cơ sở, những cơ chế đột phá nào cần được ưu tiên triển khai nhằmnângcaonăng lựcy tếdự phòng, hệ thống y tế cơ sở? - Để tạo đột phá, chúng Xây dựng niềm tin với Y tế dự phòng, với trọng tâm là phòng bệnh hơn chữa bệnh, đang trở thành chiến lược cốt lõi để xây dựng một xã hội khỏe mạnh, giảm gánh nặng bệnh tật và nâng cao chất lượng cuộc sống. PHẠM BÍCH NGỌC NGAYNAY.VN 6 CHUYÊNĐỀ Số450 | ThứNăm, ngày 9/10/2025
người dân từ y tế cơ sở ta cần tập trung vào công tác xây dựng và hoàn thiện hệ thống luật pháp, cơ chế chính sách - vốn là điểm nghẽn của điểm nghẽn. Trong đó, cần xây dựng và sửa đổi luật và các quy định để tạo hành lang pháp lý vững chắc cho công tác phòng bệnh, bao gồm các quy định về phòng bệnh bắt buộc, đầu tư nguồn lực và trách nhiệmcủa người dân. Tôi cho rằng y tế cơ sở phải mạnh và gần dân, qua đó mới xây dựng được niềm tin với nhân dân. Vai trò then chốt là quản lý sức khỏe cộng đồng, không chỉ chữa bệnh từng ca, mà phải tiếp cận chủ động để tư vấn và phối hợp giữa điều trị với dự phòng bệnh cho người dân trên địa bàn. Chúng ta cũng cần xác định rõ không chỉ chú trọng đầu tư về cơ sở, trang thiết bị hiện đại, mà còn tập trung đầu tư về mặt con người. Nguồn nhân lực cần đảmbảo được cả về số lượng và chất lượng, với chế độ lương bổng hợp lý để giữ chân cán bộ tại cơ sở y tế. Chính sách bảo hiểm y tế (BHYT) cũng là một điểm cần lưu tâm. Trước đây, chúng ta xây dựng chính sách BHYT chỉ chi trả cho hoạt động khám chữa bệnh. Tuy nhiên, theo tinh thần mới, BHYT cần phải được mở rộng trong chi trả cho các hoạt động phòng bệnh, khám sức khỏe định kỳ và các dịch vụ dự phòng để khuyến khích người dân chủ động chămsóc sức khỏe. Nghị quyết đặt mục tiêu đến năm2027, mỗi trạmy tế xã có ít nhất từ 4-5 bác sĩ. Vậy cần cónhữnggiảiphápgìnhằmthu hút và giữ chân nhân lực chất lượng cao về công tác lâu dài tại y tế cơ sở? Nội dung đào tạo có cần điều chỉnh để đáp ứng nhiệm vụ chăm sóc sức khoẻ nhân dân trong tình hình mới hay không? - Để đạt được mục tiêu về nhân lực tại y tế cơ sở, cần triển khai các chương trình đào tạo theo hướng bác sĩ gia đình, trong đó ưu tiên quản lý sức khỏe cộng đồng và can thiệp quần thể, thay vì chỉ tập trung vào khám và điều trị ca bệnh cáthể.Cánbộytếcơsởphải có trình độ chuyên môn tốt về tư vấn, truyền thôngvàphát hiện sớm nguy cơ mắc bệnh, đồng thời chủ động tiếp cận cộng đồng. Trước mắt khi chưa thể đào tạo kịp thời theo những thayđổimới, ngànhy tế có thể thực hiện điều chuyển cán bộ từ tuyến huyện hoặc các đơn vị khác sau sáp nhập về tăng cường cho tuyến xã. Đồng thời, tổ chức tập huấn nâng cao chuyên môn theo hướng bác sĩ gia đình để họ tự tin làm việc tại cơ sở và gắn bó lâu dài. Tuy nhiên, về dài hạn, chúng ta cần chính sách đãi ngộ toàn diện để coi y tế cơ sở là vị trí quan trọng, xóa bỏ suy nghĩ rằng làm việc ở y tế cơ sở là tuyến thấp. Chúng ta cần xây dựng chính sách về lương bổng, bằng cấpvà cơ chếphát triển sự nghiệp tương xứng. Cán bộ y tế cơ sở phải được nhìn nhận là những người giỏi chuyên môn, tương tự