Nhà Toán học Alexander Grothendieck, một trong những nhà toán học lớn nhất của thế giới, sinh năm 1928, đã qua đời ngày 13/11/2014 tại vùng núi Ariège miền nam nước Pháp.
Giai đoạn đầu tiên trong cuộc đời làm toán của ông được đánh dấu bằng việc vào năm 1948, sau những năm học đại học ở Montpellier, ông được cấp học bổng lên Paris học ở Ecole Normale Supérieure (ENS – một lò sản sinh ra các nhà toán học lớn của Pháp) với Henri Cartan.
 |
| Nhà Toán học vĩ đại nhất thế kỷ 20 Alexandre Grothendieck |
Khi Schwarz và Dieudonné nói chuyện với chàng trai trẻ Grothendieck, họ rất thú vị bởi sự “điếc không sợ súng” của anh ta, và trao cho anh ta một danh sách 14 vấn đề trong giải tích hàm mà họ đang bị vướng mắc, bảo anh ta là thích chọn vấn đề nào để thử làm thì chọn. Ngay năm sau đó, Grothendieck được Cartan giới thiệu đi Nancy làm nghiên cứu sinh về giải tích hàm với Laurent Schwarz (giải Fields năm 1950) và Jean Dieudonné, là hai nhà toán học trẻ xuất sắc của Pháp thời đó, thay vì ở lại Paris với các “lão già”.
Họ không thể ngờ rằng, chỉ mấy tuần sau, anh chàng “điếc không sợ súng” Grothendieck đã quay lại với lời giải cho một nửa trong số các vấn đề mà họ đưa ra! Luận án tiến sĩ quốc gia của Grothendieck hoàn thành vào năm 1953, và được đánh giá là tương đương với ít nhất 6 luận án tiến sĩ quốc gia khác.
Nó được in thành một quyển sách trong loạt sách “Memoirs of the AMS” của Hội toán học Mỹ vào năm 1955, và trở thành một cột mốc quan trọng trong lịch sử phát triển của giải tích hàm hiện đại...
Grothendieck sau đó cũng được trao huy chương Fields và được đánh giá là nhà toán học xuất sắc nhất Thế kỷ 20. Ông cũng từng sang Việt Nam trong giai đoạn chiến tranh.
GS Nguyễn Tiến Dũng
(ĐH Toulouse, Pháp)
