Thông báo kết luận gửi Đức Pháp chủ Hội đồng Chứng minh; Ban Giám luật, Hội đồng Chứng minh, nêu rõ, ngày 22/12/2023, chùa Ba Vàng tổ chức kỷ niệm 765 năm ngày đản sinh của Đức vua Phật hoàng Trần Nhân Tông.
Sau đó từ ngày 23-27/12/2023, chùa Ba Vàng tổ chức cho các Phật tử và nhân dân chiêm bái “Xá lợi tóc Đức Phật” tại chùa, được truyền thông trên các trang điện tử của chùa Ba Vàng và Đại đức Thích Trúc Thái Minh giới thiệu đây là “Xá lợi tóc Đức Phật từ 2600 năm”, bảo vật của chùa Parami và bảo tàng xá lợi Phật Parami, Yangon, Myanmar.
Sự kiện tổ chức chiêm bái và truyền thông về “Xá lợi tóc Đức Phật” tại chùa Ba Vàng đã bị dư luận xã hội phê phán, tạo ra nhiều thông tin trái chiều ảnh hưởng nghiêm trọng tới niềm tin của Phật giáo và uy tín của Giáo hội Phật giáo Việt Nam.
Ban Tôn giáo Chính phủ và Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh kết luận Đại đức Thích Trúc Thái Minh trụ trì chùa Ba Vàng đã vi phạm Luật Tín ngưỡng, tôn giáo trong việc đăng ký nội dung chiêm bái “Xá lợi tóc Đức Phật” tại chùa Ba Vàng và vi phạm về việc mời người nước ngoài tham gia sự kiện không thông báo.
Đại đức Thích Trúc Thái Minh nhiều lần xuất cảnh hoạt động tôn giáo ở nước ngoài không báo cáo Giáo hội và cơ quan quản lý nhà nước về tôn giáo. Việc làm của chùa Ba Vàng đã gây mất niềm tin của xã hội đối với Phật giáo, làm ảnh hưởng đến trật tự xã hội và uy tín của Giáo hội Phật giáo Việt Nam.
Ngày 13/1/2024, Ban Thường trực Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam họp tại Thiền viện Quảng Đức (Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh) dưới sự chủ trì của Hòa thượng Chủ tịch Hội đồng Trị sự đã cho ý kiến về sự việc này.
Theo đó, Giáo hội Phật giáo Việt Nam khẳng định, xá lợi Phật là niềm tin của Phật giáo, là niềm tin tôn giáo. Xá lợi Phật là có thật, từ trong lịch sử kinh điển Phật giáo, khảo cổ học, và hiện nay xá lợi Phật là bảo vật của một số nước châu Á có niềm tin Phật giáo. Việc tôn thờ xá lợi Phật được thực hành trong đời sống tôn giáo của cộng đồng Phật tử thế giới.
Sự việc Đại đức Thích Trúc Thái Minh, trụ trì chùa Ba Vàng tổ chức chiêm bái “Xá lợi tóc Đức Phật” do Thượng tọa U Wepulla, trụ trì tu viện Parami và bảo tàng xá lợi Phật Parami (còn gọi là tu viện Thone Wain hoặc Parmee Kyaung, địa chỉ tại đường Thone Wain, khối 5, thị trấn Nam Okkalapa, Yangon, Myanmar) rước sang chùa Ba Vàng để Phật tử chiêm bái trong tuần lễ kỷ niệm 765 năm ngày đản sinh của Đức vua Phật hoàng Trần Nhân Tông không báo cáo với Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Quảng Ninh và Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam; không tổ chức chu đáo, truyền thông không được kiểm chứng, gây mất niềm tin của xã hội đối với Phật giáo, suy giảm uy tín của Giáo hội Phật giáo Việt Nam là vi phạm khoản 2, Điều 82 Chương XIII Hiến chương Giáo hội Phật giáo Việt Nam sửa đổi lần thứ VII.
Đại đức Thích Trúc Thái Minh xuất cảnh ra nước ngoài hoạt động, giao lưu tôn giáo mà không báo cáo Giáo hội và mời chư tăng khách nước ngoài tham dự lễ tại chùa Ba Vàng không báo cáo xin phép Giáo hội các cấp là vi phạm Điều 76, Điều 79 Chương XIV Quy chế hoạt động Ban Tăng sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam nhiệm kỳ IX (2022-2027).
Căn cứ Điều 82, Chương XIII Hiến chương Giáo hội Phật giáo Việt Nam sửa đổi lần thứ VII; khoản 2, Điều 71, Chương XIII Quy chế hoạt động Ban Tăng sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam nhiệm kỳ IX (2022-2027), tập thể Ban Thường trực Hội đồng Trị sự quyết định kỷ luật cảnh cáo Đại đức Thích Trúc Thái Minh, sám hối Ban Thường trực Hội đồng Trị sự và thông báo tới các Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam các tỉnh, thành phố.
Đại đức Thích Trúc Thái Minh phải cam kết nếu tiếp tục để xảy ra những sai phạm tương tự làm mất niềm tin của xã hội đối với Phật giáo, ảnh hưởng đến uy tín của Giáo hội Phật giáo Việt Nam thì sẽ bị tẩn xuất, tước quyền trụ trì. Chùa Ba Vàng sẽ không được tổ chức các sự kiện giao lưu quốc tế trong một năm. Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Quảng Ninh tăng cường biện pháp giám sát chặt chẽ hoạt động tôn giáo và truyền thông của chùa Ba Vàng, của Đại đức Thích Trúc Thái Minh.