như bác sĩ, điều dưỡng đều có thể đạt trình độ tiến sĩ, họ làmviệc ở vị trí phục vụ trực tiếp cộng đồng. Theo ông, xác định đúng vị thế, vai trò của y tế dự phòng, y tếcơsởcó tácđộngnhưthếnào đến việc giải quyết tình trạng vượt tuyến, quá tải tuyến trên nhưhiệnnay? - Tác động là rất rõ ràng. Y tế dựphòng và y tế cơ sởđược củng cố và xác định đúng vai trò chắc chắn tình trạng vượt tuyến, quá tải tuyến trên sẽ được giảm thiếu đáng kể. Khi chúng ta thực hiện tốt công tác phòng bệnh theo bốn cấp độ, số lượng người mắc bệnh, số ca nặng phải nhập viện sẽ giảm đáng kể. Quan trọng hơn, khi người dân tin tưởng vào năng lực của tuyến dưới, yên tâm vào y tế cơ sở, họ sẽ không cần vượt tuyến, lên tuyến trên để được chăm sóc sức khoẻ. Ở chiều ngược lại, cán bộ y tế cơ sở phải biết nhận định tình hình bệnh nhân, khi nào nên giữ bệnh nhân tại tuyến dưới (như quản lý bệnh mãn tính, cấp thuốc, tư vấn hàng ngày) và khi nào cần chuyển lên tuyến trên. Trong khi đó, tuyến trên cũng cần thay đổi tư duy, chỉ tập trung giải quyết bệnh nặng và chuyên sâu. Tuyến trên không nên giữ lại bệnh nhân vì cơ chế tự chủ, mà cần có sự phối hợp để chuyển bệnh nhân ổn định về tuyến cơ sở quản lý, tư vấn và điều trị duy trì. Sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ sở điều trị và cơ sở dự phòng sẽ là yếu tố then chốt để giải quyết triệt để tình trạng quá tải bệnh viện. Có thể thấy, để Nghị quyết 72 đi vào cuộc sống, chúng ta cần có sự thamgiaphối hợpđồngbộ từ tất cả các bên – chính quyền, bộ ngành, người dân và luật pháp – đảm bảo phát triển y tế toàn diện, bền vững theo tinh thần chủ trươngmới. Xin trân trọng cảmơnông! PGS.TS TrầnĐắc Phu, NguyênCục trưởngCục Y tếdựphòng, BộY tế. Y tế cơ sởphảimạnhvàgầndân. Chúng ta cần chính sách đãi ngộ toàn diện để coi y tế cơ sở là vị trí quan trọng, xóa bỏ suy nghĩ rằng làm việc ở y tế cơ sở là tuyến thấp. PGS.TS Trần Đắc Phu NGAYNAY.VN 7 CHUYÊNĐỀ Số450 | ThứNăm, ngày 9/10/2025
Tháng 8/2025, bộ phim “Mang mẹ đi bỏ” giữa Việt NamvàHànQuốc hợp tác sản xuất được khán giả đón nhận khi thu về 162 tỷ đồng. Thành công của phim gây bất ngờ khi không khai thác yếu tố giải trí thường thấy mà xoay quanh một đề tài hiếm được kể trên màn ảnh Việt: Phụng dưỡng cha mẹ về già. Trong phim, nhân vật Hoan của Tuấn Trần xoay sở mưu sinh bằng nghề cắt tóc đường phố, nhưng không đành lòng để người mẹ (Hồng Đào) mắc bệnh Alzheimer ở nhà một mình. Việc này khiến Hoan bế tắc trong cuộc sống, và cân nhắc tới việc đưa mẹ sang Hàn Quốc cho anh trai cùngmẹkhác cha chămsóc… Dù là một tác phẩm hư cấu, nhưng những vấn đề trong “Mang mẹ đi bỏ” rất đời thường, có thể bắt gặp ở nhiều nơi trong xã hội hiện đại. Việc thiếu đi những cơ sở chăm sóc người già bán thời gian khiến nhiều gia đình đau đầu trong duy trì cùng lúc mưu sinh thường ngày và nghĩa vụ phụng dưỡng các bậc thân sinh. Chính vì lẽ đó, gợi ý về mô hình dưỡng lão bán trú “sáng đi, chiều về”củaTổng Bí thưTô Lâm đã nhận được sự hưởng ứng nhiệt liệt bởi sự cần thiết và tính nhân văn. Không để ai bị bỏ lại