Hãng xe tiên phong
Nghiên cứu và sản xuất ô tô điện là bước đi dù tiên phong nhưng bắt buộc phải làm của hãng xe trẻ Vinfast. Sản xuất ô tô là một ngành công nghiệp có hơn 100 năm tuổi đời. Động cơ đốt trong xuất hiện và tồn tại từ thế kỷ 19 đến nay. Các hãng ô tô lớn trên thế giới nằm giữ những công nghệ tiên tiến nhất và vẫn đang phát triển công nghệ từng ngày trên cơ sở tích luỹ thế kỷ.
 |
Mẫu xe động cơ đốt trong đầu tiên trên thế giới xuất hiện từ năm 1885 tại Đức |
Nếu tiếp tục sản xuất và kinh doanh ô tô dùng động cơ đốt trong, Vinfast không có cơ hội để phát triển. Dù có đầu tư nghiên cứu đến thế nào, khả năng phát triển được một mẫu ô tô của riêng Vinfast là vô cùng bé nhỏ. Khả năng cao nhất vẫn chỉ là liên doanh hoặc mua bản quyền các mẫu khung gầm động cơ của các hãng tiên tiến về tiếp tục phát triển thành mẫu xe của riêng mình như những chiếc xe LUX trước đây. Việc đó trong bối cảnh hiện tại ở Việt Nam vẫn là một lựa chọn tốt và phù hợp. Nếu nhìn rộng hơn, hầu hết ô tô phổ thông có trên thị trường Việt Nam đều đang sử dụng những mẫu động cơ, khung gầm xuất hiện từ nhiều năm trước. Những thứ mới mẻ, công nghệ cao chỉ dành cho số ít người tiêu dùng có khả năng về mặt kinh tế vì nó vô cùng đắt.
 |
Các mẫu xe của Vinfast sử dụng khung gầm và động cơ mua bản quyền từ BMW |
Ô tô chạy bằng năng lượng điện là một phương tiện giao thông mới. Hãng ô tô điện lớn nhất thế giới hiện tại Tesla cũng mới chỉ xuất hiện từ năm 2003 và trở nên lớn mạnh trong 10 năm gần đây. Động cơ điện không phải là thứ mới lạ, nhưng biến nó thành phương tiện di chuyển cá nhân thì không dễ bởi những hạn chế trong việc lưu trữ năng lượng luôn là thứ đi chậm hơn so với những công nghệ khác. Tuy nhiên, ô tô điện đã được khẳng định là phương tiện giao thông của tương lai, khi mà xăng dầu càng dùng càng ít đi còn điện lại là thứ có thể làm ra bằng nhiều cách khác nhau.
 |
Mô hình một trạm sạc xe điện của Vinfast năm trên quốc lộ |
Vingroup có một lợi thế không hãng xe nào ở Việt Nam có được, đó là mạng lưới cơ sở vật chất trải dài khắp đất nước. Đủ để họ có thể cam kết về một hệ thống trạm sạc cho ô tô điện phủ kín 63 tỉnh thành và toàn bộ các cao tốc/quốc lộ huyết mạch ngay trong năm đầu tiên ra mắt sản phẩm. Với nhà máy có công suất lớn, trang bị công nghệ cao kèm theo việc liên doanh liên kết với hàng loạt những doanh nghiệp phụ trợ nghiên cứu sản xuất pin hàng đầu thế giới như LG, ProLogium... đủ để Vinfast trở thành một hãng xe tiên phong chiếm lĩnh thị trường ô tô điện còn cực kỳ mới mẻ ở Việt Nam cũng như thế giới.
