Khoảng một tuần sau, tôi (cố thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh - Ngày Nay) đến gặp Tổng Bí thư để trả lời về câu hỏi đầu tiên mà Ông đưa ra lần trước. Tuy nhiên, điều bất ngờ là ngay khi gặp Ông nói: “Hiện tại chưa nên gọi đây là văn kiện chiến lược, mà tạm gọi đây là một công trình nghiên cứu khoa học. Nhưng đúng là cần phải nghiên cứu về vấn đề này. Trên cơ sở các tài liệu được cung cấp, tôi có một số câu hỏi cần các anh giải đáp”, Ông nói.

BÀI 2:

13 CÂU HỎI CỦA TỔNG BÍ THƯ

Cụ thể, Tổng Bí thư đặt ra một loạt câu hỏi: Đường lối quân sự Việt Nam trong thời kỳ hiện nay có chưa? Có cần thiết phải xây dựng tư tưởng Chiến lược Quốc phòng và đường lối định hướng không? Văn kiện này có vai trò như thế nào trong chiến lược bảo vệ Tổ quốc? Tính chất chiến tranh trong tương lai sẽ như thế nào? Xu thế phát triển của khoa học kỹ thuật ra sao? Mặt trận nào, lĩnh vực nào sẽ là trọng tâm? Đối tác, đối tượng là như thế nào? Ai sẽ là đồng minh tin cậy của Việt Nam? Mục tiêu chiến đấu của ta là gì? Quân đội Việt Nam xây dựng lực lượng như thế nào? Bố trí thế trận quốc phòng, khu vực phòng thủ ra sao? Mô hình tổ chức, cơ chế lãnh đạo của Đảng, Nhà nước đối với Quân đội như thế nào? Cuối cùng là cần có một quan điểm tổng thể về Quốc phòng – Quân sự như thế nào?

Đồng thời trong quá trình đặt câu hỏi, Ông cũng tự trả lời một số câu và nói là gợi ý: “Có phải thế không?”. Tôi ghi chép kỹ, sau đó chia tay Ông ra về.

Tin liên quan

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - Tư duy biện chứng và tầm nhìn chiến lược về bảo vệ Tổ quốc Việt Nam Xã hội Chủ nghĩa

24/07/2024

Khi về và đọc lại 13 câu hỏi ấy, tôi cùng nhóm soạn thảo rất ngỡ ngàng và ngạc nhiên, bởi Tổng Bí thư là người chưa từng kinh qua môi trường chiến tranh và chưa tham gia Quân đội. Công việc của Ông cũng không gần với lĩnh vực quân sự (trừ vị trí Bí thư Thành ủy kiêm Bí thư Đảng ủy quân sự Hà Nội). Ông cũng chưa được đào tạo về nghệ thuật quân sự bao giờ. Nhưng những vấn đề Ông nêu ra đều “trúng huyệt” và trong đó có nhiều việc chúng ta đang còn yếu kém, là những vấn đề còn tồn đọng.

Toàn bộ 13 câu hỏi ban đầu của Tổng Bí thư đã khiến chúng tôi ngỡ ngàng về sự am hiểu tường tận của Ông về những vấn đề của nền quốc phòng Việt Nam. Nhưng đồng thời những câu hỏi này cũng giúp chúng tôi có định hướng để nghiên cứu tiếp, đồng thời tạo ra động lực mạnh mẽ cho nhóm nghiên cứu. Chúng tôi đã bỏ rất nhiều công sức để nghiên cứu và trả lời 13 câu hỏi đó, với ý định là có dịp sẽ lên báo cáo Tổng Bí thư bằng một văn bản đầy đặn, kỹ lưỡng.

Khoảng ba tháng sau, tôi cùng Trung tướng Nguyễn Đình Chiến – Viện trưởng Viện Chiến lược Quốc phòng, lên báo cáo Tổng Bí thư. Không ngờ khi gặp, Ông bảo: “Các chú khoan hãy báo cáo. Tôi đã nghiên cứu, cho tôi thử trả lời trước”. Thế là chúng tôi cất bản báo cáo đã chuẩn bị để nghe Ông nói. Tôi nhớ hôm đó, trong hơn hai tiếng đồng hồ, Tổng Bí thư đã tự trả lời 13 vấn đề mà Ông đặt ra lần trước. Lại một lần nữa, tôi ngỡ ngàng trước sự uyên bác, vốn hiểu biết sâu rộng của Ông về chiến lược Quốc phòng, Khoa học Quân sự - những lĩnh vực mà Tổng Bí thư vốn không quá quen thuộc.

