Trong 7 ngày vừa qua (từ 5/4 - 11/4/2023), cả nước đã ghi nhận 639 ca mắc COVID-19 mới, trung bình có 90 ca mắc mới mỗi ngày, tăng 3,8 lần so với 7 ngày trước đó; trong đó nhóm từ 50 tuổi trở lên ghi nhận 193 ca (chiếm 30,2% số mắc mới). Số ca nhập viện cũng có xu hướng gia tăng; số bệnh nhân nặng ghi nhận trong tuần là 10 ca, trung bình ghi nhận 1-2 ca nặng mỗi ngày; cùng với đó, tỷ lệ tiêm vaccine phòng COVID-19 tại một số địa phương chưa đạt mục tiêu đề ra.
Trước thực tế trên, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phan Trọng Lân - Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) đã trao đổi về một số vấn đề liên quan tới công tác phòng, chống dịch COVID-19 ở nước ta hiện nay, đánh giá nguy cơ dịch trong thời gian tới.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phan Trọng Lân, việc đánh giá tình hình dịch COVID-19 sẽ dựa trên 3 yếu tố. Thứ nhất, đến thời điểm này, biến thể phụ Omicron của virus SARS-CoV-2 đã xuất hiện được 16 tháng với hơn 500 biến thể phụ khác nhau. Biến thể này hiện đang lưu hành hầu hết các nơi trên thế giới và đang chiếm ưu thế. Các chuyên gia nhận thấy đây là biến thể có đặc tính lây lan nhanh, nhưng chưa có bằng chứng rõ ràng về tăng ca nặng. Những nơi có tăng ca nặng là do số mắc tăng tương ứng.
“Một điểm cần lưu ý là đặc tính hiệu quả của vaccine trong phòng lây nhiễm với biến thể Omciron còn hạn chế, tuy nhiên khả năng phòng chuyển nặng, nhập viện, tử vong thì hiệu quả”, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng nhấn mạnh.
Tổ chức Y tế Thế giới đánh giá: Những người đã tiêm chủng vaccine phòng COVID-19, đã mắc, hầu hết đều có miễn dịch – do vaccine hoặc do mắc phải. Chính yếu tố này làm các trường hợp khi mắc phải có biểu hiện nhẹ hơn, ít hơn hoặc không có triệu chứng, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phan Trọng Lân cho biết.
Mặc dù hiện nay tỷ lệ nặng/mắc không có sự gia tăng đáng kể, kể cả đối với Việt Nam. Tuy nhiên, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng lưu ý, các đối tượng có nguy cơ cao như người lớn tuổi, người có bệnh nền, người suy giảm miễn dịch, phụ nữ mang thai dễ chuyển biến nặng và có nguy cơ tử vong khi mắc COVID-19. Do đó cần tuân thủ việc tiêm vaccine phòng COVID-19 đúng lịch, đủ liều theo các hướng dẫn, khuyến cáo của Bộ Y tế.
Thứ hai, là môi trường sống, hành vi của người dân. Biến thể Omicron có đặc điểm lây lan nhanh. Hiện nay, hầu hết các nước đã mở cửa, nới lỏng toàn bộ các biện pháp phòng, chống dịch kể cả ở những nước có sự lây nhiễm cao. Cùng đó, việc giao lưu đi lại sau 3 năm đại dịch gia tăng rất lớn, thậm chí ngay trong nước cũng làm gia tăng sự giao tiếp. Những sự giao lưu này đã tạo điều kiện cho virus lây lan sang đối tượng khác.
Thời gian qua, hoạt động phòng, chống dịch ở nước ta đạt hiệu quả nhờ đẩy mạnh tiêm vaccine. Vì thế, người dân có tâm lý lý chủ quan, lơ là với biện pháp phòng, chống dịch, như: đeo khẩu trang, khử khuẩn, chính điều này làm gia tăng sự lây nhiễm.
Trên thực tế, hiện nay tại nước ta, số mắc tập trung chủ yếu ở khu vực phía Bắc – nơi đang có sự giao mùa. Thống kê hiện nay là đã tăng khoảng gần 4 lần với tuần trước đó. Bên cạnh đó, thời tiết hiện nay thuận lợi cho sự phát triển của virus, ý thức của con người, đặc biệt là việc đeo khẩu trang tại nơi công cộng, cơ sở khám chữa bệnh có lúc có nơi chưa đảm bảo.
Thứ ba, về biện pháp đáp ứng, vũ khí hiệu qủa giúp Việt Nam mở cửa sớm từ tháng 3/2022 là do chúng ta đã bao phủ vaccine phòng, chống dịch COVID-19 rất sớm. Với liều cơ bản, chúng ta bảo phủ gần như 100% cho đối tượng từ 12 tuổi trở lên, mũi 3, 4 cũng đạt tỷ lệ cao 80-90%, việc tiêm cho trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi mũi 1 cũng lên đến 90%, mũi 2 là gần 70%. Tuy nhiên có nơi, có chỗ tỷ lệ tiêm chưa đạt như mong muốn, đặc biệt ở đối tượng nguy cơ cao.
"Đánh giá chung tình hình thì số mắc COVID-19 trong thời gian tới có thể có sự gia tăng. Tuy nhiên, hiện nay chúng ta đang ở cấp độ dịch 1- tất cả đều màu xanh. Cấp độ này không chỉ đánh giá trên số mắc mà còn dựa trên ca nặng, độ bao phủ vaccine và đáp ứng đảm bảo thu dung điều trị", Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phan Trọng Lân cho biết.
Chuyên gia y tế dự phòng nhấn mạnh, một trong những nhiệm vụ quan trọng để phòng, chống COVID-19 là cần hạn chế ca bệnh nặng, nhập viện, tử vong, đặc biệt đối tượng nguy cơ cao và giảm sự quá tải của hệ thống y tế.
Để làm được việc đó, cần tăng cường tiêm phòng vaccine COVID-19 – là biện pháp hiệu quả, xuyên suốt, đặc biệt trên đối tượng nguy cơ cao, tiêm đúng lịch, đủ liều theo khuyến cáo của Bộ Y tế. Tất cả các đối tương phải được rà soát, tiêm chủng, bên cạnh đó là sự tham gia của mỗi người dân, đặc biệt là người có nguy cơ cao. Tiếp tục thực hiện khuyến cáo 2K+vaccine, đặc biệt tại cơ sở khám chữa bệnh, phương tiện công cộng cần deo khẩu trang. Đối với đối tượng nguy cơ cao cần chủ động đeo khẩu trang bảo vệ bản thân, tránh lây nhiễm. Bên cạnh đó, mặc dù hiện nay cả nước đều ở cấp độ 1- màu xanh, tuy nhiên cần theo dõi sát khi tình hình dịch thay đổi để có thể ứng phó kịp thời.
