Đan Mạch - Đất nước của những câu chuyện cổ tích

Đan Mạch - Đất nước của những câu chuyện cổ tích

Nói đến Đan Mạch, chúng ta thường hay liên tưởng tới những câu chuyện cổ tích đã mê hoặc không ít trẻ em và người lớn trong gần 200 năm qua bởi cốt truyện sâu sắc và nhân vật kỳ ảo của nhà văn Hans Andersen. Nhưng với Đan Mạch hiện đại, còn nhiều những câu chuyện cổ tích hơn thế nữa.

__________________

Giữa tháng 3/2022, khi đại dịch COVID-19 vẫn chưa kết thúc, sau chặng bay dài và mệt mỏi với quy định phòng dịch nghiêm ngặt tại các sân bay, tôi đặt chân tới Thủ đô Copenhagen trong một chiều cuối Đông, tiết trời âm u, xám xịt. Thực tình, trên quãng đường chỉ khoảng 30 phút chạy xe từ sân bay về Đại sứ quán, tôi có chút thất vọng mặc dù đã được biết mùa Đông ở Đan Mạch thường kéo dài tới 6 tháng, ngày ngắn, đêm dài và “món đặc sản” là gió, mưa và tuyết. Rất ít nhà cao tầng, chỉ có những con phố nhỏ với những tòa nhà cổ kính, không có những dòng xe ô tô chen chúc, chỉ thấy thấp thoáng những bóng người đang hối hả đạp xe trên phố. Hai bên đường là những hàng cây khẳng khiu, không một chút lá xanh. Thầm nghĩ, đất nước của nàng tiên cá, của những câu chuyện cổ tích là đây sao.

Nhưng rồi cảm giác đó cũng trôi qua nhanh chóng. Chỉ khoảng hơn một tháng sau, Đan Mạch như hồi sinh với bộ mặt khác hẳn. Cây cối đâm chồi, nảy lộc. Dọc các lối đi hay hai bên đường cao tốc bạt ngàn hoa. Người dân bắt đầu đổ ra đường, ăn uống, nhảy múa, tắm biển, phơi nắng… Mọi thứ trở nên sống động khác thường.

Đan Mạch - Đất nước của những câu chuyện cổ tích ảnh 1

Sau này những người bạn Đan Mạch giải thích rằng họ đã quen và biết thích nghi với mọi hoàn cảnh. Đó là một phần của triết lý “hygge”, là phong cách sống của người Đan Mạch, trở nên phổ biến từ cuối thế kỷ 18. Đối với người Đan Mạch, hygge chính là cảm giác thoải mái, an bình trong cuộc sống, thậm chí cả trong suy nghĩ. Mặc cho thời tiết khắc nghiệt trong mùa Đông, họ vẫn hạnh phúc khi đơn giản chỉ là ngồi bên lò sưởi đắp chiếc chăn len, nhâm nhi cốc trà nóng bên cạnh người thương yêu.

Sau gần 2 tháng chờ đợi, tôi may mắn là một trong 5 Đại sứ đầu tiên được trình Quốc thư theo nghi thức đầy đủ của Hoàng gia sau hơn 2 năm mọi nghi lễ bị hủy bỏ do đại dịch. Đã trải nghiệm nhiều lần trình Quốc thư tại các quốc gia khác nhau, nhưng lần này tôi vẫn thấy hồi hộp lạ thường. Lần đầu tiên ngồi trên chiếc xe ngựa của Hoàng gia, với sự hộ tống trước sau của đội kỵ binh mà hầu hết là các cô gái còn rất trẻ, xinh đẹp, trong tôi niềm vinh dự, tự hào, xúc động xen lẫn. Trên quãng đường hơn 1km đến cung điện Fredensborg, nơi Nữ hoàng Đan Mạch Margrethe đệ nhị tiếp nhận Quốc thư, rất nhiều người dân và các cháu nhỏ đứng hai bên đường vẫy tay chào đón. Hóa ra, trước mỗi cuộc đón tiếp như vậy, Hoàng gia Đan Mạch thường thông báo thời gian, địa điểm và lộ trình để người dân có thể đến chứng kiến. Dường như hiểu được tâm trạng của tôi, vị thị thần tháp tùng rất chủ động và hào hứng kể cho tôi nghe những câu chuyện thú vị. Ông kể, gia đình là nông dân, nhưng rất vinh dự, chỉ một lần trong đời, được chọn và mang trên mình bộ trang phục của thị thần trong Hoàng cung để đón tiếp Đại sứ Việt Nam. Sau buổi lễ trọng đó, ông lại trở về quê làm những công việc thường nhật của một nông dân.

