Số374 - ThứNăm, ngày25/4/2024 THANH HÀ Với tín ngưỡng đa thần, người dân tộc M’Nông ở huyện Lắk, tỉnh Ðắk Lắk đặc biệt coi trọng nghi lễ mừng thọ. Đây là nghi lễ phản ánh quan niệm của đồng bào về sự sống, cái chết cùng các mối quan hệ gia đình, dòng họ, cộng đồng gắn với sinh hoạt tại các buôn làng. được mừng thọ có ý niệm như thần linh sẽ soi sáng, dẫn đường chỉ lối đến những điều may mắn, hạnh phúc; trao chiếc còng giống như một tín vật của thần linh thể hiện sự gắn kết giữa con người với thần linh, mong thần linh luôn ở bên cạnh che chở, phù hộ những điều tốt đẹp nhất, tiếp đó các con cháu trong gia đình lần lượt tặng lễ vật cho người đượcmừng thọ. Lễ vật tặng thường làmột bộ quần áo thổ cẩm truyền thống, chiếc còng, ché rượu cần và những lời cầu chúc tốt đẹp. Người được mừng thọ kể lại những công lao của bố mẹ, ông bà đã chăm sóc, nuôi dạy con cháu trưởng thành, dặn dò khuyên bảo mọi người trong gia đình, buôn làng cùng nhau làm ăn phát triển kinh tế, giữ gìn bản sắc dân tộc. Trong quá trình tổ chức nghi lễ, đội chiêng diễn tấu liên tục cho đến khi lễ kết thúc. Đối với đồng bào M’nông, lễ mừng thọ có ý nghĩa rất to lớn; bởi lẽ, mỗi khi nhà nào tổ chức lễ mừng thọ thì con cháu, bà con trong buôn đều tề tựu để cầu chúc cho cha mẹ, ông bà sống lâu trăm tuổi. Hơn nữa, đây còn là cơ hội để những người thân trong nhà quây quần, cùng nhau chia sẻ những khó khăn và trải nghiệm của cuộc sống, cùngnhau xây dựng kếhoạch chămsóc bốmẹ tốt hơn… Thông qua lễ mừng thọ, các thế hệ người M’nông muốn truyền dạy cho con cháu biết yêu thương, giúp đỡ Những nghi lễ về vòng đời của người M’nông vẫn còn được bà con tổ chức thường xuyên. Trong đó có nghi lễ mừng thọ với ý nghĩa làm sâu sắc hơnmối đoàn kết giữa gia đình, buôn làng. Lễ mừng thọ của người M’nông ở huyện Lắk là một trong hai di sản của tỉnh Đắk LắkđượcBộVănhóa,Thể thao và Du lịch quyết định đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2022. Cụ thể, vào ngày 4/8/2022, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 1841/QÐ-BVHTTDL công nhận “Tập quán xã hội và tín ngưỡng Lễ Mừng thọ của người M’Nông ở huyện Lắk”là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. n Phát huy giá trị văn hóa từ Lễ mừng thọ của người M’nông Theo phong tục còn truyền lại đến ngày nay của người M’nông, khi cha mẹ đã hơn 60 tuổi, con cái trong gia đình sẽ tổ chức Lễ mừng thọ nhằm thể hiện sự biết ơn công lao đã sinh thành, nuôi dưỡng của cha mẹ. Lễ mừng thọ thường được tổ chức vào các tháng 1, 2 dương lịch hằng năm, sau khi đã kết thúc mùa làm nương rẫy. Đặc biệt, khi cha mẹ càng cao tuổi, người M’nông tổ chức lễ mừng thọ càng lớn. Lớn nhất có thể kể đến lễ mừng thọ khi cha mẹ tròn 70 tuổi. Trước đây, trong gia đình người M’nông chỉ con gái cả mới được đứng ra tổ chức lễ mừng thọ, nhưng ngày nay tất cả các con đều được tổ chức lễ mừng thọ cho cha mẹ. Nghi lễ mừng thọ của người M’nông Rlăm thường gắn với việc cúngYang (thần linh). Lễ vật trong nghi lễ cúng mừng thọ thường bao gồm một con heo, ba chén cơm, một ché rượu cần lớn và ba ché nhỏ, một quả bầu khô đựng đầy nước được lấy từ suối nước đầu nguồn, một bếp than đỏ để cúng Yang. Khi tất cả các lễ vật đã được bày biện đầy đủ thì thầy cúng sẽ bắt đầu cúng lễ mừng thọ. Thầy cúng gọi Yang gồm thần núi, thần rừng, thần nước để xin phép được tổ chức buổi lễ. Tham gia lễ cúng thường có sự xuất hiện của thầy cúng, thầy phụ cúng, người được cúng mừng thọ, đội nghệ nhân đánh chiêng, tổ phục vụ, hộ gia đình, già làng và bà con trong buôn. Với người M’nông, mỗi khi tổ chức nghi lễ dù lớn hay nhỏ tại gia đình đều có sự tham gia của cộng đồng. Ðiều này thể hiện tinh thần đoàn kết, hợp tác, giúp đỡ lẫn nhau, giáo dục cho con cháu trong gia đình, giáo dục buôn làng nếp ăn lối ở, tính siêng năng, trung thực và sống có trách nhiệm với gia đình, cộng đồng. Bắt đầu nghi thức cúng, người được mừng thọ sẽ cầm cần rượu quý và được thầy cúng cầu khấn mong thần linh phù hộ cho người đó. Thầy cúng cầm một con gà trống nhúng chân con gà vào ché rượu rồi bôi lên tránngười NGAYNAY.VN 20 DI SẢN
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA3Mzg1MA==