 |
Mẫu xe điện đầu tiên VFe34 của Vinfast ra mắt tại Việt Nam |
Người dùng tiên phong
So với xe ô tô động cơ đốt trong, ô tô điện là một phương tiện di chuyển "lằng nhằng" hơn gấp bội. Điểm yếu của ô tô điện là khả năng lưu trữ năng lượng. Với ô tô điện, người sử dụng phải tự tính toán quãng đường di chuyển phù hợp với năng lượng còn lại trên xe. Không thể cứ đi, hết xăng thì dừng bên đường, đổ xăng rồi đi tiếp như thói quen hơn 1 thế kỷ qua với ô tô động cơ đốt trong. Ô tô điện phụ thuộc hoàn toàn vào trạm sạc pin, có thể nói, sự di chuyển của ô tô điện là từ trạm sạc này đến trạm sạc khác chứ không phải sự di chuyển bình thường như ta vẫn thấy. Công việc nghiên cứu về công nghệ pin và phát triển hệ thống trạm sạc là thứ tiêu tốn nhiều thời gian, tiền bạc nhất của các hãng ô tô điện, chứ không phải là động cơ điện.
 |
Bản đồ mật độ trạm sạc pin của Tesla tại Mỹ (Ảnh Internet) |
Với người dùng, việc chuyển sang sử dụng ô tô điện, điều khó khăn nhất chính là việc thay đổi thói quen đang có, làm quen với một phương thức di chuyển phức tạp hơn. Trong tương lai gần, xe ô tô điện là phương tiện phù hợp với những người có nhu cầu di chuyển không nhiều, đặc biệt với cư dân ở đô thị lớn, tần suất/khoảng cách di chuyển cố định đều đặn. Việc có những chuyến đi xa đến những vùng đất mới, miền núi, vùng sâu vùng xa khó có thể thực hiện với ô tô điện vì lý do cơ sở vật chất để sạc pin cho xe chưa đáp ứng được.
 |
Một trạm sạc di động của Porsche (Ảnh internet) |
Ngay sau 12 tiếng đồng hồ nhận đặt cọc chiếc xe ô tô điện đầu tiên VFe34, Vinfast đã nhận gần 4000 đơn đặt hàng. Điều này chứng tỏ một sức hút vô cùng lớn của xe ô tô điện với người dùng ở Việt Nam. Nhưng phải nhìn nhận một vấn đề, có lẽ số đông quyết tâm thử dùng loại phương tiện giao thông mới này đều đã và đang sở hữu một chiếc ô tô động cơ đốt trong. Ô tô điện chỉ được coi là một trải nghiệm mới mẻ, mà thôi. Rõ ràng, những người mua xe ô tô điện đầu tiên của Vinfast, cũng là những người dùng tiên phong đặt niềm tin vào một hãng xe mới cũng như tiên phong chấp nhận thay đổi thói quen để sử dụng một loại hình phương tiện tương lai.
 |
Hình ảnh đồ hoạ nội thất mẫu xe VFe34 - chiếc xe đã có 3692 đơn đặt hàng dù chưa ai nhìn thấy phiên bản thật |
Chúng ta có hãng xe tiên phong, người dùng tiên phong. Nhưng chưa đủ.
Việc sản xuất một chiếc ô tô điện được cho là tốn chi phí hơn sản xuất một chiếc ô tô động cơ đốt trong khoảng 20%. Nói một cách đơn giản, để hoạt động được, ô tô điện cần động cơ điện và pin còn ô tô động cơ đốt trong chỉ cần động cơ và một bình chứa xăng/dầu, các trang bị khác cấu thành lên chiếc ô tô như khung gầm, nội thất...là như nhau. Với chiếc xe đầu tiên, Vinfast đã lựa chọn phương án đưa chi phí sở hữu xe, chi phí sử dụng xe xuống ngang bằng với loại xe ô tô động cơ đốt trong tương đương trên thị trường bằng các chính sách riêng biệt. Điều này làm cho khách hàng của họ dễ tiếp cận với sản phẩm mới hơn thay vì phải bỏ ra số tiền cao hơn so với xe ô tô khác. Với ô tô điện, ai cũng nói về lợi ích của nó như tiết kiệm nhiên liệu, tốt cho môi trường, công nghệ xanh. Việc có một hãng xe ô tô điện còn đưa nước ta sánh ngang về công nghệ với nhiều cường quốc khác. Nhà sản xuất tìm cách hạ giá thành, người tiêu dùng chấp nhận thay đổi thói quen sử dụng, chấp nhận thử nghiệm. Tất cả vì một tương lai tốt đẹp cho môi trường, cho đất nước. Nhưng về phía các cơ quan chức năng, lại chưa có bất kỳ động thái cụ thể nào để ủng hộ, hỗ trợ những người tiên phong này.