Phải nói lễ tân bạn hết sức tinh tế, thu xếp để một vị thị thần am hiểu lịch sử, văn hóa Việt Nam tháp tùng. Ông nói rất thán phục ý chí giành độc lập dân tộc cũng như quá trình xây dựng và phát triển đất nước của dân tộc Việt Nam. Qua câu chuyện của ông, tôi lại liên tưởng tới quan hệ đặc biệt giữa Việt Nam và Đan Mạch.

Đan Mạch - Đất nước của những câu chuyện cổ tích ảnh 2

Có thể ít người biết, Hoàng thân Henrik, chồng của Nữ hoàng Đan Mạch, đã có nhiều năm sinh sống và học tập tại Hà Nội trong thời gian những năm 30 và 50 của thế kỷ trước. Trong cuốn tự truyện“ Mệnh giời bắt thế”, ông đã dành hẳn một chương nói về tuổi thơ đầy ắp những xúc cảm của ông tại ngôi nhà số 80 Phan Đình Phùng, Hà Nội. Năm 2009, Nữ hoàng cùng Hoàng thân và vợ chồng Thái tử kế vị Frederik (hiện là đương kim Nhà Vua Frederik X) thăm cấp nhà nước tới Việt Nam. Chia sẻ với báo chí trước chuyên thăm, ông thổ lộ: “Trở về Việt Nam nghĩa là tôi chạm vào tuổi thơ của mình”. Có lẽ, hiếm có vị Hoàng thân nào trên thế giới có thể nói được tiếng Việt, thích nước mắm và các món ăn, gia vị Việt. Có lần, tôi hết sức bất ngờ khi thấy cả ớt chỉ thiên, rau húng, thì là, hành dăm được trồng tại một góc vườn nhà kính trong cung điện Fredensborg, nơi ông và Nữ hoàng cùng gia đình thường đến ở trong mùa hè.

Đúng một năm sau khi đặt chân tới Đan Mạch, tôi may mắn gặp ông Jorgen Skakke, phóng viên Đan Mạch đầu tiên có mặt tại miền Nam Việt Nam giai đoạn từ 1967-1971. Mặc dù đã 86 tuổi, nhưng ông vẫn nhớ chi tiết hành trình đến Việt Nam để tìm hiểu về cuộc chiến đang diễn ra tại đây.

Rưng rưng xúc động, ông kể tại thời điểm những năm 1965-1966, phương Tây nói chung có sự chia rẽ quan điểm về chiến tranh ở Việt Nam. Tại Đan Mạch, phong trào cánh tả đang lên, hàng ngàn người dân xuống đường biểu tình yêu cầu Mỹ rút quân khỏi miền Nam Việt Nam và Đan Mạch nên rời khỏi NATO. Bản thân ông nghi ngờ điều đó và quyết định sẽ tự mình đi Việt Nam để “đi tìm sự thật”. Chỉ với 400 USD trong túi và vé máy bay một chiều sau khi bán hết tài sản trong tay, ông lên đường đến Sài Gòn với nhận thức chung ban đầu về cuộc chiến là “người Mỹ đúng” do hạn chế về thông tin.

Đan Mạch - Đất nước của những câu chuyện cổ tích ảnh 3

Ông cho biết, sau nhiều năm có mặt tại chiến trường Việt Nam, nhận thức về cuộc chiến của ông đã thay đổi. Sau khi trở về từ Việt Nam, ông đã viết một cuốn sách ngắn về cuộc chiến, phản ánh khách quan những gì đã diễn ra và cuốn sách đó được dùng làm tài liệu tham khảo trong một số trường học tại Đan Mạch. Skakke đi đến kết luận cuộc chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam là một “cuộc chiến sai lầm” (a wrong war).

