Nhà báo Lê Quốc Minh, Ủy viênTrung ương Đảng, Tổng Biên tập báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáoTrung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, đã dành cho Tạp chí Ngày Nay một cuộc trò chuyện về sự phát triển của báo chí trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnhmẽ. Bị cuốn vào sự dẫn dắt của các ông lớn công nghệ Theo ông, việc chuyển đổi nội dung lên các nền tảng trên không gian mạng internet, hay nói rộng hơn là công cuộc chuyển đổi số với báo chí Việt Nam, đãđạt đếnmức nào? - Từ 10 năm trước, khi chúng tôi dự các hội thảo trên thế giới, họ coi mạng xã hội vừa là bạn, vừa là thù. Báo chí không thể nào loại bỏ mạng xã hội ra khỏi chiến lược phát triển. Từ đó xuất hiện loại hình distributed content - là nội dung được phát hành trên nền tảng khác. Có cơ quan báo chí không muốn đưa thông tin lên mạng xã hội vì sợ bị chi phối, có nơi thì ngược lại, lệ thuộc rất nhiều, đẩy phần lớn nội dung lên mạng xã hội, có cơ quan báo chí cực đoan hơn thì đăng 100% thông tin lên mạng xã hội. Cho thấy cuộc tranh cãi về việc nên dựa vào các mạng xã hội hay không đã đến từ rất sớm. 10 năm trôi qua, chúng ta thấy việc dựa vào mạng xã hội có nhiều cái lợi và hại khác nhau. Ví dụ như việc báo chí dựa vào các search engine của mạng xã hội, chạy theo các thuật toán của nền tảng đó. Đó là trend (trào lưu, xu hướng đang nổi bật) về người nổi tiếng, về vụ tai nạn, tai tiếngnàođó,…thì thuật toán ta. Và các cơ quan báo chí không đảm bảo được những vấn đề này thì bị hack không phải là điều khó xảy ra. Thế nên người dùng trên thế giới, kể cả những nước mà người dândùng thẻ tíndụng rất phổ biến thì người ta cũng dè dặt trong việc khai thông tin cá nhân với báo chí. Họ có thể khai để đi mua sắm, nhưng khai cho báo chí thì e ngại. Vậy nên việc người dùng ngại cung cấp thông tin, đặc biệt là các thông tin nhạy cảm như thẻ tín dụng là rất dễ hiểu. Chúng tôi đã thử nghiệm từ những năm 2018, 2019 để cài hệ thống trí tuệ nhân tạo bêndưới. Nó sẽ đẩy nhữngnội dunggọi làđẩy thông tinđáng chú ý trên web, email, hoặc tạo ra nhữngbản tinđiện tử tự độngchotừngngười.Đâychắc chắn sẽ là xuhướngngày càng phổ biến trên thế giới, vì một tờ báo có thể phát hàng trăm tin một ngày nhưng người dùngchỉ quan tâmtớimột loại tinnhấtđịnh,hoặcnănglựcchỉ cho phép họ đọc một số loại tin nhất định. Đây sẽ là cái xu hướngđươngnhiên. Báo chí Việt Nam đang có vấn đề là trừ số ít tờ báo mang tính chất tổng hợp, tờ báo quốc gia, đi về các vấn đề mang tínhbao trùm, nội dung gì cũng có, thì lẽ ra các tờ báo khác nên tìm các thị trường ngách (ví dụ có tờ báo chuyên về kiến trúc, ẩm thực, ô tô,… dành riêng cho các đối tượng đặc thù) thayvì cũngchạyđua trên nhữngmảng giống nhau do cuộc chạy đua về traffic và thuật toán trên nền tảng digital. Một tờ báo về điện tử cũng đi nói về bất động sản, tờ báo về nông nghiệp thì lao vào nói chuyện đô thị, xây dựng… Chúng ta đã bỏ đi thị trường ngách để lao vào những cái chung chung. Nhữngquy định của pháp luật về tôn chỉ mục đích thực chất không phải là nhắm đến hạn chế người dùng, mà nhắm đến việc một số phóng viên, nhà báo đang lợi dụng để làm một số