Theo Ban Tôn Giáo – Sở Nội Vụ tỉnh Nam Định, Đề án nhằm bảo vệ và phát huy giá trị di sản Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt ở Nam Định; đồng thời đáp ứng nhu cầu lồng ghép đề án trong quy hoạch phát triển chung của tỉnh về du lịch, phát triển văn hóa và di sản văn hóa, đưa Nam Định trở thành một trung tâm sinh hoạt văn hóa đặc trưng. Trên cơ sở đó, góp phần thực thi nhiệm vụ trong Chương trình hành động quốc gia bảo vệ và phát huy giá trị di sản do Thủ tướng Chính phủ cam kết với UNESCO sau khi di sản được ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại năm 2016.
Qua kiểm kê, toàn tỉnh Nam Định có 287 di tích gắn liền với tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ phủ, thờ Đức Thánh Trần liên quan đến nghi lễ Chầu văn. Trong đó, quần thể di tích văn hóa Phủ Dầy (xã Kim Thái, huyện Vụ Bản) vừa là trung tâm của tín ngưỡng thờ Mẫu Liễu Hạnh, đồng thời cũng là nơi thường xuyên diễn ra hoạt động nghi lễ Chầu văn.
Tại huyện Ý Yên có 26 di tích liên quan đến Thánh Mẫu, nhưng tập trung nhiều nhất ở xã Yên Đồng như: Phủ Nấp, phủ và chùa Đồi, Từ đường họ Phạm… Đối với tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần thì trung tâm của tín ngưỡng tập trung ở TP. Nam Định như Đền Cố Trạch (nằm trong Khu di tích lịch sử, văn hóa Đền Trần, tại phường Lộc Vượng) và Đền Bảo Lộc (thôn Bảo Lộc, xã Mỹ Phúc, huyện Mỹ Lộc).
Vì vậy, phạm vi của đề án là toàn bộ không gian tồn tại, không gian văn hóa, đời sống sinh hoạt của cộng đồng dân cư và các hoạt động liên quan đến di sản văn hóa phi vật thể “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” trên địa bàn tỉnh Nam Định, trong đó tập trung vào hai Trung tâm là Quần thể di tích lịch sử - văn hóa Phủ Dầy (huyện Vụ Bản) và Phủ Quảng Cung (huyện Ý Yên).
Theo Sở Nội Vụ tỉnh Nam Định, Đề án đặt mục tiêu cụ thể, năm 2021, thành lập Hội những người bảo vệ và phát huy giá trị di sản Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của Nam Định, quy tụ các câu lạc bộ thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu đã có và thành lập các chi hội/câu lạc bộ ở các địa bàn chưa có tại tất cả các địa bàn đã và đang thực hành thuộc 10 huyện, thành phố trên địa bàn Nam Định.
Từ năm 2021-2022, xây dựng hệ thống các Văn bản quản lý thống nhất đối với di sản mang tính đặc thù là Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ tại Nam Định. Tiến hành xây dựng Quy chế thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ áp dụng chung, thống nhất cho các địa bàn và thành lập các ban quản lý văn hóa các cấp; tổ chức tập huấn cho đại diện chủ thể của di sản về các văn bản pháp lý và giá trị của di sản.
Tổng kiểm kê và phân loại hệ thống di tích gắn với không gian thực hành di sản tại 10 huyện, thành phố; đồng thời kiểm kê nguồn lực thực hành di sản ở các địa phương (số lượng nghệ nhân cung văn, các thanh đồng và nguồn lực phụ trợ…), số lượng câu lạc bộ, bản hội cũng như hoạt động của công tác quản lý tại các di tích.
Trên cơ sở đó, đánh giá và đề xuất các dự án cụ thể để có kế hoạch đầu tư tu bổ, nâng cấp và bảo vệ, xây dựng kế hoạch mở lớp truyền dạy cung văn cũng như phát huy giá trị di sản văn hóa tại Nam Định nói chung và thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu nói riêng.
Đến năm 2023, hoàn thành việc nghiên cứu, sưu tầm bài bản, biên soạn tài liệu, sản xuất các ấn phẩm liên quan đến tín ngưỡng thờ Mẫu trên địa bàn toàn tỉnh, phục vụ nghiên cứu, quản lý văn hóa và trao truyền giá trị di sản. Hoàn thành việc đầu tư xây dựng Trung tâm thông tin giới thiệu giá trị di sản thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu ở một trong hai trung tâm thuộc Vụ Bản và Ý Yên. Hoàn thiện chính sách đãi ngộ nghệ nhân cho 50% người có công bảo vệ, gìn giữ, truyền dạy di sản được tôn vinh và hưởng chế độ đãi ngộ theo quy định đưa ra trong đề án. Phấn đấu đến năm 2030, toàn bộ 100% nghệ nhân được tôn vinh và hưởng chế độ đãi ngộ.
Tiếp đó, đến năm 2024, tổ chức quảng bá hai đợt di sản thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu tại nước ngoài. Giai đoạn từ năm 2024-2030, tiếp tục thực hiện ba đợt trình diễn giao lưu và quảng bá di sản ở các nước ASEAN và các nước khác. Hai năm duy trì tổ chức Liên hoan Hát văn cấp tỉnh hoặc địa phương có khả năng đăng cai.
Cũng theo Sở Nội Vụ Nam Định, để thực hiện mục tiêu nói trên thì thời gian tới, cần thực hiện hiệu quả giải pháp về tăng cường vai trò lãnh đạo của cấp ủy Đảng, phối hợp giữa quản lý Nhà nước và vai trò của cộng đồng, các tổ chức trong nước và quốc tế trong quản lý, bảo vệ di sản. Tăng cường quan hệ hợp tác về nghiên cứu, quảng bá, đào tạo nhân lực, bảo vệ và phát huy giá trị di sản Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ.
Cùng với đó là việc khuyến khích các sáng kiến hợp tác về bảo vệ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể ở Nam Định nói chung và Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ ở các làng xã nói riêng. Các địa phương chủ động và tăng cường công tác thanh kiểm tra việc quản lý, bảo tồn, tu bổ di tích và việc khai thác phát huy giá trị di sản phục vụ sự nghiệp xây dựng đời sống văn hóa cơ sở đi kèm các chế tài phù hợp để hoạt động sinh hoạt tín ngưỡng nói chung và Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu nói riêng mang lại hiệu quả tích cực.
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá giá trị di sản, nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về bản chất di sản, phát huy giá trị di sản Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt trong sự nghiệp xây dựng đời sống văn hóa xã hội; giới thiệu giá trị và quảng bá hình ảnh văn hóa và di sản Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt ở Nam Định nói riêng và Việt Nam nói chung với cộng đồng quốc tế, phù hợp với yêu cầu của UNESCO, góp phần phát triển du lịch và giao lưu văn hóa toàn cầu.