Skakke kể kỷ niệm thú vị nhất của ông là đã quen biết và từng thu âm một số tác phẩm của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn và ca sĩ Khánh Ly, hiện vẫn còn giữ các bản thu âm đó. Thậm chí, Skakke cho biết nhạc sĩ Trịnh Công Sơn và những người bạn đã dạy Skakke một câu tiếng Việt: “Tôi không phải là lính Mỹ.”

Năm 1971, Đan Mạch là một trong số ít quốc gia Tây Âu đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Sau này, kể từ năm 1993 đến 2015, Đan Mạch cũng trở thành một trong số quốc gia viện trợ không hoàn lại nhiều nhất cho Việt Nam, khoảng 1,3 tỉ USD. Có lẽ người dân Việt Nam không bao giờ quên những công trình y tế, giáo dục, nước sạch của Đan Mạch nằm rải rác khắp đất nước. Năm 2011, hai nước thiết lập quan hệ đối tác chiến lược về năng lượng, môi trường, tăng trưởng xanh và thích ứng với biến đổi khí hậu, mô hình hợp tác chiến lược theo lĩnh vực lần đầu tiên Việt Nam ký với quốc gia khác. Năm 2013, hai nước nâng cấp quan hệ, trở thành đối tác toàn diện của nhau. Trên cơ sở những thành tựu đạt được, hai nước chính thức thiết lập quan hệ đối tác chiến lược xanh ngày 1/11/2023 với 10 lĩnh vực hợp tác bao trùm, mở ra chương mới trong quan hệ hai nước.

Đan Mạch - Đất nước của những câu chuyện cổ tích ảnh 4

Đan Mạch là quốc gia Bắc Âu, bao gồm khoảng 1.400 hòn đảo lớn nhỏ (không tính Faroe và Greenland) với diện tích chỉ khoảng 43.000 km2 và dân số chưa đến 6 triệu người. Nhiều người hay đặt câu hỏi tại sao Đan Mạch là một quốc gia nhỏ bé, dân số ít, tài nguyên thiên nhiên hạn chế mà lại phát triển như vậy, với GDP đầu người thuộc tốp 10 thế giới. Khó mà lý giải hết, nhưng tôi được biết mô hình phát triển của Đan Mạch chủ yếu dựa trên đổi mới sáng tạo và khoa học công nghệ, một nền quản trị hiện đại với nguyên tắc “phân cấp, phân quyền, hợp lý và hiệu quả”.

Người Đan Mạch rất tự hào về sự sáng tạo của mình. Có người bạn của tôi cho biết, tư duy sáng tạo giống như DNA trong cơ thể mỗi người Đan Mạch. Từ thời đại Viking, người ta đã biết làm ra những cây rìu sắc bén để làm vũ khí, những con thuyền lớn có thể vượt đại dương để chinh phục và buôn bán với châu Âu, Bắc Mỹ. Sau này là những viên gạch Lego, Skype, Google Map, Insulin, công nghệ điện gió…Hiện Đan Mạch là 1 trong 10 quốc gia có chỉ số sáng tạo cao nhất thế giới.

Đan Mạch cũng là quốc gia luôn coi trọng việc tối ưu hóa cơ chế đối tác công - tư. Hầu hết các dự án nghiên cứu và phát triển, từ công nghệ AI, công nghệ lượng tử, khoa học không gian và vũ trụ đến chuyển đổi số, chuyển đổi xanh… đều có sự tham gia của rất nhiều bộ ngành, viện nghiên cứu, trường đại học và các doanh nghiệp.