phía sau Tại Hội nghị quán triệt Nghị quyết của Trung ương Tuy nhiên, phần lớn trong số này theo hình thức “nội trú dài hạn” - tức là người già sống tách biệt với gia đình. Đây là giải pháp phù hợp với một số trường hợp cần sự chăm sóc đặc biệt, nhưng lại tạo ra cảm giác “bị gửi đi” đối với nhiều người cao tuổi. Bản thân con cháu cũng không tránh khỏi cảm giác mặc cảm, thậm chí “bất hiếu” đối với ý tưởng đưa bố mẹ vào viện dưỡng lão, như tựa phim “Mangmẹ đi bỏ”. Chính vì vậy, nhiều gia đình vẫn do dự, thậm chí né tránh khi nhắc đến viện dưỡng lão. Trong thực tế, nhu cầu thực sự của đại bộ phận người cao tuổi không phải ra ở riêng, mà muốn có nơi để giao lưu, vận động, học hỏi ban ngày… và trở về với gia đình vào buổi tối. Sự thiếu vắngmô hình này trên diện rộng khiến khoảng trống chăm sóc người già ngày một rõ rệt. Ý tưởng của TổngBí thưTôLâmđã trực tiếp chạmtới đúngđiểmnhạy cảm này của chính sách xã hội. Nếu được áp dụng, mô hình này hoàn toàn phù hợp với bối cảnh già hóa dân số, đồng thời vẫn tiếp tục duy trì văn hóa “trẻ cậy cha, già cậy con” của Việt Nam qua bao thế hệ. dọa sức khỏe khẩn cấp” này. Các nghiên cứu của Mỹ thậm chí cho thấy tác hại của sự cô đơn tương đương với việc hút đến 15 điếu thuốcmỗi ngày! Những hồi chuông cảnh tỉnh kể trên cho thấy sự cô đơn - tình trạng được bắt gặp ở nhiều người cao tuổi - cần được xem như ưu tiên sức khỏe cộng đồng thay vì vấn đề tâm lý cá nhân. ỞViệt Nam, mô hình viện dưỡng lão hay các trung tâmchămsóc người cao tuổi đã tồn tại từ lâu. Theo số liệu của Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) công bố năm 2024, hiện tại cả nước có khoảng trên 400 viện dưỡng lão, trong đó phân nửa là các trung tâm từ thiện hoặc trung tâm do Nhà nước đầu tư. LÝ QUỐC THỊNH Trong quan niệm truyền thống, chữ “hiếu” gắn với việc phụng dưỡng cha mẹ tại nhà, con cháu quây quần bên ông bà. Nhưng giữa nhịp sống hiện đại, khi ai cũng bận rộn mưu sinh, chữ “hiếu” được hiểu rộng hơn và áp dụng linh hoạt hơn. Xã hội tiến bộ xóa đi ngày 16/9, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh sự cần thiết phải có giải pháp “chống cô đơn” cho người già, người có tuổi: “Nên khuyến khích có những mô hình, những công ty tư nhân hình thành những trung tâm về dưỡng lão. Cần quan tâm, chăm sóc người già như học sinh. Những người 7080 tuổi thường có con đi làm cháu đi học nên chỉ loanh quanh trong nhà, cô đơn và ít vận động... Các trung tâm dưỡng lão nên xây dựng mô hình “sáng ô tô đón đi, chiều ô tô đưa về”. Tại đây, người cao tuổi có thể gặp bạn bè, đồng nghiệp, bạn cũ... để tâmsự, nói chuyện, học thể thao, học âm nhạc, văn hóa, văn nghệ… rồi chiều lại về với con cháu”. Tổng Bí thư nhấn mạnh: “Chúng ta cần chủ động việc an sinh như vậy, để có thể kéo dài tuổi thọ. Thiếu nhi rất quan trọng, nhưng người cao tuổi cũng không kémphần đó!”