'Rùng rợn' tục lệ 'cà răng - căng tai' của người Cơ Tu

Luật tục người Cơ Tu quy định, để trở thành thành viên, được quyền thiết lập quan hệ hôn nhân là cá nhân đó phải trải qua nghi lễ "căng tai - cà răng".
'Rùng rợn' tục lệ 'cà răng - căng tai' của người Cơ Tu

Tục lệ cà răng và căng tai của người Cơ tu ở Quảng Nam và Thừa Thiên - Huế, đã trở thành nét văn hóa đặc trưng. Cụm từ "cà răng – căng tai", trước đây được dùng để quan niệm mang tính miệt thị, nhưng với sự phát triển nhận thức văn hóa hiện nay nó đã mất đi ý nghĩa tiêu cực mà thay vào đó là một cụm từ chỉ cách thẩm mỹ, tín ngưỡng của người Cơ tu.

Đối với người Cơ tu, tục lệ cưa răng có từ lâu đời, đó là hình thức bắt buộc đối với mỗi thành viên. Cưa răng, ngoài chức năng làm đẹp, còn là nghi lễ đánh dấu giai đoạn chuyển tiếp từ tuổi thiếu niên sang tuổi trưởng thành.

'Rùng rợn' tục lệ 'cà răng - căng tai' của người Cơ Tu ảnh 1

Điều kiện tiên quyết để trở thành thành viên, được cộng đồng thừa nhận, được quyền thiết lập quan hệ hôn nhân là cá nhân đó phải trải qua nghi lễ cà răng (Ảnh:Internet)

Theo quan niệm của người Cơ tu ngày xưa, trai, gái đến tuổi trưởng thành mà khôngcà răng, căng tai là "lạc hậu", bị bộ tộc chê cười, con trai không lấy được vợ, con gái không lấy được chồng. Khi đến tuổi phải chứng tỏ sự trưởng thành, thanh niên Cơ tu sẽ lấy đá dưới suối (đhơl cha lăng) cà hai hàm răng mòn sát với nướu. Khi cà, chân răng bị động nên chảy máu nhiều, hai hàm răng bị sưng khá lâu, lúc bấy giờ chỉ húp cháo loãng…

Bên cạnh tục cà răng, người Cơ Tu còn có tục căng tai để đeo được những đôi bông bằng ngà hoặc bằng nứa, đồng bào phải căng lỗ dái tai rộng ra. Họ thường dùng gai trên rừng (axoong, axọong). Trước khi xỏ gai, họ xoa bóp nước gừng để dái tai thật mềm. Người xỏ lổ tai là một người đàn bà cao tuổi có uy tín trong làng và có nhiều kinh nghiệm xỏ tai. Nếu xỏ không trúng tâm dái tai, sau này khó đeo các vật trang sức lớn hoặc có đeo nhưng dái tai sẽ bị đứt. Xỏ gai nhọn xuyên qua xong, cứ để nguyên cây gai dính vào tai, mỗi ngày phải tiếp tục rửa tai bằng nước sôi nấu gừng.

'Rùng rợn' tục lệ 'cà răng - căng tai' của người Cơ Tu ảnh 2

"Căng tai" là phong tục dị biệt của nhiều tộc người ở Trường Sơn, Tây Nguyên (Ảnh: Internet)

Khi tai hết chảy máu và vết thương đã thật lành, họ bắt đầu vặn cây gai, mỗi ngày chỉ vặn một lần cho đến khi đầu to cây gai lọt qua được. Người ta lại vót cây khác to hơn. Cứ làm như thế lỗ tai ngày càng căng to ra.

Với người dân, lỗ tai to, rộng, dái tai dài thì mới được coi là đẹp và càng được người bạn tình ưa thích. Những người giàu có, khá giả thường đeo cặp bông tai làm bằng ngà voi. Họ dùng hai mẩu ngà voi làm đôi bông tai kéo đôi tai dài đến tận gò má, đôi khi dài qua vai. Đặc biệt khi tiếp khách, đi thăm họ hàng, bạn bè, đi dự lễ hội... phải đeo cặp ngà để cho thêm phần sang trọng. Vì thế một đôi bông tai ngà voi có thể đổi một con trâu lớn hoặc là một cái ché cổ hoặc vài cái nồi đồng lớn. Trong khi đó, người nghèo thì chỉ đeo đoạn xương mài nhẵn, ống giang, ống trảy hoặc đeo đôi bông ngà voi giả làm bằng củ khoai, củ sắn phơi khô.

