Ngày Nay số 248

2 NGAYNAY.VN TIÊUĐIỂM Số248 - ThứNăm, ngày 12.11.2020 C ác mạng xã hội được nhắc đến ở trên đều là sản phẩm của các công ty Mỹ, do đó về lý thuyết chúng sẽ do người Mỹ giám sát. Nhưng cơ quan nào thực sự nắm quyền kiểm soát hoạt động của các mạng xã hội này, liệu đó là các cơ quan liên bang, các nhà lập pháp tiểu bang, hay quốc hội Mỹ? Sẽ rất khó để đưa ra một câu trả lời thỏa đáng, vì hiện các nhà lập pháp Mỹ tỏ ra lúng túng trong việc quản lý và giámsát mạng xã hội. Vấn đề của mạng xã hội là gì? Vào tháng 9 năm 2020, Netflix tung ra một bộ phim tài liệu gây xôn xao dư luận với tựa đề “The Social Dilemma”, bộ phim đặt ra môt câu hỏi cho người xem: liệu ta có đang bị mạng xã hội thao túng? Được xây dựng bằng phong cách docudrama (phim tài liệu được kể song song cùng một đoạn phim có kịch bản), nhà làm phim đã mời đội ngũ chuyên gia công nghệ thông tin, cựu nhân viên, quản lý cấp cao của các mạng xã hội như Facebook, Twitter hay YouTube để chia sẻ những câu chuyện bên lề về cách thức các mạng xã hội được vận hành và tác động lên người dùng. Theo Tristan Harris - từng là nhà đạo đức thiết kế của Google, vấn đề chính đó là mọi người đang quên đi sự thực đó là mạng xã hội, xuất phát từ ý tưởng gốc tích cực đó là kết nối con người, tạo ra các thay đổi mang tính hệ thống toàn cầu, mà quên đi những hậu quả mà chúng gây ra, đó là tin giả, thu thập (đánh cắp) dữ liệu và tệ nhất là thao túng hành vi con người. Ông Harris cho rằng mạng xã hội đang đẻ ra một mô hình chủ nghĩa tư bản giám sát, giúp các nhà điều hành thu lợi từ việc theo dõi vô hạn con người dựa vào các ứng dụng trên điện thoại, cũng như nhờ các thuật toán giúp đảm bảo cho các nhà quảng cáo, các doanh nghiệp thu được càng nhiều lợi nhuận càng tốt. Giáo sư Shoshana Zuboff, Đại học Havard nhận định mạng xã hội đã thay đổi hoàn toàn cuộc chơi khi tạo ra thị trường độc quyền giao dịch dự đoán hành vi của con người, thông qua dữ liệu được AI thu thập. Không chỉ dừng lại ở việc thu thập thói quen mua bán hàng hóa, mạng xã hội trong kịch bản tệ nhất có thể trở thành phương tiện để kích động hận thù, phân hóa xã hội, nơi dung dưỡng các thuyết âm mưu, các tin đồn thất thiệt gây hậu quả trực tiếp ngoài đời thực. Để phản pháo lại, phía Facebook cho rằng thay vì cung cấp một cái nhìn sâu sắc về công nghệ, bộ phim đưa ra một cái nhìn méo mó về cách các mạng xã hội hoạt động, nhằm biến chúng trở thành vật tế thần Đến ông Trump cũng… bó tay Tại nước Mỹ, nhân vật có quyền lực số một đó là Tổng thống Donald Trump, nhà lãnh đạo 74 tuổi này là người tiên phong đặt ra khái niệm “Ngoại giao Twitter”, khi sử dụng mạng xã hội này làm công cụ phát ngôn. Thế nhưng không phải lúc nào Twitter cũng là một công cụ ngoan ngoãn nằm trong túi ôngTrump. Trong một bài đăng vào tháng 5, Tổng thống Donald Trump tố cáo Twitter xâm phạm quyền tự do ngôn luận của mình: “Twitter đang can thiệp vào cuộc bầu cử Tổng thống 2020. Họ nói rằng phát ngôn của tôi về hình thức bỏ phiếu qua thư, dẫn tới tình trạng tham nhũng và gian lận, là không chính xác. Twitter hoàn toàn cho các vấn nạn ngoài đời thực. “Các nhà làm phim đã không nhắc tới quan điểm của những người hiện vẫn làm trong ngành hoặc bất kỳ chuyên gia nào có quan điểm khác với câu chuyện mà bộ phimđưa ra. Họ cũng không thừa nhận những nỗ lực mà các công ty đã thực hiện để giải quyết nhiều vấn đề mà họ nêu ra. Thay vào đó, họ dựa vào bình luận từ những người đã rời khỏi ngành trong nhiều năm.”Dù còn nhiều tranh cãi, nhưng không thể phủ nhận rằng “The Social Dilemma” đã không ngần ngại tấn công vào đế chế của các mạng xã hội, vốn được coi là bất khả xâm phạm và khiến nhiều người phải nhìn lại xem ai mới thực sự là công cụ trong cuộc chơi này. BÙI HUY Ra đời chưa đầy hai thập kỷ, các mạng xã hội như Facebook, Twitter, YouTube được coi là biểu tượng cho kỳ tích của Thung lũng Silicon, giúp thu hẹp khoảng cách giữa các cộng đồng. Nhờ được trang bị những công cụ như trí thông minh nhân tạo (AI), công nghệ học máy (machine learning), mạng xã hộ đã thu hút được 3,8 tỷ người dùng, theo số liệu của trang Statista, và dần vươn tầm trở thành những quyền lực toàn cầu, chi phối tư tưởng, nắm bắt hành vi của nhân loại. Câu hỏi đặt ra là, ai sẽ là người giám sát các mạng xã hội? Ai nắmđằng chuôi mạng Bộphimtài liệu“The Socieal Dilemma”có thể khiếnnhiềungười saukhi xemxong trởnên sợhãi các ứngdụngmạng xãhội trongđiện thoại củamình. Mạng xã hội đã thay đổi hoàn toàn cuộc chơi khi tạo ra thị trường độc quyền giao dịch dự đoán hành vi của con người, thông qua dữ liệu được AI thu thập”. Giáo sư Shoshana Zuboff, Đại học Havard

RkJQdWJsaXNoZXIy MTA3Mzg1MA==