việc không đúng đắn. Những biện pháp này cũng mang tính chất tức thời. Về mặt lâu dài thì phải là ý thức của những người quản lý, vận hành cơ quan báo chí đó và phóng viên, biên tập viên. Ý thức của người dùng, người viết báo, lãnh đạo cơ GIA HIỀN - VIỆT KHÔI lượng lượt xem nhất định, nhưngcónhiều trườnghợpta bị mất kiểm soát về nội dung, dẫn đến các hậu quả khó lường. Bây giờ nhiều cơ quan báo chí đang bị cuốn vào sự dẫn dắt của các ông lớn công nghệ nhưYoutube, Facebook, Tiktok. Cái dở nhất khi bị lệ thuộc vào mạng xã hội là có lưu lượng tiếp cận lớn nhưng không có độc giả. Khi đọc từ một đường link trên mạng xã hội, người ta sẽ không nhớ được bài viết đó đăng ở báo nào và tác giả là ai. Khi chúng ta chơi với các ông lớn mạng xã hội, thông tin của chúng ta được lan tỏa mạnh mẽ hơn nhiều so với làm báo in, nhưng cái mất cũng rất lớn. Cái mất lớn nhất theo tôi là mất độc giả, khán thính giả. Để nắm bắt độc giả đang là một thách thức với báo chí. Những tờbáo lớn trên thếgiới họ dựng tường thu phí hết. Số người trả phí có thể khác nhau, tờ báo lớn có thể chỉ có vài chục nghìn người trả phí thôi, nhưng với họ vài chục nghìn người họ đã nắm trong tay như vậy quan trọng hơn số lượng rất đông còn lại mà họ không biết là ai. Báo chí ở Việt Nam chưa ý thức được điều này, vẫn quan niệm là cứ càng nhiều người đọc càng tốt và dựa vào quảng cáo. Xu thế cánhânhóa hay định danh người dùng là xu thế mà tất cả các ứng dụng cung cấp nội dung hiện giờ đều đang thực hiện. Vàmột số tờ báo ở Việt Nam đang cố gắng làm điều này. Tuy nhiên, người dùng cũng dè dặt trong việc cung cấp thông tin cá nhân, vì ở nước ta các hàng ràobảo vệ thông tin cánhân là chưa tốt… - Câu chuyện dữ liệu độc giả là câu chuyện mang tính toàn cầu. Ngay cả ông lớn như Facebook cũng đã dính rất nhiềuvụkiệnvì để lộ thông tin người dùng chobên thứba. Ở Việt Nam, câu chuyện này vẫn đơn giản hơn rất nhiều. Chẳng hạn như danh sách điện thoại dễ dàng lọt vào tay các đơn vị kinhdoanh, telesales (bán hàng qua điện thoại) có thể quấy rầy chúng Trong bối cảnh công nghệ bùng nổ quámạnhmẽ, vị trí và vai trò của báo chí là không thể phủ nhận được. Báo chí phải tạo được niềm tin với độc giả, cung cấp những nội dung dẫn dắt cho xã hội, và có trách nhiệm với xã hội. Điều quan trọng với người làmbáo là trách nhiệmxã hội của mạng xã hội sẽ tự động đẩy nó lên, báo chí dựa vào thuật toán để lan tỏa. Tôi còn nhớ khi Facebook chuẩn bị triển khai Instant Article (tính năng hiển thị nội dung trên nền tảng riêng của Facebook), trong cuộc gặp với đại diện Facebook, tôi có bảo làm thế nào để tờ báo của tôi được tham gia Instant Article. Thì họ không đồng ý vì bảo là phải đạt lượng truy cập nhất định thì mới được tham gia, còn báo anh dù chính thống nhưng chưa đủ lưu lượng đâu, còn chưa lọp vào top 10. Mình nghĩ là mất cơ hội tham gia cuộc chơi. Nhưng sau khi Facebook triển khai Instant Article tại Việt Nam, họ lại quay về mời chúng tôi tham gia. Nhưng tôi từ chối, và bây giờ tôi vẫn thấy mình đúng. Vì khi đăng tải nội dung của mình lên, ta sẽ được một NGAYNAY.VN 8 TIÊUĐIỂM SỐĐẶCBIỆT
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA3Mzg1MA==