Theo sử sách ghi lại, chùa Trầm được xây dựng vào thế kỉ 16, năm Cảnh Trị thứ 7 (1669) do Tướng quân Trần Văn Tăng khởi dựng. Ngôi chùa mang tên gọi của ngọn núi nơi nó dựa vào, là "Tử Trầm sơn". Xưa kia, nơi này là hành cung của vua Lê, chúa Trịnh, với lợi thế khung cảnh yên tĩnh, thanh tịnh của sông Đáy, núi Trầm.

Chùa Trầm là một trong bốn ngôi chùa thiêng thuộc hàng “tứ đại danh thắng của xứ Đoài”. Bên cạnh còn có các chùa như: chùa Trăm Gian, chùa Thầy và chùa Tây Phương. Chùa tương đối nhỏ, nhưng sân rộng, lại có nhiều cây cổ thụ nên nhuốm màu trang nghiêm, thanh tịnh. Với view tuyệt đẹp, chùa có lưng dựa núi Trầm, mặt hướng sống Đáy, xung quanh được bao bọc bởi những tán cây xanh mát.

Từ phía cổng chùa dẫn thẳng vào sân gạch rộng, nhuốm vẻ u tịch dưới bóng núi và tán lá cây cổ thụ. Tiếp đó là tòa Tam Bảo được xây theo kiểu hình chữ “Đinh” ở mé trái sân. Du khách sẽ phải leo qua ba thềm gạch cao tổng cộng 17 bậc để đến được đây. Bên trong thượng điện được bài trí trang nghiêm. Phía sau là nhà Tổ, trai phòng và sân hậu.

Chùa Trầm cách trung tâm Hà Nội khoảng 24 km về phía Tây; phong cảnh chùa Trầm mang đậm nét thâm nghiêm, cổ kính.

Ngôi chùa gắn liền với cuộc sống nhiều đời của làng này, luôn là nơi người dân bày tỏ lòng biết ơn, kính trọng với các vị thần linh.

Chùa Trầm nổi tiếng không chỉ ở sự cổ kính qua truyền thuyết và lịch sử, nó còn nổi tiếng ở cảnh quan mê hồn, bởi tọa lạc trên ngọn núi Trầm, đột khởi giữa vùng đồng bằng màu mỡ, với núi, non, sông, nước gắn liền với quan niệm phong thủy phương Đông.

Đến với chùa Trầm (Hà Nội), người dân sẽ bắt gặp một phong cảnh non nước hữu tình đẹp như bức tranh thủy mặc, với bóng núi ôm sông, các con đường nhỏ uốn lượn và hàng cây cổ thụ xanh mát vi vu đón gió....