Những ngày gần đây ủy ban An toàn giao thông quốc gia đang rục rịch đưa ra đề án yêu cầu các phương tiện tham gia giao thông phải bật đèn chiếu sáng vào ban ngày.
Đã có nhiều ý kiến cho rằng đây đây là một quyết định có phần ngô nghê và vô lý, nhưng trên thực tế việc áp dụng bật đèn cả ngày lẫn đêm đã được áp dụng ở nhiều nước trên thế giới từ rất lâu.
Đèn chiếu ban ngày là gì ?
Ở các nước châu Âu và Mỹ, việc bật đèn xe ban ngày là một quy định bắt buộc và được áp dụng từ cách đây hơn 50 năm.
Quy định này đưa ra bởi các nước châu Âu bởi do ở các nước khu vực này không có nhiều ánh nắng ban ngày chiếu sáng trong tất cả các mùa trong năm.
Giống như nước Anh với khí hậu ẩm ướt và nhiều sương mù, hoặc các nước có khí hậu hàn đới gần với cực bắc như Thụy Điển, Na Uy, Phần Lan, Canada vào mùa đông quanh năm tuyết rơi thì việc bật đèn ban ngày là điều cần thiết không kém quan trọng so với việc sử dụng đèn ban đêm.
Daytime Running Lights (đèn chạy ban ngày - DRL) là dãy đèn LED gắn phía trước đầu xe, có thể nằm ở cụm đèn pha chiếu sáng hoặc phía trên đèn sương mù, mục đích là để giúp người đi bộ, xe ngược chiều dễ phát hiện chiếc xe từ xa cũng như chiếu sáng trong điều kiện thời tiết không tốt.
DRL mặc định sẽ tự động sáng mỗi khi nổ máy xe. Nhiệm vụ của đèn chạy ban ngày không phải để giúp tài xế thấy đường đi, mà việc của nó là để các phương tiện khác thấy chiếc xe này.
Nghiên cứu của ban an toàn giao thông ở Ủy ban châu Âu cho thấy đèn chạy ban ngày có thể giúp giảm tai nạn và thương vong xảy ra vào ban ngày trước điều kiện môi trường, thời tiết đặc thù trong khu vực.
Mỗi quốc gia lại có những tiêu chuẩn riêng về đèn DRL trên xe hơi bán ra ở nước họ. Đèn DRL tiêu thụ tối đa bằng khoảng 25-30% năng lượng so với đèn chiếu sáng tiêu chuẩn. Với công nghệ LED, đèn DRL thường chỉ tốn 5-10W/bên.
Nếu xe có DRL được gắn ở gần đèn xi nhan thì khi bật xi nhan, DRL sẽ tự tắt đi để không làm người đối điện lẫn lộn tín hiệu. Một số xe có chức năng đèn DRL chớp tắt cùng lúc với xi nhan để xe khác dễ thấy hơn.
Vì đèn DRL là đèn chạy ban ngày, nên khi trời tối nó có thể gây nhòe, chói mắt, vì vậy khi bật đèn chiếu sáng thì các đèn DRL sẽ tự tắt, trừ trường hợp DRL của xe đó có chế độ tự giảm độ sáng xuống nhằm không gây chói mắt xe đối diện.
DRL chính là giải thích cho trường hợp nhiều xe hơi hoặc một số dòng xe máy nhập khẩu từ châu Âu như SH, Liberty, Vespa hoặc các motor phân khối lớn thường xuyên sáng đèn tự động khi tham gia lưu thông trên đường phố Việt Nam vào ban ngày.
Tuy vậy, hiệu quả mà DRL mang lại không đồng nhất ở các quốc gia. Như tại Mỹ, theo thống kê của Uỷ ban An toàn Giao thông và Cao tốc Quốc gia (NHTSA) hồi 2008 cho thấy, DRL không mang lại hiệu quả đáng kể nào trong việc giảm tần số hay mức độ nghiêm trọng của các vụ va chạm.
Dù yêu cầu trang bị DRL nhưng một số nước chỉ quy định sử dụng đèn vào ngày đông hoặc trên một số tuyến đường đặc biệt.
Tùy theo sự phổ biến của phương tiện giao thông mà các nước quy định DRL có thể là đèn chung hoặc đèn riêng. Nếu như ở các nước có quy định nghiêm ngặt về bật đèn chiếu sáng ban ngày thì 100% các xe hơi sản xuất ra đều có trang bị hệ thống đèn led DRL.
Nếu là ở Việt Nam, một khi quy định đưa ra có thể sẽ cho phép sử dụng đèn pha gần hoặc đèn sương mù được trang bị trên một số dòng xe phổ biến ở Việt Nam.
Việc bật đèn chiếu sáng ban ngày ở Việt Nam có phù hợp hay không ?
Bản thân công dụng của đèn xe là để chiếu sáng mỗi khi phương tiện đi vào các vùng đường tối hoặc bị ảnh hưởng tầm nhìn. Việc áp dụng quy định này đối với các nước châu Âu thì là điều hoàn toàn đúng đắn. Mặc dù vậy nếu triển khai ở Việt Nam, nó có thể trở nên thừa thãi và gây nhiều khó chịu.
Đơn giản Việt Nam là quốc gia nằm trong khí hậu nhiệt đới, quanh năm cường độ ánh nắng chiếu sáng đều có đủ, khu vực miền trung, miền nam còn nắng nóng quanh năm, thực tế dù là mùa đông cũng hiếm khi trời ban ngày nhiều sương mù và âm u đến mức phải cần thiết có nguồn sáng từ xe để hỗ trợ khi tham gia giao thông.
Từ trước đến nay gần như cũng không có trường hợp tai nạn nào ghi nhận nguyên do bởi ánh sáng không đủ vào ban ngày nên gây ra va chạm.
Mà ngược lại việc bật đèn vào ban ngày còn dễ là tác nhân gây ra tai nạn nhiều hơn bởi có khi ánh đèn từ phương tiện kết hợp với ánh nắng ban ngày càng làm gây chói cho người tham gia giao thông.
Ngay cả khi vào ban đêm, việc bật đèn pha thay vì đèn cốt gần của một số người dân trong đô thị chiếu sáng trực tiếp vào mặt người lưu thông ngược chiều cũng đã gây ra rất nhiều hậu quả đáng thương xót.
Theo Ủy ban An toàn giao thông, các báo cáo từ nhiều nước khác đều cho thấy tỉ lệ tai nạn giao thông đều giảm đáng kể nhờ có sự triển khai bật đèn chiếu sáng ban ngày từ nhiều năm trước.
Nhưng một minh chứng khác là Mỹ, nước đã “bắt chước” áp dụng quy định này từ năm 1990, mặc dù vậy Mỹ vốn không mang những đặc điểm thời tiết khí hậu như các nước Bắc Âu kia nên việc bật đèn chiếu sáng ban ngày đã gặp nhiều phản đối của người dân khi không những tỉ lệ tai nạn giao thông giảm thiểu không đáng kể mà còn gây khó chịu đến cho nhiều người khác.
Mặc dù vậy quy định này vẫn còn đang trong thời gian dự thảo và có thể sẽ được chỉnh sửa phù hợp đối với điều kiện thực tế ở Việt Nam.
Mạnh Kiên
