Trong dòng chảy thời gian, giới trẻ cũng đang kể câu chuyện của riêng mình về Hà Nội.
___________________
Không chỉ có những bản tình ca đượm buồn, những giai điệu hiện đại hôm nay mang theo làn gió mới mẻ, phóng khoáng, nghịch ngợm vang lên, phản chiếu một Hà Nội năng động, hối hả nhưng vẫn đầy ắp ký ức và tình yêu.
Hà Nội trong những giai điệu xưa hiện lên qua dáng dấp một Thủ đô dịu dàng, trầm mặc. Những “Hà Nội mùa vắng những cơn mưa”, “Có phải em là mùa thu Hà Nội” là âm thanh của hoài niệm, của những ngày tháng bình yên trong lòng phố cổ. Độ ba mươi năm trước, cứ mỗi khi thu về, rất dễ dàng bắt gặp giọng hát Hồng Nhung hay Cẩm Vân vang vọng khắp nẻo thành phố. Những bài ca về Hà Nội từ những chiếc loa phường, pha với tiếng rẹt rẹt đặc trưng, đã gói ghém lại sự dịu dàng của đất trời, đi sâu vào từng ngóc ngách của thủ đô cũng như khắc vào tâm trí của bao thế hệ.
 |
Thậm chí đến giờ, khi hỏi những người trẻ tuổi đôi mươi nghĩ tới khúc ca nào khi nhắc đến Hà Nội, đa phần cũng sẽ kể tên những bài hát ra đời trong giai đoạn đổi mới.
Trong giai đoạn kháng chiến, âm nhạc về Hà Nội thường mang đậm tinh thần yêu nước và đấu tranh, cùng ca từ đầy hào hùng và lạc quan. Điều này thể hiện rõ ràng qua các khúc ca “Hà Nội niềm tin và hy vọng” hay “Tiến về Hà Nội”, khắc họa hình ảnh một Hà Nội kiên cường giữa đạn bom.
Rồi đến giai đoạn đổi mới, các bài hát về Hà Nội dần chuyển sang phản ánh cuộc sống thời bình. Những khúc ca lúc này mang màu sắc lãng mạn, hoài niệm và bình yên, với hình ảnh mùa thu, phố cổ rêu phong, những cơn mưa đến vội, trận gió heo may dài dọc con phố. Không chỉ trong âm nhạc, những hình ảnh ấy ghi đậm dấu ấn cả trong văn thơ, thành công tạo nên một mảnh đất trầm mặc, hiền hòa.
 |
Và các nghệ sĩ trẻ ngày nay đã thổi vào đó một sức sống mới, mạnh mẽ và sôi động nhưng vẫn lưu giữ được hồn cốt của Thủ đô. Âm nhạc về Hà Nội trong giai đoạn hiện đại ngày càng đa dạng về phong cách, nhất là những sáng tác của các nghệ sĩ thế hệ Gen Y (1981-1996) hay Gen Z (1997-2012). Những bản nhạc pop, rock, rap đến indie đã bộc lộ một Hà Nội trẻ trung, cởi mở, góp phần tạo ra một bức tranh âm nhạc phong phú, thay vì chỉ dừng lại ở các thể loại nhạc truyền thống, những ca khúc ballad ngọt ngào như thời kỳ trước.
Có thể kể tới ca khúc “Cầu Vĩnh Tuy” ra đời năm 2023 của nghệ sĩ trẻ Wren Evans (2001), ca khúc có giai điệu kết hợp giữa electropop, R&B đương đại mang đến âm hưởng city pop, chậm rãi kể về ký ức những ngày cậu ngồi trên xe buýt tới trường, hay chở cô bạn gái phía sau.
 |
“Dạo này anh hay thầm nhớ
Hà Nội em ơi đừng quên giấc mơ hôm nào
Nào mình lại đi một chuyến qua cầu Vĩnh Tuy
Để kí ức xưa ùa về theo gió”
Việc lựa chọn nhắc đến cầu Vĩnh Tuy, một cây cầu mới có tuổi đời 15 năm, nằm ở vùng ngoại biên văn hóa của thành phố cho thấy chàng nghệ sĩ đã khai thác một khía cạnh mới mẻ hơn thay vì chỉ tập trung vào các biểu tượng truyền thống của thủ đô.
 |
Không chỉ riêng đối với Wren, Hà Nội của thế hệ nghệ sĩ mới thường được soi chiếu qua lăng kính cá nhân hóa và hiện đại hơn, khéo léo lồng ghép những trải nghiệm đời thường. Điều này giúp tạo ra một hình ảnh mới mẻ và đa diện hơn về thành phố. Trong ca khúc “Thủ đô Cypher” ra mắt năm 2020, rapper Low G (1997) đã nhắc tới những trải nghiệm rất “trẻ”, rất “mới” (nếu đối chiếu với kho tàng âm nhạc về Hà Nội suốt 70 năm) như trà chanh Kim Liên, cafe sữa, bún chả, thậm chí cả Cirle K (chuỗi cửa hàng tiện lợi quốc tế, với cửa hàng đầu tiên mở tại Hà Nội năm 2015, hiện có 176 cửa hàng tại Thủ đô).