Đây được xem là hình thức thử thách lòng dũng cảm, sức chịu đựng của cá nhân, huấn luyện sức chịu đựng tinh thần đặc biệt đối với nam thanh niên – những trụ cột chính trong gia đình cũng như xã hội.

'Rùng rợn' tục lệ 'cà răng - căng tai' của người Cơ Tu ảnh 3

Nhuộm răng màu đen bóng - một tục lệ của người Cơ tu xưa (Ảnh: Internet)

Người Cơ tu xưa kia cũng có tục nhuộm răng. Họ dùng một loại cây lấy trên rừng phơi khô, đem đốt một đầu rồi cạ vào thanh sắt cho ra một ít nhựa màu đen có vị cay. Sau đó dùng nhựa này hòa với tro bếp, rồi dùng que nhỏ đầu có quấn giẽ thấm nhựa cây vào và phết vào răng. Răng vừa cà xong dùng nước muối súc miệng cho sạch và phết thêm nhựa cây vào chân răng. Một tháng chỉ phết nhựa cây ấy một lần, chất nhựa dính chặt vào răng, biến thành một màu đen bóng.

Hiện nay, tập tục độc đáo này của người Cơ tu cũng dần hạn chế vì lí do sức khỏe và quan niệm thẩm mỹ có phần thay đổi.

Kim Cúc

Tranh truyện Hàng Trống - tinh hoa đất Kinh Kỳ
Tranh truyện Hàng Trống - tinh hoa đất Kinh Kỳ
(Ngày Nay) - Những bức tranh dân gian Hàng Trống với nội dung thể hiện các tích truyện dân gian, được các nghệ nhân khắc họa cầu kỳ, tinh xảo, toát lên nét sinh động, ý nhị, trở thành nét tinh hóa văn hóa của vùng đất Kinh Kỳ.
Lượng khách quốc tế tăng, du lịch Hà Nội lấy lại đà tăng trưởng
Lượng khách quốc tế tăng, du lịch Hà Nội lấy lại đà tăng trưởng
(Ngày Nay) - Theo Sở Du lịch Hà Nội, quý I/2024, tổng khách du lịch đến Hà Nội ước đạt 6,54 triệu lượt khách, tăng 10,9% so với cùng kỳ năm trước; trong đó khách du lịch quốc tế ước đạt 1,4 triệu lượt khách, tăng 40%. Tổng thu từ khách du lịch ước đạt 25.487 tỷ đồng, tăng 17,8%.
Cửa Lò sẵn sàng cho mùa du lịch biển
Cửa Lò sẵn sàng cho mùa du lịch biển
(Ngày Nay) - Trước thềm mùa du lịch biển, thị xã Cửa Lò (tỉnh Nghệ An) đã đầu tư hàng trăm tỷ đồng chỉ trang đô thị, nâng cấp cơ sở hạ tầng.
Seoul chìm trong bụi mịn
Seoul chìm trong bụi mịn
(Ngày Nay) - Cảnh báo bụi mịn đã được ban bố ở hầu hết các khu vực thuộc tỉnh Gyeonggy và thủ đô Seoul của Hàn Quốc trong sáng 29/3.
Cần tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa thép nhập khẩu và thép trong nước
Cần tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa thép nhập khẩu và thép trong nước
(Ngày Nay) - Nếu áp thuế chống bán phá giá đối với thép cán nóng (HRC) nhập khẩu sẽ khiến nguồn cung ngày càng khan hiếm và vô hình chung sẽ tạo ra thế độc quyền cho doanh nghiệp sản xuất trong nước. Khi đó, các doanh nghiệp trong ngành tôn mạ và ống thép sẽ chịu ảnh hưởng nghiêm trọng và trên hết là người tiêu dùng cũng sẽ phải sử dụng thép nội giá cao.
Hai cựu tổng thống Mỹ ra mặt ủng hộ ông Biden
Hai cựu tổng thống Mỹ ra mặt ủng hộ ông Biden
(Ngày Nay) - Chiến dịch vận động tái tranh cử của Tổng thống Mỹ Joe Biden đã nhận được cú hích nhờ sự hỗ trợ của hai người tiền nhiệm là cựu Tổng thống Bill Clinton và Barack Obama.