NHIỀU SẠN Vì tình trạng thiếu nhânsự, saunămthứ nhất triểnkhai, hai bộ sách“Cùnghọcđểphát triểnnăng lực” và“Vì sựbìnhđẳngvàdân chủ tronggiáodục” đã“rơi rụng”, biếnmất khỏi chương trình. GDPT 2018 với dự kiến ban đầu có 6 bộ sách, trong đó có một bộ sách do chính Bộ GD&ĐT tổ chức thực hiện. Tuy nhiên bộ sách này bị loại bỏ do không có đủ chuyên gia để thực hiện. Cũng vì tình trạng thiếu nhân sự, sau năm thứ nhất triển khai, hai bộ sách“Cùng học để phát triển năng lực” và “Vì sự bình đẳng và dân chủ trong giáo dục” đã “rơi rụng”, biến mất khỏi chương trình. Cùng với đó còn là sự khuyết thiếu của nhân lực đánh giá sách giáo khoa, năng lực đánh giá của người lựa chọn sách. Hiện nay có thể thấy việc lựa chọn, đánh giá đang được Bộ GD&ĐT giao về các trường, nhưng trên thực tế, các trường không đủ khả năng nên việc lựa chọn cuối cùng rơi vào các Sở. Tuy nhiên trong lịch sử, các Sở cũng chưa hề có kinh nghiệm, kiến thức với công tác này. Bởi trong mọi chương trình đào tạo, bồi dưỡng giáo viên, cán bộ quản lý trong các trường sư phạm cũng không có nội dung về lựa chọn, đánh giá tài liệu, học liệu, chưa nói đến lựa chọn ra vì đã quen với hệ thống của một bộ SGK duy nhất. 2018 đang được triển khai theo hệ thống mở. Cụ thể, dấu hiệu rõ ràng của việc chuyển đổi từ hệ thống đóng sang mở thể hiện ở việc phát triển hệ thống giáo dục tư nhân, lấy ý kiến của quần chúng, cho nhiều đơn vị tham gia vào biên soạn SGK… Dù vậy không thể phủ nhận áp dụng hệ thống mở ở Việt Nam còn nhiều bất cập trong thời điểm hiện tại. Đầu tiên phải kể đến nghịch lý về vai trò của sách giáo khoa trong hệ thống giáo dục. Nhiều giáo viên, nhà quản lý giáo dục vẫn còn ngộ nhận“SGK là chương trình”, từ đó gây đến tâm lý lệ thuộc, coi sách giáo khoa là quan trọng nhất, không phát huy tính chủ thể, lưu ý đến khách biệt của người học trong quá trình giảng dạy. Bất cập còn đến từ nguồn lực để triển khai một hệ thống giáo dục mở. Theo đó, nhân lực biên soạn sách giáo khoa của chương trình Chuyển từ đóng sangmở Về mặt lý thuyết, hệ thống giáo dục phổ thông có thể được phát triển theo hai hướng đóng và mở. Với hệ thống đóng, quá trình giáo dục hạn chế sự tham gia của các bên liên quan, biến SGK trở thành nguồn học liệu duy nhất, nhà nước quản lý toàn hệ thống để đảm bảo sự thống nhất. Ngược lại, hệ thống mở cho phép sự tham gia, đóng góp tài lực và trí lực tập thể. Đây có thể hiểu là hàm ý của khái niệm “xã hội hóa” trong giáo dục. Cả hệ thống đóng và mở đều phát huy ưu hay nhược điểm tùy vào bối cảnh. Trong thời kỳ chiến tranh hoặc khi nguồn nhân lực đất nước còn hạn chế, tài nguyên triển khai khan hiếm, dân trí còn thấp thì việc lựa chọn hệ thống đóng như chương trình GDPT các năm 1981, 2000 là hợp lý. Ở thời điểm hiện tại, với những gì cả hệ thống giáo dục đã triển khai trong suốt thời gian qua cho thấy chương trình GDPT Tiếp theo là những vấn đề liên quan đến thiếu đồng bộ về mặt phương pháp để giúp giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục phát triển nghề nghiệp; thiếu các tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá, phân loại văn bản trong lựa chọn học liệu để đưa vào xây dựng SGK. Hiện tại, khung năng lực, chuẩn nghề nghiệp của giáo viên không yêu