Trong “Hà Nội trà đá vỉa hè” ra mắt năm 2012 của Đinh Mạnh Ninh (1989), màu sắc nghịch ngợm mà dân dã của người Thủ đô cũng tràn ra mạnh mẽ:
“Mấy chiếc ghế thấp bên ly trà ai bảo là không sang?
Nghe anh nghêu ngao khúc ca đời vui là mấy
Và có những lúc đắng cay muốn quên đời bao nỗi tính toan
Gọi tôi sẽ đến ngay, gặp nhau! Hà Nội trà đá vỉa hè!”
 |
 |
Văn hoá trà đá vỉa hè, cốc nước thủy tinh, ghế nhựa xanh đỏ và cô hàng nước mắt lúng liếng cười ở Hà Nội ắt là một phần không thể thiếu khi nhắc đến Thủ đô, chúng phản ánh góc bình dị giữa đời sống thường nhật, một hình ảnh tạo nên chất riêng với những người từng đặt chân đến thành phố này.
Trong một sáng tác mới ra mắt năm 2024 - “Girl Hà Nội” của nghệ sĩ trẻ Dangrangto (2002), ấn tượng về Hà Nội lại chính là góc check-in hoàn hảo của giai thanh gái tú Hà Thành, cũng là địa điểm hẹn hò lãng mạn của rất nhiều cặp đôi:
“Họ hay bảo là vào năm rưỡi chiều của một ngày chớm thu,
Hãy ra ngắm một màu đỏ phủ trên bầu trời của hồ Tây
Và có lẽ đó là thứ đẹp nhất trên thế giới này
Nhưng mà khi nhìn sang bên cạnh mình, thì anh lại không thể đồng ý với câu nói đấy được nữa.”
Chính trong khoảnh khắc ấy, chàng trai nhận ra rằng, vẻ đẹp thực sự không chỉ nằm ở khung cảnh hồ Tây tuyệt đẹp của Hà Nội, mà còn ở những kỷ niệm ngọt ngào được chia sẻ bên nhau. Trong khi các bài hát xưa thường thể hiện Hà Nội qua câu từ có phần tinh tế, sang trọng, thì lứa nghệ sĩ trẻ thường sử dụng những câu từ giản dị, gần gũi hơn, nhưng vẫn hàm chứa đựng nhiều cảm xúc sâu sắc và chân thực.
 |
Dù mang hơi thở hiện đại, nhưng đâu đó, trong những bản nhạc trẻ trung, phá cách, ta vẫn thấy thấp thoáng những cơn gió lạnh đầu mùa, góc phố lặng lẽ với mùi hoa sữa thoảng qua. Không cần một lời mời gọi, chúng cứ thế tìm đường vào từng bản nhạc, rất khó phai mờ. Có lẽ bởi, khác với nhiều thành phố, Hà Nội vẫn đặc trưng bởi khí hậu bốn mùa rõ rệt, và cái se lạnh nơi Thủ đô chính là một thứ “đặc sản” trời ban mà rất nhiều người phương xa thầm mong có được. Phải chăng, vì cái lạnh khiến người xích lại gần nhau, những cái ôm trở nên ấm áp, và nỗi nhớ cũng cứ thế dài hơn.
Trong ca khúc “Thi sĩ” (ra mắt tại chương trình âm nhạc “Anh trai Say Hi 2024), Hà Nội trong lời tự sự của anh chàng rapper Tage hiện lên như một bối cảnh quen thuộc, thềm nhà vắng lạnh, bóng trăng treo, và những rung cảm về một tình yêu đã vội đi mất. Thủ đô của chàng thi sĩ gắn liền những cảm xúc đau đáu và khắc khoải khôn nguôi.
“Đã có biết bao nhiêu câu thơ tự mình chìm sâu vào trong lãng quên.
Whisky giờ đã hết, chiếc khăn mùi xoa quen,
Hà Nội trời giá rét, bóng trăng rọi qua thềm…”
Và như vậy, giữa một cách thể hiện rất mới, ta lại bắt gặp một Hà Nội thật rất đỗi thân quen.
***
Theo dòng thời gian trôi chảy, Hà Nội vẫn cứ luôn là một nguồn cảm hứng bất tận cho các nghệ sĩ. Mỗi thế hệ nghệ sĩ, bằng cách riêng của mình vẫn đang tiếp tục viết nên câu chuyện về miền nhớ thương ấy. Âm nhạc về Hà Nội sẽ còn tiếp tục biến đổi, như tấm gương phản chiếu tâm tư của từng thời kỳ. Dù nhịp sống có đổi thay, những khúc ca mới về Hà Nội vẫn mãi ngân vang, dệt nên câu chuyện của một mảnh đất đậm đà hương sắc muôn màu, muôn vẻ.
