Nhiều hạn chế về nội dung và thực tiễn thi hành Sau 20 năm Luật Di sản văn hóa được ban hành và 10 năm được sửa đổi, bổ sung, hoạt động bao vệ va phát huy giá trị di san van hoa t i Vi t Namđã đ t được nhiều thành tựu đ ng ghi nhận. Thời gian qua, Vi t Nam đa xếp hạng trên 10.000 di tích cấp tỉnh, thanh phố, 3.591 di tích quốc gia va 123 di tích quốc gia đặc biệt. Các di san van hoa thế giới đưc UNESCO công nhạn/ghi danh bao gồm: 8 di san van hoa va thiên nhiên thế giới; 14 di san van hoa phi vạt thể, 7 di san tu liệu. Trong nam 2019, ch riêng8di san vanhoa va thiên nhiên thế giới ở Việt Nam đa đon hơn 21 tri u lượt khách du lịch, trong đo co gần 11 tri u khách quốc tế (chi m hơn 60% lượng kh ch qu c t t i Vi t Nam năm 2019). Doanh thu từ vé tham quan va phí dịch vụ trưc tiếp là khoang 3.123 tỷ đồng. Đ n nay, nư c ta đã có 187 bao tang. Trên 4 triệu hiện vạt, di vạt và cô vạt quý giá đang đưc bao quan, trung bay tại các bao tang. 238 hiện vạt, nhom hiện vạt đa đưc công nhạn la bao vạt quốc gia. Ở lĩnh vực di sản văn hóa phi vật th , đến nay ca nuớc đa co khoang 7 vạn di san đưc kiểm kê, 416 di san đưc đua vao Danh mục di san van hoa phi vạt thể quốc gia, 14 di san đưc UNESCO ghi danh. Đã có 1.253 cá nhân đưc phong tặng danh hi u, trong đo co 66 Nghệ nhân nhân dân va 1.187 Nghệ nhân uu tú. Tuy nhi n, v i t c đ ph t tri n kinh t - xã h i cũng như những thay đổi li n t c trong đời s ng, Luật Di sản Văn hóa hi nhànhđãb c l nhiềuh n ch cả về n i dung lẫn thực tiễn thi hành. T i H i thảo góp h sơ lập đề ngh x y dựng Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) được tổ chức b i B Văn hóa, Th thao và Du l ch (B VHTT&DL) vào s ng 28/7, những h n ch đó đã được n u rõ trongDự thảoTờ trìnhđênghị xây dưng Luạt Di san van hoa (sưa đôi) của B VH-TT&DL. Về m t n i dung, h n ch l n đầu ti n là nhiêu quy định cua Luạt Di sản văn hóa hi n hành còn chung chung, có t nh khả thi th p ho c kh ng c n phù hợp v i thực tiễn. V d như quy định chi tiết vê nhưng hanh vi bị cấm; quy định vê quy hoạch khao cô; quy định đang ký bao vạt quốc gia;... B n c nh đó, m t s v n đềm i ph t sinh trong thực tiễn chưa được đề cập trong luật. Đó là chua co b t cứ quy định liên quan đến di san tu liệu; thiếu các quy định, co chế, chính sách để huy động các nguồn xa hội hoa; hoạt độngbao tang chua đưc quan tâm, đâu tu kinh phí đ ngmức… Kh ng ch vậy, chính sách đối với nghệ nhân, ngưi thưc hanh di san van hoa phi vạt thể c n chạm, thiên vê danh hiệu, xảy ra nhiều vư ng mắc trong thưc tế. Luật Di sản văn hóa hi n hành cũng chưa có c c quy địnhmới cuaUNESCO vê hoạt động quan lý di san. Trong khi đó, c c quy đ nh m i tr n đã được bổ sung vào Công ư c 1972 vê Bao vệ di san van hoa va thiên nhiên thế giới. Vềm t thực tiễn thi hành, nhiềudi t chđang xu ng c p, ch được sửa chữa cục bộ do ngu n v n đầu tư cho tu bổ di t ch c n th p. Hiện tưng mất căp cô vạt, cháy nô đôi khi vẫn xay ra; nhiều vi phạm trong hoạt động tu bô di tích, xây dưng công trinh mới kh ng được ph t hi n k p thời cho đ n khi b o ch vào cu c. V i di sản văn hóa phi vật th , thách thưc lớn nhất là giới trẻ hiện vân chua cam nhạn hết giá trị cua di san do anh huởng cua các trao luu mới. Do đó, họ kh ng có sư say mê để theo hoc, thưc hanhhay thuởng thưc các giá trị van hoa của cha ông. Trong lĩnh vực bảo tàng, nhiềubao tangchuyênnganh chua đưc thanh lạp mà chỉ hoạt động nhu phòng truyên thống. Nhiêu bao tang cấp tỉnh vân phai dung chung trụ sở với đon vị khác, khi n vi c tri n khai ho t đ ng g p rất nhiều kho khan. Ngu n kinh ph đầu tư cho c ng t c x y dựng, n ng c p bảo tàng và bảo quản c c hi n vật c n th p. Ngoài ra, kh ng th kh ngnhắcđ nb t cập trong phân cấp quan lý di san van hoa. Mô hinh quan lý di tích cua các địa phưng hiện nay chua thống nhất nên kho xác định trách nhiệm khi co sai phạm.Vi c bảo t n chưađược ưu ti n t i m t s khu di sản, t o ranguy cơ nhiễmdoqu tải, nh t là trongmùa lễ h i. Thay đổi để không bị lỗi thời Đ giải quy t những h n ch tr n, B VH-TT&DL đã đề xu t x y dựng Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) đ tạp trung giai quyết đối với 3 nhom chính sáchmới sau đây. Nhómch nh s chđầu ti n là “Hoan thiện các quy định vê bao vệ va phát huy giá trị di san van hoa”. B VH-TT&DL sẽ sưa đôi, bô sung, hoan Sau 13 năm kể từ lần sửa đổi gần nhất, Luật Di sản văn hóa đang dần bộc lộ những điểm hạn chế, nhiều điều khoản, quy định đã trở nên lỗi thời so với thực tiễn bao vệ và phát huy giá tri di san van hoa hi n nay. Theodựkiến, thời gian trìnhQuốchội và thôngqua LuậtDi sảnvănhóa (sửađổi) sẽdiễn rav ocu i n m2024. Với những thayđ imang tínhcấp tiến, mong rằngLuậtDi sảnvănhóa (sửađổi) sẽđápứng đượcmongmu n, nguyệnvọngcủanhữngngư i đangc ng tác trong lĩnhvựcdi s nv nhữngngư i yêudi s nv nh a tại ViệtNam. VIỆT KHÔI Sửa đổi Luật Di sản văn Hát quanhọBắcNinh. Tínngưỡng dângian hầuđồng. NGAYNAY.VN 6 CHUYÊNĐỀ Số289 - ThứNăm, ngày4/8/2022
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA3Mzg1MA==