Để viết “những câu chuyện cổ tích” như vậy, nền giáo dục Đan Mạch đóng vai trò hết sức quan trọng. Ngay từ thế kỷ 19, giáo dục Đan Mạch đã áp dụng nguyên tắc “lifelong learning” (học tập suốt đời) và “education for all” (nôm na là không ai bị bỏ lại phía sau). Ngay từ nhỏ, trẻ em Đan Mạch đã được định hướng với tư duy “làm việc nhóm”, cha mẹ và thày cô luôn tạo ra các thách thức để con cái phải đưa ra các giải pháp sáng tạo để giải quyết. Tại Đan Mạch, việc có những người đã lớn tuổi, thậm chí đã nghỉ hưu vẫn đi học tại các trường nghề hay cao học cũng là điều hết sức bình thường. Đơn giản với họ, việc nâng cao tri thức, kỹ năng sống và làm việc lúc nào cũng cần thiết.

Đất nước ta đang bước vào “kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, trên cơ sở quan hệ tốt đẹp giữa hai nước với sự tin cậy chính trị sâu sắc, thiết nghĩ Việt Nam có thể học hỏi nhiều điều từ Đan Mạch về mô hình phát triển, tăng cường hợp tác trong các lĩnh vự bạn có thế mạnh và ta có nhu cầu.

TIN LIÊN QUAN
Ngoại trưởng Liên bang Nga Sergey Lavrov (phải) và Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio (thứ 2, trái) tại cuộc đàm phán ở Riyadh, Saudi Arabia, ngày 18/2/2025.
Phái đoàn Nga - Mỹ bắt đầu đàm phán ở Saudi Arabia
(Ngày Nay) - Các cuộc đàm phán giữa phái đoàn Mỹ và Liên bang Nga đã bắt đầu tại Saudi Arabia. Truyền thông Nga đưa tin rằng các bên sẽ thảo luận về hợp tác kinh tế và “vấn đề giải quyết xung đột Ukraine”.
Số hóa Điện Thái Hòa sau trùng tu
Số hóa Điện Thái Hòa sau trùng tu
(Ngày Nay) - Lãnh đạo Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế cho biết, đơn vị đang phối hợp với Công ty Trách nhiệm hữu hạn UALS (Hàn Quốc) triển khai Dự án quét 3D và chụp ảnh kỹ thuật số nhằm xây dựng cơ sở dữ liệu số hóa không gian, kiến trúc độc đáo của Điện Thái Hòa vừa mới được trùng tu.
Tổng thư ký NATO Mark Rutte.
NATO tìm kiếm "thuyền trưởng" mới khi Mỹ giảm vai trò
(Ngày Nay) - Các quan chức châu Âu khẳng định họ hiểu quan điểm của Tổng thống Donald Trump rằng “Lục địa già” cần tự lo phòng thủ với ít hỗ trợ hơn từ Mỹ. Và câu hỏi gây chú ý nhất hiện nay là phía nào sẽ bảo trợ an ninh cho châu Âu nếu quân đội Mỹ thu hẹp hiện diện hoặc rời đi.
Sở Giáo dục và Đào tạo TP Hồ Chí Minh yêu cầu các trường tuyệt đối không buông lỏng việc tổ chức ôn tập, bồi dưỡng cho học sinh có kết quả học tập ở mức chưa đạt. Ảnh minh hoạ.
TP HCM ra công văn hướng dẫn về dạy thêm, học thêm
(Ngày Nay) - Ngày 17/2, Sở Giáo dục và Đào tạo TP Hồ Chí Minh cho biết, đã có công văn gửi đến các cơ sở giáo dục trên địa bàn Thành phố về triển khai thực hiện Thông tư số 29 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Các đối tượng tại cơ quan chức năng.
Triệt phá đường dây mua bán dữ liệu cá nhân trên không gian mạng
(Ngày Nay) - Ngày 17/2, Phòng Cảnh sát Hình sự Công an tỉnh Bình Dương cho biết đã phối hợp với Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) cùng các đơn vị liên quan triệt phá một đường dây mua bán dữ liệu cá nhân trên không gian mạng, đồng thời phát hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà phát biểu chỉ đạo.
Bảo tồn động vật hoang dã quý, hiếm, nguy cấp gắn với khai thác bền vững tài nguyên sinh học
(Ngày Nay) - Sáng 17/2, tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe báo cáo, cho ý kiến về dự thảo Nghị định quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES) (dự thảo Nghị định).