 |
Tình trạng giao thông ở đô thị Việt Nam (Ảnh Tùng Anh) |
Một lý do tiên quyết để người tiêu dùng mua ô tô điện, đó là từ giá xe cho đến chi phí sử dụng phải thấp hơn so với ô tô động cơ đốt trong. Rất khó khi người dùng phải bỏ ra nhiều tiền hơn, chấp nhận việc sử dụng khó khăn hơn chỉ để làm môi trường sống tốt hơn cho người khác. Hầu hết các quốc gia có hệ thống ô tô điện phát triển mạnh đều có chính sách hỗ trợ lớn từ chính phủ. Trong 2 năm gần đây, Châu Âu đang trở thành thị trường xe điện có mức tăng trưởng mạnh nhất, vượt qua các thị trường có bề dày phát triển lâu hơn là Mỹ và Trung Quốc.
 |
Các mẫu xe điện tại Châu Âu |
Năm 2020, doanh số xe điện tại thị trường Châu Âu chiếm 43% toàn cầu, gấp đôi năm 2019. Sự tăng trưởng này đến tự hàng loạt các chính sách hỗ trợ của chính phủ các nước Châu Âu. Trong thời gian đầu, các nước Châu Âu sử dụng chính sách mang tính ép buộc như tăng tiêu chuẩn khí thải lên cao để loại bỏ các loại xe sử dụng công nghệ cũ cũng như thúc ép các hãng xe phải tập trung nghiên cứu và đưa ra thị trường các loại xe mới sử dụng nhiên liệu sạch. Tiếp đó là chính sách hỗ trợ giá cho người mua xe điện, chính phủ trả tiền cho người dân sử dụng xe điện. Kèm theo đó là hàng loạt ưu đãi như miễn phí đậu xe, miễn phí cao tốc, miễn giảm thuế giá trị gia tăng... Điều này dẫn đến làn sóng mua xe điện ở Châu Âu, thậm chí có những người nhiều năm không nghĩ đến việc mua ô tô, cũng mua 1 chiếc xe điện để dùng. Tất nhiên, một hệ quá tất yếu kèm theo những ưu đãi là doanh số bán xe phụ thuộc vào từng đợt ưu đãi của chính phủ. Xe bán được nhiều khi ưu đãi lớn, khi không có ưu đãi thì chả ai mua nữa. Nhưng đó là những bước tiền đề tất để thay đổi thói quen của người sử dụng xe. Khi xe điện đã trở nên phổ thông, mọi người đều nhận thấy lợi ích thiết thực của nó thì không cần ưu đãi, xe điện vẫn phát triển.
 |
Chặng đường của xe ô tô Việt Nam còn rất nhiều khó khăn |
Việt Nam đang tiến bước vào một giai đoạn mới, chúng ta có cơ hội đi tắt - đón đầu một nền công nghiệp mới mẻ. Hãng xe đã sẵn sàng tiên phong, người dân đã sẵn sàng tiên phong, vì một tương lai đất nước có môi trường trong sạch. Chỉ còn chờ những chính sách thiết thực, kịp thời của các cơ quan chức năng. Để Việt Nam không chỉ có một mình Vinfast làm xe điện mà những ông lớn như Thaco, TCmotor và các liên doanh nước ngoài cũng tiến vào thị trường mới, mang đến nhiều lựa chọn hơn cho người dùng Việt Nam.