. Đây không chỉ là lời kêu gọi hành động, mà còn mở ra một tầm nhìn chiến lược về chính sách xã hội trong bối cảnh dân số Việt Nam đang ngày càng già hóa. Theo kết quả điều tra dân số năm 2024 được Tổng cục Thống kê công bố đầu năm 2025, Việt Nam hiện có 14,2 triệu ngưi tư 60 tuôi trơ len và được dự báo sẽ có xâp xi 18 triẹungưi trên60 tuổi vào nam 2030. Điều này đồng nghĩa với việc số lượng người trên 60 tuổi sẽ chiếm tỷ trọng dân số ngày càng lớn, kéo theo những yêu cầu mới về y tế, an sinh, chăm sóc và đặc biệt là vấn đề tinh thần. Không ít người cho rằng, chỉ cần có chế độ dinh dưỡng, chăm sóc sức khỏe và hạ tầng y tế đầy đủ… là người già có thể “sống vui, sống khỏe”. Nhưng thực tế phức tạp hơn, khi nỗi cô đơn là một dạng “tâm bệnh” ít được nhắc tới nhưng ảnh hưởng lớn đến sức khỏe. Năm 2023, Tổ chức Y tế Thế giới WHO từng tuyên bố “sự cô đơn” là một vấn đề sức khỏe cộng đồng toàn thế giới và đề xuất giải quyết “mối đe Ảnhminhhọa. NGAYNAY.VN 8 CHUYÊNĐỀ Số450 | ThứNăm, ngày 9/10/2025
Nền “kinh tế bạc” chờ khai phá Không chỉ mang ý nghĩa nhân văn, việc phát triển các dịch vụ chăm sóc người già còn góp phần phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh “kinh tế bạc” (Silver economy) đang trở thành xu hướng toàn cầu. Khái niệm “kinh tế bạc” vốn xuất phát từ thập niên 1970 tại Nhật Bản khi quốc gia này sớm già hóa và doanh nghiệp bắt đầu thiết kế sản phẩm/dịch vụ cho nhóm khách hàng cao tuổi. Kể từ đầu những năm 2000 và đặc biệt từ giữa thập niên 2010, thuật ngữ “Silver economy” được các thể chế châu Âu như Ủy ban Châu Âu hay Nghị viện Châu Âu và các tổ chức quốc tế phổ biến, dùng để chỉ toàn bộ hệ sinh thái kinh tế xoay quanh nhu cầu của dân số già, vượt khỏi khuôn khổ thị trường thuần túy để trở thành trụ cột chính sách an sinh xã hội. Nền kinh tế bạc bao trùm các phân khúc như chăm sóc sức khỏe, nhà ở cho người cao tuổi, tài chính dành cho người cao tuổi, công nghệ trợ giúp, dịch vụ chăm sóc cá nhân, thể dục và giải trí… nhằm giúp người cao tuổi nâng cao chất lượng cuộc sống, tăng tính tự chủ và cải thiện sức khỏe. Theo báo cáo năm 2024 của Business Research Insights, quy mô nền kinh tế bạc toàn cầu được định giá 2,7 nghìn tỷ USD vào năm 2024 và dự kiến đạt 5,4 nghìn tỷ USD vào năm 2033. Con số đó thậm chí còn có thể lớn hơn nếu gộp chi tiêu do Nhà nước cho người già thông qua y tế công hay trợ cấp… Như vậy, việc dưỡng lão bán thời gian tại Việt Nam có thể là bước đầu để đưa khái niệm “kinh tế bạc” vào thực tiễn chính sách: Vừa chăm lo an sinh xã hội, vừa thúc đẩy phát triển kinh tế dịch vụ theo hướng bền vững và nhân văn. Trong bối cảnh dân số già hóa nhanh, các dịch vụ dành cho người cao tuổi không còn là “gánh chi” của ngân sách, mà thậm chí có thể phát triển theo hướng ngược lại: Trở thành nguồn cầu mới tạo ra tăng trưởng và mở rộng thị trường tiêu dùng. Nếu được phát triển đúng hướng, “kinh tế bạc” sẽ kéo theo sự phát triển các thị trường lao động chuyên môn cao (điều dưỡng, phục hồi chức năng, dinh dưỡng học, chăm sóc tinh thần), nhu cầu hạ tầng phù hợp (nhà ở thân thiện với người già, trung tâm sinh hoạt cộng đồng) và dịch vụ vận tải (các phương tiện đưa đón người già theo yêu cầu). Với tinh thần của Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, các doanh nghiệp tư nhân có một sân chơi mới với nhiều dư địa, tốc độ tăng trưởng tiềm năng và giàu ý nghĩa để thử sức. Về mặt quản lý Nhà nước, mô hình này cũng tạo điều kiện để các cơ quan chức năng thu thập dữ liệu sức khỏe cộng đồng, đánh giá xu hướng già hóa theo khu vực, từ đó thiết kế các chính sách “đúng và trúng” hơn trong tương lai. Việc đưa mô hình bức tranh tuổi già cô đơn “dưỡng lão bán trú” vào quy hoạch tổng thể ở cấp tỉnh, thành phố, cùng các ưu đãi rõ ràng về thuế, đất đai, bảo hiểm… sẽ tạo nền tảng cho xã hội hóa dịch vụ chăm sóc người cao tuổi. Hướng đi này không những trực tiếp giúp đỡ người cao tuổi, mà còn giảm bớt gánh nặng những người đang ở độ tuổi đi làm và tăng năng suất lao động. Khi người thân được chăm sóc an toàn và có lịch sinh hoạt rõ ràng, con cháu có thể yên tâm làm việc, từ đó giảm gánh nặng “công việc chăm sóc không lương” - một yếu tố đang âm thầm ảnh hưởng đến năng suất xã hội, đặc biệt ở các đô thị lớn. Không ai có thể chống lại sự già đi của cơ thể, nhưng một xã hội tiến bộ có thể làm cho tuổi già bớt cô đơn, bớt bị động và bớt tổn thương. Mô hình dưỡng lão bán trú - nơi người cao tuổi được ra ngoài mỗi ngày để trò chuyện, vận động, học hỏi rồi lại trở về với gia đình - là một lời giải đầy nhân văn, như một cam kết của xã hội: Những người đã dành cuộc đời cống hiến cho xã hội, cho đất nước… sẽ không bao giờ bị bỏ lại phía sau.n Chúng ta cần chủ động việc an sinh như vậy, để có thể kéo dài tuổi thọ. Thiếu nhi rất quan trọng, nhưng người cao tuổi cũng không kém phần đó! Tổng Bí thư Tô Lâm NGAYNAY.VN 9 CHUYÊNĐỀ Số450 | ThứNăm, ngày 9/10/2025
Hành trình rực rỡ của sẻ chia và quan tâm Không còn những e ngại “xa cách con cháu”, mô hình bán trú dành cho người cao tuổi đã và đang được nhiều trung tâm dưỡng lão tại Hà Nội áp dụng. Những mô hình chăm sóc theo các gói năm, tháng hoặc ngày, thậm chí có trung tâm dưỡng lão nhận chăm sóc tại nhà đang trở thànhmột giải pháp nhân văn cho nhiều gia đình trẻ: Vừa đảm bảo chăm sóc sức khỏe, tinh thần cho người cao tuổi, vừa giữ trọn nếp sinh hoạt gia đình. Bốn năm nay, Trung tâm dưỡng lão Nhân Ái bắt đầu đưa mô hình chăm sóc người cao tuổi bán trú vào hoạt động. Từ năm 2021, khi mô hình chăm sóc ban ngày được mở ra, rất nhiềugiađìnhmong muốn ông bà được chăm sóc nhưng không muốn xa gia đình đã tin tưởng gửi gắm. Quy mô của Trung tâm là 60 người cao tuổi trên một ngày. Đối tượng tham gia sinh hoạt đều là các ông bà có bệnh lý nhẹ, có thể về nhà vào buổi tối saumột ngày vậnđộng tập luyện, vui chơi giải trí... Sau 4 năm, hàng trăm ông bà đã trở thành thành viên quen thuộc của “lớp học” bán trú Nhân Ái Daycare. Mỗi buổi sáng, đều đặn lúc 8 giờ, Trung tâm dưỡng lão Nhân Ái Daycare lại rộn ràng tiếng cười nói của các cụ đến sinh hoạt. Bà Lê Thị Lan, phường Ba Đình, Hà Nội thamgia sinh hoạt tại Nhân Ái Daycare đã được hai năm. Bà kể,mỗi buổi sáng, saukhi được các cán bộ trung tâm đón xe đến, bà bắt đầu buổi sáng bằng những trang