Khi Tổng Bí thư tạm dừng lời, tôi mạnh dạn xin phép hỏi: “Thưa Anh, Anh không làm về quân sự, quốc phòng, mà sao lại có được những hiểu biết mang tầm chiến lược, nhưng cũng rất cụ thể, cận kẽ và trúng như thế này?”. Tổng Bí thư cười, mở lòng với chúng tôi: “Kiến thức quân sự, quốc phòng là của các chú, từ sách báo, tài liệu rất nhiều, còn mình nhìn qua lăng kính của người nghiên cứu tự học thôi. Vừa học vừa làm mà”. Đấy là một bài học rất lớn mà chúng tôi học được từ Tổng Bí thư trong quá trình phục vụ Ông xây dựng chiến lược Quốc phòng, Quân sự. Theo cảm nghĩ của chúng tôi, đấy cũng là cách để đồng chí Tổng Bí thư tiếp cận vấn đề và thể hiện trách nhiệm rất cao của mình với tư cách Bí thư Quân ủy Trung ương.

Từ sự định hướng của Tổng Bí thư, chúng tôi đã mạnh dạn soạn thảo hai văn kiện: Văn kiện thứ nhất là “Ý kiến của Tổng Bí thư về 13 vấn đề đối với Quốc phòng, Quân sự Việt Nam”; văn kiện thứ hai là Công văn của Quân ủy Trung ương gửi Bộ Chính trị xin “Đề nghị xây dựng Chiến lược Quốc phòng, Quân sự”.

Đó là năm 2013, văn kiện dự kiến sẽ trình Bộ Chính trị xin chỉ đạo xây dựng Chiến lược Quốc phòng, Quân sự Việt Nam.

Thời điểm bấy giờ, ta thường tuyên bố với thế giới về chính sách quốc phòng của Việt Nam bằng những câu, kiểu như: “Bảo vệ Tổ quốc từ sớm từ xa”, hay “Chính sách quốc phòng Việt Nam là hòa bình tự vệ”, “Trong ấm, ngoài êm”, rồi “Ba không”,… Nếu tôi nhớ không nhầm đều là những phát ngôn tự nhiên của Tổng Bí thư trong các bài phát biểu về Quốc phòng, Quân sự trong những hội nghị Quân ủy, Quân chính toàn quân, họp với Bộ Quốc phòng… Đấy là những tiền đề để sau này nâng tầm, khái quát hóa thành những nội dung mang tính chủ trương và phương châm lớn của Đảng và Nhà nước ta.

Việc soạn thảo Chiến lược Quốc phòng Việt Nam ban đầu gặp không ít khó khăn, trong đó vấn đề quan trọng đầu tiên là phải xác định được mục tiêu cơ bản của Chiến lược Quốc phòng, Quân sự Việt Nam trong giai đoạn hiện nay là gì? Từ đó làm rõ những nội dung mới của Chiến lược Quốc phòng, Quân sự?

Chúng tôi ý thức được rằng, có những vấn đề mới nêu ra sẽ gây tranh cãi, ví dụ một vấn đề tưởng đơn giản, đó là đặt vấn đề hòa bình trong Chiến lược Quốc phòng như thế nào? Hòa bình có phải là mục tiêu của quốc phòng không?...

Nhìn chung, việc soạn thảo văn kiện Chiến lược Quốc phòng nếu chưa xác định được mục tiêu cơ bản thì chiến lược sẽ trở nên xa rời thực tế, giống như con rồng trong tranh chưa được điểm nhãn thì sẽ không có hồn.

Tôi nhớ và tâm đắc mãi một phương châm của Tổng Bí thư, đó là: “Trong công tác nghiên cứu chiến lược, không thể nào quá cầu toàn. Quá cầu toàn sẽ không bao giờ có thể hoàn thành. Tuy nhiên, Chiến lược thì phải rất khoa học, chính xác, biện chứng và không được phép sai”.

Suy ngẫm từ những cuộc làm việc trực tiếp với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng xung quanh 13 câu hỏi mà Ông đặt ra, tôi nhận thấy đó cũng chính là phương pháp luận khoa học của một nhà nghiên cứu lý luận khi tiếp cận với một lĩnh vực mới và đặc thù. Ngay trong nội dung và bố cục của 13 câu hỏi cũng đã hàm chứa tư duy triết học biện chứng để định hướng cho quá trình đi tìm lời giải đối với những mâu thuẫn đang tồn tại và sự vận động mang tính quy luật liên quan tới những điều hệ trọng và cấp bách nhất trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc cả trước mắt, cũng như lâu dài. Cũng từ 13 câu hỏi của Tổng Bí thư, nhóm nghiên cứu chúng tôi hiểu rằng, để tiến tới có được một văn kiện có tầm cỡ như vậy thì câu hỏi tiếp theo được đặt ra: Đâu là điều cốt lõi nhất để tạo ra bước đột phá trong tư duy xây dựng Chiến lược Quốc phòng mới của Việt Nam?

(Còn nữa)