Vào năm 2012, thị trường smartphone bùng nổ với một số cuộc cạnh tranh khốc liệt. Các hệ điều hành di động đang cố gắng đuổi theo Apple và iPhone. Trong khoảng thời gian đó, các nền tảng như WebOS và Blackberry vẫn còn trong cuộc chơi, nhưng cũng đang dần "đi xa" khi phải vật lộn để tạo ra một hệ sinh thái ứng dụng như Android và iOS đã làm. Tuy nhiên, không phải ai cũng đầu hàng trước Google và Apple, vì Microsoft đã thúc đẩy nền tảng Windows Phone mới của mình trên một loạt những chiếc điện thoại thông minh mới.
Windows Phone chia sẻ nhiều điểm tương đồng với iOS và Android hơn BlackBerry, nghĩa là nó tập trung nhiều hơn vào bàn phím ảo và một kho tàng ứng dụng tốt hơn. Microsoft cũng được hưởng lợi khi có nhiều nhà sản xuất phần cứng khác nhau tạo ra các thiết bị cao cấp chạy HĐH Windows Phone. Có rất nhiều tùy chọn điện thoại, với thông số kỹ thuật hàng đầu, đưa Windows Phone lên một tầm cao ngang với Android và iPhone, ngay cả khi nó chỉ tồn tại trong một khoảng thời gian rất ngắn.
Thật không may, Windows Phone chưa bao giờ bán chạy. Tôi chưa bao giờ gặp ai khác sở hữu một cái như tôi đã mua. Mọi người có thể thích thú với Windows Phone, nhưng sau khi sử dụng điện thoại hơn vài phút, mọi người bắt đầu nhận thấy rằng nhiều ứng dụng phổ biến nhất thời điểm đó lại không được tích hợp trên nền tảng này. Nhiều ứng dụng phổ biến như Instagram hay thậm chí cả YouTube cũng hoàn toàn mất tích trong cửa hàng ứng dụng của Windows Phone. Không có ứng dụng hỗ trợ các nền tảng mạng xã hội phổ biến nhất vào thời điểm đó khiến cho những chiếc Windows Phone rất khó bán.
Vào năm 2015, Windows Phone đã được đổi thành Windows 10 Mobile (một phiên bản tiếp theo của Windows Phone), thay đổi này cũng không khiến cho doanh số của Windows Phone trở nên tốt hơn. Vào năm 2017, Windows Phone chính thức bị khai tử, khiến Android và iOS không có đối thủ thứ 3.
Windows Phone có giao diện người dùng vượt trội
Nhiều người cho rằng Windows Phone là một hệ điều hành tốt hơn về mặt khách quan so với WebOS và Blackberry, nhưng không tốt bằng Android hay iOS. Tuy nhiên, mặc dù thiếu đi những ứng dụng, nhưng Windows Phone hoạt động tốt hơn nhiều so với bất kỳ hệ điều hành nào khác vào thời điểm đó và có giao diện người dùng thân thiện hơn rất nhiều so với các đối thủ cạnh tranh.
Stock Android 4.1
 |
Vào năm 2012, bản cập nhật Android Jellybean 4.1 đã xuất hiện. Đây là một bản cập nhật khá quan trọng cho Android, giới thiệu nhiều tính năng mới. Cộng đồng công nghệ đã hết sức quan tâm đến bản cập nhật mới này vì nó đã thúc đẩy hệ điều hành di động lên một tầm cao mới.
Nhưng giao diện của nó lại quá xấu. Ảnh chụp màn hình bên dưới là phiên bản giao diện Android gốc. Các biểu tượng không có sự nhất quán, thanh menu và điều hướng quá tệ, văn bản cũng rất "kinh khủng" và mọi thứ đều là một cơn ác mộng giao diện người dùng. Hole theme có thể là một cải tiến so với những gì đã có trên Gingerbread, nhưng Android vẫn còn một chặng đường dài phía trước, như cái cách Google gần đây đã trình diễn với Material You và Android 12.
Đó vẫn là những ngày đầu của Android. Hệ thống đôi khi vẫn có hiệu suất không được tốt. Ứng dụng bị treo là chuyện thường xuyên xảy ra, cùng với thời gian tải trò chơi quá lâu. Vào thời điểm đó, điều này là dễ hiểu, nhưng nếu nhìn lại - những vấn đề này đáng lẽ có thể được khắc phục một cách tốt hơn.
Samsung Touchwiz
 |
Trong nỗ lực làm cho Android trở nên hấp dẫn hơn, các OEM đã đưa giao diện của riêng họ lên trên phần mềm. Đây là giao diện người dùng Touchwiz của Samsung mà bạn có thể tìm thấy trên các mẫu điện thoại như Galaxy S2
Ngay cả với nỗ lực để tạo ra một cái nhìn thống nhất hơn cho hệ thống, giao diện vẫn rất kém so với ngày nay. Các widget quá tệ, các biểu tượng quá lớn, thô kệch với bóng đổ lớn và phông chữ không nhất quán với giao diện.
Trên hết, giao diện người dùng Touchwiz được thêm vào chỉ làm tệ hơn các vấn đề về hiệu năng của Android. Điều này đã thúc đẩy mạnh mẽ các ROM tùy chỉnh, vì mọi người muốn có được hiệu suất tốt hơn trên chiếc điện thoại của họ.
