Chùa Bích Động là ngôi chùa cổ được xây dựng trên dãy núi đá vôi Trường Yên, xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư (Ninh Bình). Chùa là di tích lịch sử văn hóa nằm trong quần thể danh thắng Tràng An, được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới.
Theo sử sách, chùa Bích Động có tên cổ “Bạch Ngọc Thạch Sơn Đồng”, nghĩa là (ngôi chùa bằng đá đẹp như ngọc chốn thâm sơn cùng cốc). Chùa được hình thành năm 1428, đầu thời Hậu Lê với quy mô ban đầu chỉ là ngôi chùa nhỏ ở trên đỉnh núi.
Năm 1705, có hai vị Hòa thượng Trí Kiên và Trí Thể (quê Nam Định) đến đây thấy núi Bích Động có địa thế đẹp và đã có chùa, hai nhà sư quyết định dừng chân, tự mình sửa sang chùa cũ, đi quyên giáo xây dựng lại thành 3 ngôi chùa để tu hành.
Chùa Bích Động được chúa Trịnh Sâm đặt tên vào năm 1774 trong một lần đến đây. Chùa là công trình kiến trúc cổ được xây dựng bằng gỗ lim, mái được lợp bằng ngói ta không có mấu, mũi lượn tròn, các góc của mái đều có đầu đao cong vút như hình lưỡi đao, hoặc như đuôi con chim phượng.
Chùa cổ Bích Động nằm tựa lưng vào núi và được mệnh danh là “Nam thiên đệ nhị động” |
Kiến trúc của chùa được xây dựng theo kiểu chữ “Tam” Hán tự, ba tòa không liền nhau, tam cấp dọc theo sườn núi, dựa vào thế núi từ thấp lên cao thành 3 ngôi chùa riêng biệt. Điều đặc biệt ở chùa Bích Động là núi, chùa và động bổ sung cho nhau giữa những cây đại thụ.
Trải qua gần hàng trăm năm tồn tại nơi đâu lưu giữ nhiều giá trị văn hóa lịch sử. Ngày nay, chùa Bích Động đã được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới.
Chùa Bích Động được xây dựng hòa nhập với cảnh trí thiên nhiên một cách ngoạn mục. Ngôi chùa ẩn hiện giữa hàng cây cổ thụ làm cho nơi đây thêm thanh tịnh, cổ kính. Với các hạng mục chùa Hạ, chùa Trung, Động Tối, chùa Thượng… Mỗi nơi tạo ra một vẻ đẹp thu hút rất đông sự tò mò và thích thú của du khách đến đây chiêm bái và lễ Phật.