Xin việc đúng chuyên môn đã khó…
Nguyễn Linh Tuyền năm nay 25 tuổi, vừa tốt nghiệp Đại học Kinh Tế loại khá, đang kiếm tìm một công việc trong lĩnh vực ngoại giao, Tuyền kể với tôi “Cả rải hồ sơ online và đến tận nơi gửi hồ sơ nhưng em chưa tìm được việc. Thêm cái nữa, có nhiều chỗ gọi hẹn phỏng vấn, đến nơi không phải tuyển vào bán hàng thì cũng là giới thiệu các việc đại khái như đa cấp rất tốn thời gian lại khiến tâm trạng bức bối. Em đang phải làm thêm gia sư buổi tối chờ ngày có việc. Tiền nhà, tiền sinh hoạt và đủ thứ tiền khác là một sự mệt mỏi đối với người mới ra trường như tụi em”.
 |
Người xin việc chờ phổ biến một số công việc từ doanh nghiệp tại Trung tâm giới thiệu việc làm. |
Minh Khang (29 tuổi) đang giữ xe thời vụ cho một quán cà phê tại trung tâm Quận 3, sở dĩ giữ xe thời vụ là vì bác bảo vệ chính ở đây xin về quê sau Tết 2 tháng lo việc gia đình. Khi nào bác bảo vệ cũ vào làm lại thì Khang sẽ nghỉ.
Minh Khang có bằng chuyên môn tài chính ngân hàng, nhưng chưa bao giờ em được làm đúng chuyên môn của mình. Trước đây em làm việc tại phòng kinh doanh của một doanh nghiệp kinh doanh nội thất, nhưng với ước muốn làm đúng ngành đã học nên Khang xin nghỉ việc để nộp đơn tìm kiếm cơ hội ở các ngân hàng, gần 1 năm xin việc và rất nhiều cái lắc đầu. Khang chán nản, khi thì làm phục vụ nhà hàng, nhà hàng tạm nghỉ Khang lại đi giữ xe…
“Thật ra em biết là xin việc thời buổi này khó lắm, có những lúc em tuỵệt vọng đến mức nghĩ rằng vứt bỏ hết về quê cày ruộng, nhưng ở quê nhà em có bao nhiêu ruộng đâu mà cày…”. Khang tâm sự, nửa đùa nửa thật.
Tuyền và Khang là hai bạn trẻ tôi gặp và chủ động làm quen ở trung tâm giới thiệu việc làm. Vì tôi chỉ nộp hồ sơ với mong muốn làm công nhân, lương từ 7 triệu-8 triệu/ tháng. Nên tối đó tôi đã nhận được điện thoại hẹn phỏng vấn. Câu chuyện đi xin làm công nhân còn khó hơn.
… Xin làm công nhân còn khó hơn
Trước Khu chế xuất Linh Trung 2 (Bình Chiểu, Thủ Đức, TP.HCM) dán đầy những thông tin tuyển dụng của các công ty bên ngoài Bảng việc làm. Như đã hẹn, tôi đến công ty TNHH K. chuyên may mặc và sản xuất găng tay, công ty này đang cần tuyển công nhân.
 |
Người chờ được vào phỏng vấn làm công nhân |
Lượt đầu tiên bảo vệ xem qua hồ sơ, sau cái gật đầu của một anh bảo vệ, tôi cùng nhóm người xin việc được đưa vào một căn phòng để ngồi đợi phỏng vấn. Hơn 40 phút, một nhân viên văn phòng tên Thuý áng chừng 30 tuổi, trong đồng phục công ty ra gọi từng người lên phỏng vấn, đến lượt tôi:
Thuý hỏi: Sao chị lại xin việc vào đây?- Được trung tâm giới thiệu.
- Chị có kinh nghiệm làm việc chưa?
- Chị thấy yêu cầu tuyển dụng là không cần kinh nghiệm, sẽ được học nghề và nhận việc ngay.
- … Uhm, yêu cầu chung là vậy, những đợt này công ty em tuyển 7,8 người thôi nên sẽ ưu tiên người có kinh nghiệm trước. Chị về đợi điện thoại, có gì mới tụi em sẽ thông báo qua điện thoại.
Chỉ đơn giản như vậy và kết thúc phỏng vấn, người không đạt thì được mời ra về... chờ điện thoại.
