Ngày 27-3 tại Anh, cách nhau chưa tới 2 tiếng, lần lượt Thủ tướng Boris Johnson và Bộ trưởng Y tế Matt Hancock cùng xác nhận mình đã nhiễm COVID-19.
Chưa biết Thủ tướng Johnson nhiễm từ đâu và có lây cho ai chưa
Thủ tướng Johnson sẽ cách ly và làm việc từ Phố Downing 7 ngày, chứ không phải 14 ngày. Hiện chưa rõ cô Carrie Symonds 32 tuổi và đang có thai – bạn gái Thủ tướng Johnson đã xét nghiệm chưa.
Hiện vẫn chưa rõ Thủ tướng Johnson lây nhiễm từ ai. Người phát ngôn dinh Thủ tướng cho biết vào thời điểm thấy mình có triệu chứng bệnh Thủ tướng Johnson đã có động thái tránh tiếp xúc gần, và đề nghị các bộ trưởng nên tự cách ly nếu có triệu chứng.
Điều đáng ngại là trước khi biết mình nhiễm Thủ tướng Johnson đã tiếp xúc không ít người. Cũng chưa rõ các bộ trưởng và nhân viên dinh Thủ tướng có cần phải cách ly, sau khi đã có hàng chục cuộc họp, họp báo hàng ngày được tổ chức ở Phố Downing những ngày qua.
Sáng 27-3 Thủ tướng Johnson còn chủ trì một cuộc họp nội các trực tuyến về COVID-19, dù đã phát một số triệu chứng nhẹ từ ngày 26-3. Một ngày trước đó ông còn xuất hiện trước Hạ viện.
Lần gần nhất Thủ tướng Johnson xuất hiện trong họp báo là vào ngày 25-3. Đứng cùng ông có Trưởng Cố vấn khoa học của chính phủ Patrick Vallance, Trưởng Cố vấn y tế chính phủ Chris Whitty. Cuộc họp báo được tổ chức khép kín, các nhà báo đặt câu hỏi thông qua video.
Ngày 27-3, Trưởng cố vấn y tế của chính phủ Anh – Giáo sư Chris Whitty nói đang tự cách ly vì có một số triệu chứng, dù chưa xác nhận có nhiễm hay không.
Thủ tướng Johnson gặp Nữ hoàng Elizabeth lần gần nhất là ngày 11-3. Hiện Nữ hoàng Elizabeth 93 vẫn khỏe, Cung điện Buckingham cho biết. Nữ hoàng Elizabeth vẫn thường gặp Thủ tướng Johnson một lần mỗi tuần, nhưng gần đây thì chuyển qua gọi điện.
Tuần này Hoàng gia Anh cũng xác nhận Thái tử Charles 71 tuổi – hàng thừa kế thứ nhất của Hoàng gia Anh đã dương tính với virus gây dịch COVID-19. Ông có một số triệu chứng nhẹ và đang tự cách ly ở dinh thự tại Scotland.
Liệu có kế hoạch B?
Tới thời điểm xác nhận, cả Thủ tướng Johnson và Bộ trưởng Hancock đều nói mình chỉ có “một số triệu chứng nhẹ”, đang tự cách ly và vẫn làm việc bình thường.
Tuy nhiên điều gì sẽ xảy ra nếu tình trạng ông Johnson và ông Hancock trở nên nặng hơn không thể làm việc được, thậm chí các thành viên khác của nội các cũng nhiễm? Và đặc biệt trong thời điểm khủng hoảng của cả nước Anh và toàn cầu này?
Nhiều chuyên gia cho rằng với tình huống chưa có tiền lệ này thì khó mà có kế hoạch B.
“Chúng ta chưa gặp tình huống dạng này, chúng ta chưa từng nghĩ về điều này trước đây” – nhà phân tích cấp cao Catherine Haddon tại Viện vì Chính phủ (tổ chức độc lập ở Anh chuyên nghiên cứu và phân tích để cải thiện tính hiệu quả của chính phủ) nói với hãng tin Reuters.
Tại Mỹ, trong tình huống khẩn cấp như tổng thống qua đời hay mất năng lực làm việc thì phó tổng thống sẽ lên thay. Anh thì không chính thức có người sẽ thay thế thủ tướng một khi thủ tướng gặp chuyện không thể làm việc được. Không biết trong sách Hướng dẫn Nội các có bất kỳ hướng dẫn nào trong những tình huống như thế này không. Cũng chưa có tiền lệ nào tương đồng mức độ để tham khảo.
Tháng 6-1953, Thủ tướng Anh lúc đó là ông Winston Churchill đột quỵ ngay trong văn phòng làm việc. Vụ độ quỵ của ông được giữ kín đến nỗi nhiều bộ trưởng, quan chức cấp cao không biết được. May mắn, ông Churchill hồi phục ngoạn mục làm các bác sĩ phải ngạc nhiên, và quay trở lại dinh Thủ tướng, điều hành nội các 2 tháng sau đó.
Gần hơn, Thủ tướng Tony Blair từng 2 lần phải điều trị bệnh tim trong thời gian tại nhiệm, đầu những năm 2000. Mỗi lần ông phải tạm bỏ công việc vài ngày, nhưng may mắn công việc không gián đoạn nhiều.
Trước mắt thì dinh Thủ tướng Anh nói Ngoại trưởng Dominic Raad sẽ phụ trách thay Thủ tướng Johnson nếu cần thiết. Cụ thể, khi được hỏi về chuyện ai sẽ thay ông Johnson, người phát ngôn của ông nói: “Thủ tướng có quyền giao trách nhiệm cho bất kỳ bộ trưởng nào, nhưng hiện tại thì đó là thủ tướng và sau đó là ngoại trưởng”.