báo quen thuộc. Bàn bên cạnh, các ông cũng thong thả lật từng trang, đọc chậm rãi vài dòng tin, rồi dừng lại chia sẻ cùng bạn bên cạnh. Những công việc hàng ngày bìnhdị ấy khiến tất cả trở nên thân quen nhau, gắn kết nhưmột gia đình. Câu chuyện giữa các cụ ông cụ bà khi là chuyện thời sự, khi là những mẩu ký ức cũ bỗng gợi lại từ một tấmảnh nào đó... “Tôi cảm thấy sức khỏe Thay vì tuổi già buồn tẻ, cô đơn trong nhà, ngày càng nhiều cha mẹ được con cháu động viên tham gia sinh hoạt tại các trung tâm dưỡng lão nội trú hoặc bán trú. Đó là không gian đặc biệt để tuổi già được giao lưu, tập luyện giữ gìn sức khỏe tinh thần và thể chất. đã khá hơn rất nhiều cả về tinh thần và thể chất. Ngày nào cũng 8 giờ đến, 16 giờ về, tâm trạng rất thoải mái và vui vẻ. Nhiều lúc cuối tuần không tham gia lớp bán trú là thấy nhớ các bạn”, bà Lan cười nói. Còn với ông Trần Hữu Kiêm, phường Tây Hồ, Hà Nội, sự an yên ở Nhân Ái Daycare đôi khi không đến từ những điều lớn lao, mà bắt đầu từ thói quenquen thuộc, một tách trà, một người bạn mới cùng đọc, cùng trò chuyện, cùng cười nói… Ông bảo, ông đến thấy thíchmôhìnhbán trúquá, ông mạnh dạn rủ vợ đi cùng. Và từ đó, hàng ngày, hai vợ chồng ông Kiêm “dắt nhau” đến lớp bántrúsinhhoạt. Sángđi tối về, sinh hoạt gia đình không có gì đảo lộn, thậm chí rất thoải mái và nềnnếp. Theo nhiều ông bà, mô hình bán trú này khá linh hoạt, có thể đến vài ngày hoặc cả tuần, cả tháng theo nhu cầu của gia đình, để khi gia đình có việcđộtxuất, cácôngbàkhông cảmthấycôđơn, lạiđượcchăm sóc chuđáo. Cách đây vài ngày, Nhân Ái vừa tổ chức sôi nổi Hội thao Nhân Ái 2025 với chủ đề “Thân khỏe - Tâm an - Trí sáng”. Đây là hoạt động thiết thực kỷ niệm 35 năm Ngày Quốc tế Người cao tuổi (1/10/1991 – 1/10/2025) và hưởng ứngTháng hành động vì Người cao tuổi Việt Nam năm 2025. Hội thao không chỉ tạo không gian vui sống cho các cụ ông cụ bà mà còn khẳng định nỗ lực bền bỉ của Trung tâm cũng như của xã hội trong hành trình chăm lo toàn diện, mang lại cuộc sống phong phú, an vui cho người cao tuổi Việt Nam. Theo đại diện Trung tâm chăm sóc người cao tuổi Nhân Ái Daycare, chương trình đúng với tinh thần tuổi già không phải khoảng lặng, mà là hành trình rực rỡ nếu được sẻ chia và quan tâmđúng cách. Tương tự Trung tâm dưỡng lão Nhân Ái, Trung tâmdưỡng lãoDiênHồng (Hà Nội) từ năm 2023 đã mở rộng đến 5 cơ sở, tiếp nhận 439 lượt người cao tuổi. Đến năm 2024, trung tâm mở rộng lên 8 cơ sở, đón 589 lượt người cao tuổi. Hiện tại, trung tâm vẫn đang tiếp tục tăng số lượt người cao tuổi ghé thăm và tham gia sinh hoạt, cho thấy nhu cầu ngày càng cao của các mô hình, dịch vụ chăm sóc người cao tuổi trên địa bàn Hà Nội. Hạnh phúc đến từ HẠNH NGUYÊN NGAYNAY.VN 10 CHUYÊNĐỀ Số450 | ThứNăm, ngày 9/10/2025