cầu phải lựa chọn, đánh giá SGK trong khi đây là một yêu cầu đã trở nên cấp thiết với chương trình GDPT 2018. Về quy định, quy trình biên soạn, thực nghiệm, đánh giá, lựa chọn SGK cũng còn nhiều vấn đề dẫn đến tình trạng “vừa đá bóng vừa thổi còi”, xung đột lợi ích giữa các tác giả tham gia biên soạn sách. Ngoài ra, quy định thực nghiệm SGK mới chỉ yêu cầu tiến hành dưới 20% số tiết trong chương trình, cho thấy nếu thực nghiệm đầy đủ thì trong thực tế vẫn còn 80% các bài không được thực nghiệm. Giá sách mới vẫn tăng! Những “hạt sạn” của các bộ SGKmới có thể kể đến việc ngôn ngữ trong sách không phù hợp; hay những câu chuyện bị bóp méo, xuyên tạc, thiếu tính giáo dục… Tuy nhiên, “hạt sạn” gây nhức nhối nhất với dư luận phải kể đến việc giá SGK mới đắt gấp 2 - 3 lầngiá SGK cũ. Nhiềuphụ huynh từng chia sẻ họ phải chi tới 800.000 đồng để mua sách cho con trước thềmnăm họcmới. Theo lý giải của Nhà giáo ưu tú Ngô Trần Ái, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Đầu tư Xuất bản - Thiết bị Giáo dục Việt Nam, có một số nguyên nhân khách quan khiến giá SGK mới cao hơn giá SGK cũ. Trong đó có thể Theo báo cáo của BộGD&ĐT, có 1.574 tác giả tham gia vào biên soạn SGK cho CTGDPT 2018. Như vậy mỗi một môn/khối trung bình có 3 tác giả khác nhau cùng biên soạn. Tính ra, một môn trong chương trình Tiểu học có tổng số 15 tác giả thamgia. Tuy nhiên, trên phần thông tin tác giả sẽ thấy có tình trạngmột tác giả có thể thamgia biên soạn nhiều bộ sách, làm nảy sinhmâu thuẫn về nguyên tắc, phương pháp tiếp cận giữa các bộ sách khác nhau.. kể đến những biến động thế giới gần đây khiến chi phí cho khâu biên tập, quảng bá, tập huấn, đặc biệt là in ấn sản phẩm, tăng từ 25 đến 30%. Tất cả những chi phí này đều do doanh nghiệp bỏ ra, điều mà trước đây vốn được Nhà nước hỗ trợ. Một nguyên nhân khác đến từ sự thay đổi khổ sách khi tăng lên 1,3 lần so với SGK cũ. Các bộ SGK của chương trình GDPT 2018 cũng đều được xây dựng phiên bản điện tử với những thí nghiệm, câu chuyện thể hiện theo hình thức phim hoạt hình nên chi phí sản xuất cao. Bên cạnh đó là lý do thị trường bị thu hẹp do nhiều đơn vị cùng tham gia xuất bản, nguyên nhân này trực tiếp kéo theo giá thành SGK tăng lên. Từ một góc nhìn khác, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thị Kim Thúy nhận định giá SGK tăng cao còn do hiện tượng “bán bia kèm lạc”. Trước tình trạng này, Bộ GD&ĐT đã ra ngay một văn bản cấm các trường vận động học sinh mua sách tham khảo. Tuy nhiên quy định này quá cứng, vì có những sách tham khảo là đồ dùng học tập thiết yếu, tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh học tập. Bộ nên điều chỉnh lại quy định này, nếu cấm thì cấm hình thức “bán bia kèm lạc”, để buộc học sinh phải mua sách tham khảo. Trả lời câu hỏi về lựa chọn sách để tránh bất cập, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng cho biết tới đây sẽ có những kết luận để tránh tác động tiêu cực; cũng như nghiên cứu để điều chỉnh Thông tư 25/2020/TT-BGDĐT trên tinh thần tôn trọng từ cơ sở, giáo viên, học sinh, nhà trường chứ không phải từ cơ quan quản lý cấp trên.n NGAYNAY.VN 3 TIÊUĐIỂM Số302 - ThứNăm, ngày10/11/2022
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA3Mzg1MA==