Khu đất quốc phòng rộng 14,2 ha tại Đồng Xá, phường Thành Tô, quận Hải An (Hải Phòng) nằm cận kề sân bay Cát Bi, do Sư đoàn 363 (Quân chủng Phòng không - Không quân) quản lý. Hơn 20 năm trước, đây chỉ là vùng đất ao đầm, cỏ lau mọc cao ngập đầu người. Người dân các phường Cát Bi, Tràng Cát, Thành Tô thường ra chỗ này nuôi thả cá.
Năm 2005, thị trường bất động sản ở Hải Phòng sôi động, giá đất các quận nội thành, đặc biệt là quận mới Hải An tăng cao. Lúc này, Phạm Văn Bình (tức Bình “Cá”), Giám đốc Công ty TNHH Thái Bình Dương có trụ sở tại quận Ngô Quyền (Hải Phòng) đã cùng một số người khác “xẻ thịt” một phần đất quốc phòng tại phường Thành Tô đem bán kiếm lời.
Nhóm của Bình gồm có: Đỗ Công Mên, Chủ tịch UBND phường Thành Tô; Nguyễn Phú Doanh, cán bộ Trung tâm phát triển quỹ đất thuộc Sở Tài Nguyên và Môi trường Hải Phòng; Nguyễn Văn Khuây, Sư đoàn trưởng Sư 363 và Vũ Duy An, Chủ nhiệm Hậu cần Sư 363.
14,2 ha đất quốc phòng tại đầm tôm (nay là Đồng Xá), phường Thành Tô được chia làm hai khu. Khu A rộng 5 ha và khu B rộng 9,2 ha. Sau khi vẽ ra dự án “nhà xưởng chế biến thủy sản”, nhóm Bình “chạy” thủ tục xin thuê lại khu A, rồi nhanh chóng phun cát tạo mặt bằng, xây dựng cơ sở hạ tầng, chia lô bán trái phép.
Để bán đất, nhóm này tung tin đây là dự án sẽ làm được giấy tờ hợp pháp, khiến nhiều người trong đó có cả cán bộ, công chức thành phố đến mua đất và xây nhà ở trái phép.
Dự án trên được nhóm Bình thai nghén từ năm 2005 đến 2009 thì cơ bản hoàn thành cơ sở hạ tầng. Giá đất khởi điểm được nhóm này bán 7-8 triệu đồng/m2, rẻ hơn 4-5 triệu đồng/m2 so với giá thị trường cùng thời điểm, cùng khu vực.
Theo một số người dân, thời điểm họ đặt cọc tiền để mua đất 10 năm trước cho đến khi trả hết tiền, chủ đầu tư Bình “Cá” không hề làm hệ thống thoát nước thải, nước mưa; điện và nước mãi về sau mới có. Biết bị lừa nhưng một số gia đình trót mua, không thể đòi lại được tiền, đành "đánh liều xây nhà ở".
Trước sức ép của khách hàng, lo sợ kế hoạch bị bại lộ, dẫn đến nguy cơ tiền đầu tư ban đầu không thu lại được, Bình bảo Mên lập bản trích đo, đóng dấu của UBND phường Thành Tô rồi giao cho các hộ đã mua nhằm xoa dịu tình hình.
Có trích đo, các hộ dân và cá nhân mua bán đất quốc phòng xem đây là "lá bùa hộ mệnh". Họ giữ kín và không trưng ra cho bất kỳ ai xem, ngoài yêu cầu của lực lượng chức năng.
Điều rất lạ, theo nhà chức trách, số bản trích đo có chữ ký và dấu đỏ do cựu chủ tịch Đỗ Công Mên lập chỉ khoảng 30 tờ, nhưng hiện số người có lên tới cả trăm.
Giang hồ đe dọa cán bộ
Hành vi của nhóm Bình bị phát hiện và năm 2014 Bộ Quốc phòng ra quyết định thu hồi toàn bộ 14,2 ha đất do Quân chủng Phòng không - Không quân quản lý, giao cho Tổng công ty 319 Bộ Quốc phòng. Mục đích của việc chuyển giao nêu trên là để Tổng 319 quy hoạch, phát triển toàn bộ khu đất thành khu đô thị mới.