Trên đường về tôi gặp Hiền (34 tuổi) trong tốp người đi xin việc với tôi ban nãy, hỏi chị kết quả thế nào, chị nói “chắc rớt rồi, họ nói về chờ điện thoại, nhưng chị thấy có vài ba người phỏng vấn xong sang bên kia ngồi đợi làm bài kiểm tra, là những người được nhận”. Và hoá ra, tôi cũng đã bị loại ngay từ vòng phỏng vấn.
 Một thông báo tuyển dụng, nhận việc ngay sau khi phỏng vấn nhưng chỉ nhận vài người. |
Hiền quê ở Bình Định, trình độ vừa học hết lớp 9 rồi làm công nhân ở TP.HCM được hơn 10 năm, trước đây Hiền làm ở công ty gia công thiết bị máy móc, công ty đã đóng cửa trước Tết, Hiền thất nghiệp đến nay vì không nơi nào nhận nữ công nhân có tuổi. Về quê thì không biết làm gì, ban đêm Hiền bán trứng vịt lộn ở công viên, ban ngày vẫn cố đi xin một công việc ổn định, có lương trang trải và gửi về quê, nhưng thật khó.
“Không có việc làm chán lắm, ở nhà thì tốn tiền đủ thứ. Phải chi được nhận một công việc lúc này, thì đỡ biết mấy”. Hiền tâm sự.
Chuyện một đôi vợ chồng trẻ thất nghiệp
Trong vai một người vừa phỏng vấn làm công nhân bị rớt, tôi vào xóm trọ công nhân hỏi thêm tình hình. Gặp Dương Pi Năng (22 tuổi) và chồng là Anh Tuấn. Pi Năng và Tuấn quê ở Sóc Trăng, lên thành phố làm công nhân của công ty sản xuất nệm xuất khẩu, nhưng công ty đã giải thể trước Tết. Hai vợ chồng trẻ thất nghiệp, không có tiền về quê ăn Tết cùg gia đình nên nói dối rằng ở lại làm Tết để kiếm thêm, sau Tết sẽ về quê. Rồi đã hết Tết, những công nhân khác về quên đón năm mới đã trở lại với công việc thường nhật mà vợ chồng Pi Năng với Tuấn vẫn chưa xin được việc làm.
Đăng tuyển thì nhiều, nhưng đến phỏng vấn lại không được nhận. Hỏi vì sao mới biết cả hai vợ chồng đều ít chữ, lại là người dân tộc Khơ-me. Trước đây được nhận vào làm công nhân là vì công ty nọ không yêu cầu cao, chỉ cần lao công nhân lao động chân tay.
“Em có bầu lại thất nghiệp nên chỉ nằm nhà, chồng em thì vừa xin phụ việc rửa xe, mỗi ngày được gần 100 ngàn ráng cầm cự. Tụi em phải vay mượn tiền bạn bè để đóng tiền nhà trọ. Vài hôm nữa chắc em phải về quê thôi, ở đây làm gánh nặng cho chồng em tội lắm”. Pi Năng nói với tôi.
Nhìn mâm cơm chiều chỉ có trứng luộc và rau muống, bất giác cảm thấy chạnh lòng. Tôi gửi Pi Năng 200 nghìn đồng, nói là gửi cho bà bầu uống sữa, em ngại ngùng nhưng cũng cầm lấy.
Lối ra nhà trọ sâu hiu hắt ánh đèn, phất phơ các mảng áo quần công nhân treo trên đầu.
 |
Theo Tổng cục Thống kê, dịch Covid-19 đã đẩy nhiều lao động vào tình trạng không có việc làm đồng thời khiến cho nhiều người trong số họ buộc phải trở thành lao động có việc làm phi chính thức.
Covid-19 cũng đã khiến thị trường lao động Việt Nam gặp nhiều sóng gió với hàng triệu người lao động bị ảnh hưởng tiêu cực do mất việc làm, phải nghỉ giãn việc/nghỉ luân phiên, giảm giờ làm, giảm thu nhập,…
Lần đầu tiên trong 10 năm qua, nền kinh tế Việt Nam chứng kiến sự sụt giảm nghiêm trọng về số người tham gia thị trường lao động và số người có việc làm. Thu nhập bình quân của người lao động cũng theo đó bị thâm hụt. Các chỉ tiêu về tỷ lệ thất nghiệp, tỷ lệ thiếu việc làm và tỷ lệ lao động có việc làm phi chính thức đều tăng cao trái ngược hẳn với xu thế giảm trong các năm gần đây.