Ông Đào Quang Đức, Giám đốc Trung tâm cơ sở 2 thuộc Trung tâm dưỡng lão Diên Hồng cho biết: “Việc chăm sóc người già, nhất là người có nhiều bệnh nền không hề đơn giản, đòi hỏi kiến thức, chuyên môn y tế và quá trình theo dõi sức khỏe. Vì vậy, nhiều người đưa cha mẹ vào viện dưỡng lão để cha mẹ được chămsóc tốt hơn”. Cũng theo ông Đức, mô hình trung tâmdưỡng lão bán trú cũng đang thịnh hành vài năm trở lại đây. Mô hình này linh hoạt ở chỗ, buổi sáng các cụ đến trung tâm sinh hoạt, buổi tối lại có thể về sum vầy cùng con cháu. Ngoài chăm lo thể chất, các trung tâm cũng tổ chức nhiều hoạt động vui chơi giải trí, đưa các cụ đi dã ngoại hay tham vấn tâm lý, giúp người cao tuổi được chia sẻ tâm tư, tình cảm, tránh tích tụmuộn phiền. “Trong nhịp sống xô bồ của concháu, tabỗng tìmthấy được một người bạn thân. Người hiểu mọi câu chuyện ta kể, đồng cảmmọi nỗi niềm ta. Đó là điều mà tôi luôn trân trọng khi may mắn được các con gửi gắm vào trung tâm dưỡng lão. Nỗi cô đơn biến mất, chỉ có những người cùng ta vượt qua những năm tháng bên kia dốc cuộc đời”, ông Nguyễn Phú đã sinh hoạt ở Trung tâm dưỡng lão Diên Hồng hai nămchia sẻ. Hướng đi mới trong chăm sóc người cao tuổi Những lớphọcbán trúcho người cao tuổi đang lấp đầy nhữngkhoảngtrốngmàxãhội hiện đại còn thiếu. Tuy nhiên, với số lượng khoảng 300 trung tâm dưỡng lão khắp Việt Nam, phục vụ khoảng 11.000 người cao tuổi, đó là consốquá ít. Cungvẫn chưa thểđápứngđược đủ cầu. TS Phạm Văn Tư - Phó trưởng Khoa Công tác xã hội, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội bày tỏ quan điểm: Nhìn từ góc độ xã hội học, rất nhiều công trình nghiên cứu cho thấy sự cô đơn của người cao tuổi ảnh hưởng rất lớn đến bản thân các cụ và ảnh hưởng đến an sinh xã hội. Về thể chất, nhiều người có nguy cơ mắc các bênh timmạch, đột quỵ, nếu tình trạng cô đơn kéo dài có thể ảnh hưởng những lớphọc đặc biệt đến hệmiễn dịch, chống viêm, kéo theo các bệnh tiểu đường, huyết áp... vô cùng nguy hiểm. Khi cô đơn quá lâu, người cao tuổi bị mất kết nối với cuộc sống xung quanh, điều này cũngảnhhưởngmạnhmẽđến sức khỏe tinh thần. Sự cô đơn khiếncác cụdễbị trầmcảm, rối loạn lo ấu, càng cô đơn lâu thì càng khiếnngười cao tuổi bị sa sút trí tuệ, ảnh hưởng đến tuổi thọ. Yêu cầu đặt ra trong xã hội hiện đại là phải có những mô hìnhmới, chống sự cô đơn cho người già. Cũng theo TS Phạm Văn Tư, nếu sự cô đơn của người cao tuổi xảy ra phổ biến, trong thời gian dài, nó sẽ ảnh hưởng đến công tác chăm sóc người già, các dịch vụ cho người cao tuổi... Xã hội phải chi trả chi phí rất lớn cho công tác chăm sóc. Nỗi cô đơn của người già là thách thức lớn với xã hội, nhất là khi Việt Nam là quốc gia đang có tốc độ già hóa cao. Những mô hình chăm sóc người già, tiên phong là hình thức bán trú, tạo điều kiện cho người cao tuổi được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc tốt nhất, và không phải xa gia đình, là những mô hình đáng được khuyến khích và nhân rộng trong thời gian sắp tới. n Yêu cầu đặt ra trong xã hội hiện đại là phải có những mô hình mới, chống sự cô đơn cho người già. TS PhạmVăn Tư - Phó trưởng Khoa Công tác xã hội, Trường Đại học Sư phạmHà Nội Trung tâmdưỡng lãoNhânÁi. NGAYNAY.VN 11 CHUYÊNĐỀ Số450 | ThứNăm, ngày 9/10/2025
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA3Mzg1MA==