Ông Đào Văn Học, đại diện Tổng công ty 319 cho biết, hai khu A và B hiện đều đã bị chia lô, xây nhà trái phép. Thống kê sơ bộ số ngôi nhà đã xây dựng lên gần 300 căn cả mới và cũ, trong đó nhiều căn kiên cố 2-5 tầng, thậm chí cả biệt thự.
Cũng theo ông Học, sau khi nhận bàn giao đất, Tổng công ty 319 đã chi 14 tỷ đồng để lập hàng rào bằng tôn, xây nhà điều hành và phun cát san lấp mặt bằng đối với khu B. Công việc này đang tiến hành thì một số người lạ mặt nhảy vào đe dọa, cướp đất, chia lô bán nền và "bảo kê" việc xây dựng nhà trái phép.
Trước diễn biến phức tạp, ông Học nói Tổng công ty 319 phải tạm dừng mọi hoạt động san lấp, gửi đơn kiến nghị tới các cấp.
Ông Nguyễn Văn Hải, Chủ tịch UBND phường Thành Tô, cho hay do đây là đất quốc phòng nên trách nhiệm quản lý thuộc về các đơn vị được giao. Phường, quận nhiều lần ra xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng, nhưng không có kết quả. "Cán bộ phường bị các nhóm lưu manh, côn đồ đe dọa. Có lần chúng còn dùng ôtô ép xe máy của tôi trên đường đi làm về", ông Hải nói.
Để đảm bảo an toàn của bản thân và gia đình, ông Hải phải nhờ đến sự vào cuộc của lực lượng công an. "Chuyện tranh giành, đánh chém nhau đã nhiều lần xảy ra tại đây. Một số đoàn công tác của quân đội, công an xuống còn bị ngăn cản", Chủ tịch phường Thành Tô nói.
Hải Phòng sẽ tháo dỡ các công trình trái phép
Trong diễn biến mới đây, ngày 17/10, Bộ Quốc phòng đã bàn giao khu đất 14,2 ha tại phường Thành Tô và Tràng Cát (quận Hải An) cùng hồ sơ liên quan cho UBND TP Hải Phòng quản lý, sử dụng.
Ngay sau khi tiếp nhận, TP Hải Phòng đã ban hành quyết định thu hồi khu đất, giao UBND quận Hải An dỡ bỏ các công trình xây dựng trái phép; thành lập Ban chỉ đạo xử lý các vướng mắc, tồn tại.
Lãnh đạo thành phố nhấn mạnh, “nếu ngay sau ngày công bố quyết định, khu đất 14,2 ha vẫn để xảy ra tình trạng chiếm đất, xây dựng các công trình trái phép thì kỷ luật đối với người đứng đầu quận Hải An và phường Thành Tô”.
Ông Nguyễn Công Hân - Phó chủ tịch UBND quận Hải An cho biết, quận tổ chức phá dỡ các công trình xây dựng trái phép từ ngày 18/10 đến 20/11; khu B được xử lý trước, sau đó đến khu A.
Về việc nhiều băng nhóm chiếm đất và mua bán, xây nhà trái phép, ông Hân nói, "cơ quan CSĐT đang lập hồ sơ, xác định danh tính các trường hợp cầm đầu để xử lý nghiêm theo pháp luật".
Ngày 19/10/2017, cơ quan điều tra hình sự Bộ Quốc phòng đã ra quyết định khởi tố vụ án liên quan đến việc lấn chiếm 14,2 đất quốc phòng ở quận Hải An.
Sau 8 tháng điều tra, ngày 30/5, năm bị can gồm: Đỗ Công Mên, Nguyễn Phú Doanh, Phạm Văn Bình, Nguyễn Văn Khuây và Vũ Duy An bị khởi tố, bắt tạm giam. Riêng Mên được tại ngoại với lý do đang điều trị bệnh tại Bệnh viện tâm thần Hải Phòng.
Cơ quan chức năng cáo buộc 5 bị can Vi phạm các quy định về sử dụng đất đai; quản lý đất đai; Lợi dụng chức vụ và quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Theo nội dung thông báo của thiếu tướng Phạm Văn Thi, Thủ trưởng cơ quan điều tra hình sự Bộ Quốc phòng ban hành ngày 6/9/2018 thì vụ án “xẻ thịt” đất quốc phòng tại phường Thành Tô đem bán, xây nhà trái phép đã được khép lại với 5 bị can bị khởi tố.
Dự kiến vụ án trên sẽ được xét xử trong 2 ngày 24 và 25/10.