Apple iOS
 |
Apple iOS được coi là đỉnh cao của thiết kế vào thời điểm đó. Chúng là hệ thống mà mọi công ty khác đều muốn sao chép giống nhất có thể. Nhìn lại, có thể bạn sẽ thấy thật khó tin rằng giao diện này từng được coi là tốt nhất.
Rất khó để biết nó bắt đầu từ đâu. Thiết kế iOS từ năm 2011 giống như bạn đang xếp hàng ở một nơi lộn xộn, trong một tòa nhà nóng nực có máy điều hòa bị hỏng. Tay bút Ronald Comstock của trang web XDA-Developers đã nhận xét rằng: "Đây có lẽ là thiết kế giao diện người dùng xấu nhất trong lịch sử điện thoạt thông minh."
Windows Phone
Và rồi chúng ta có Windows Phone. Nền tảng bị người dùng chế giễu và đã bị khai tử. Nhưng khi nhìn lại, bạn sẽ nhận thấy rằng giao diện người dùng này không hề lỗi thời chút nào. Trên thực tế,nó trông giống như một UX có thể được sử dụng ở năm 2021.
 |
Giao diện người dùng phẳng, với hệ thống dựa trên các ô. Văn bản, hình ảnh và menu nhất quán trên toàn bộ điện thoại. Vị trí của mọi thứ là tự nhiên và có ý nghĩa. Chủ đề mặc định là màu tối, thứ mà người dùng Android và iOS sẽ không thể bắt gặp cho đến những năm gần đây. Windows Phone đã đi trước thời đại ở nhiều khía cạnh tương tự.
Bên cạnh giao diện người dùng, Windows Phone còn có hiệu suất đáng kinh ngạc trong thời kỳ sơ khai. Comstock chia sẻ: "Ngay cả khi tôi sử dụng HTC 8X của mình vào năm 2021, tôi không gặp bất kỳ hiện tượng giật lag và cho thấy đây là một thiết bị đã 10 năm tuổi. Các hình ảnh động khá mượt mà. Tốc độ mà bạn có thể điều hướng từ màn hình chính đến tin nhắn, bản đồ của mình, tốt hơn đáng kể so với iOS và Android tại thời điểm đó".
Mặc dù Android và iOS đã áp dụng mốt số tính năng của Windows Phone trong những năm qua, nhưng nó vẫn nổi bật như một UX hoàn toàn độc đáo.
Những điều Windows Phone đã làm đúng
Sự khác biệt lớn nhất giữa Windows Phone và hệ điều hành khác là việc Windows Phone đen đến cho người dùng một trải nghiệm hoàn toàn khác biệt. Apple và Google đã tạo ra các nền tảng nhằm bắt chước trải nghiệm quen thuộc mà bạn thấy trên máy tính.
Màn hình chính trên điện thoại của bạn có các biểu tượng nổi bật, với tiêu đề ngay bên dưới nó. Đây là điều tương tự mà bạn sẽ tìm thấy trên Máy tính Windows của mình. Tuy nhiên, Microsoft hiểu rằng thiết bị di động cần một loại màn hình chính mới. Một ý kiến có thể gây tranh cãi, đó là hệ thống live tiles (trình bày giống các ô gạch lát nền) trên Windows Phone tốt hơn hệ thống biểu tượng mà bạn vẫn thấy trên Android và iOS ngày nay.
 |
Bây giờ hãy kéo ngăn ứng dụng của bạn lên. So sánh nó với sự đơn giản của Windows Phone. Đó là một danh sách ứng dụng đơn giản, theo thứ tự bảng chữ cái. Các biểu tượng được đồng nhất với hầu hết chúng là một bảng màu hai tông.
Văn bản có màu trắng, không có bóng đổ hoặc hiệu ứng 3D. Hoạt ảnh cuộn hoạt động hoàn hảo. Những loại hình động này sẽ khiến chiếc điện thoại Android của bạn "phát nổ" vào thời điểm đó. Không nói quá khi so sánh độ mượt mà của Windows Phone với những chiếc smartphone đắt đỏ được trang bị màn hình 120Hz ngày nay . Thậm chí nhiều hạng mục cài đặt chỉ có mỗi chữ không có cả hình minh họa nhưng nhìn rất nổi bật.
Khi mở ứng dụng lịch, bạn sẽ thấy một màn hình đen với dòng chữ trắng trên đó. Vuốt từ bên này sang bên kia để điều hướng ngày, chương trình làm việc, danh sách những việc cần làm v.v...
 |
Bằng cách làm rất nhiều điều đúng đắn, Microsoft đã tạo ra một hệ thống thực sự đứng vững trước bài toán thời gian, bất chấp sự khai tử từ người tạo ra nó. Vào năm 2011, có thể nói rằng Windows Phone là một hệ điều hành tốt hơn nhiều đối thủ. Nếu hệ thống bắt kịp và có được số lượng người dùng đủ lớn để hỗ trợ cho việc phát triển ứng dụng thì ngày nay chúng ta có thể có các tùy chọn điện thoại tốt hơn rất nhiều.
