Chống tham nhũng cùng Đêm trắng

0:00 / 0:00
0:00
(Ngày Nay) -  Đêm trắng - vở diễn mấy chục năm trước, nay được làm mới vẫn mang hơi thở sống động của thời đại. Đó là tinh thần chống tham nhũng, là niềm tin của nhân dân dành cho Đảng và Bác Hồ.
Hình tượng Hồ Chủ tịch được tái hiện sinh động. (Ảnh: Tiền Phong)
Hình tượng Hồ Chủ tịch được tái hiện sinh động. (Ảnh: Tiền Phong)

Vụ án tham nhũng kinh điển

Kịch bản Đêm trắng của cố tác giả Lưu Quang Hà từng được NSND Doãn Hoàng Giang dàn dựng khoảng 1990, nhiều lần được phục dựng sau đó đều để lại dấu ấn. NSƯT Xuân Bắc, Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam lựa chọn kịch bản này để dàn dựng. Lâu nay anh và nhà hát tìm kiếm một kịch bản chống tham nhũng nhưng chưa ưng ý, Đêm trắng vẫn là lựa chọn tốt nhất. Vở diễn huy động tới hơn 70 nghệ sĩ nhưng không phô trương, mỗi cảnh mỗi vai đều được tính toán hợp lí. Hai đêm ra mắt 14-15/1 tại Nhà hát Lớn được khán giả đón nhận.

Đêm trắng dựa trên câu chuyện có thật, trong bối cảnh cả nước dồn sức người sức của cho cuộc kháng chiến chống Pháp những năm 1950. Chủ tịch Hồ Chí Minh phải đích thân xem xét án tử hình một sĩ quan quân đội. Khi ấy, từ Chủ tịch nước tới người dân mỗi người phải nhịn ăn một bữa, mỗi ngày dành vốc gạo cho hũ gạo kháng chiến thì một đại tá, Cục trưởng Cục Quân nhu lại tham nhũng, tiêu xài hoang phí, ăn chơi sa đọa trên xương máu của bộ đội, của nhân dân.

Dựa trên vụ án có thật, nhân vật đại tá được đổi tên là Hoàng Trọng Vinh do NSƯT Trịnh Mai Nguyên thủ diễn. Sự ăn chơi sa đọa của tay đại tá được lột tả lớp lang, theo cấp độ tăng dần. Đó là sự đối lập giữa một bên là bộ đội gian khổ vượt đỉnh Tây Côn Lĩnh, một bên là tay đại tá ôm cô thư ký riêng uống vang và nhảy đầm trong căn phòng làm việc bài trí với nhiều món đồ đắt đỏ. Đó là đám cưới xa hoa do đại tá dựng lên, để có được những bông hoa đẹp nhất từ làng Ngọc Hà mang ra căn cứ thì nhiều chiến sĩ đã ngã xuống. Hoàng Trọng Vinh còn nịnh trên nạt dưới, đút lót cấp trên để bao che những việc làm càn quấy, o ép cấp dưới vì dám làm đơn tố cáo hắn tham nhũng- tội không cung cấp quân lương cho bộ đội ngoài mặt trận.

Đạo diễn, NSƯT Xuân Bắc cho rằng Đêm trắng là một trong những vở diễn có ưu điểm lớn trong mảng tác phẩm về đề tài chống tham nhũng, về tinh thần xây dựng Đảng và chính quyền trong sạch vững mạnh. Chủ đề tư tưởng bộc lộ rõ nét ngay trong kịch bản. Rõ nét nhưng không vì thế mà giáo điều, khán giả tiếp nhận tinh thần chống tham nhũng khá tự nhiên qua cách dàn dựng của Xuân Bắc và lời thoại gần với đời sống. “Đây là vở diễn mà nghệ sĩ Nhà hát dồn tâm huyết hướng tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng”, Xuân Bắc nói.

Gần gũi hình tượng Hồ Chủ tịch

Bên cạnh câu chuyện chống tham nhũng còn đậm tính thời sự, Đêm trắng mang lại cảm xúc ở những cảnh diễn tái hiện hình tượng Hồ Chủ tịch. Nguyễn Minh Hải xứng đáng là một trong những nghệ sĩ thể hiện hình tượng Hồ Chủ tịch sinh động nhất. Không xa lạ với hình tượng Bác Hồ, nhưng ở vở này Minh Hải thừa nhận phải tìm tòi kỹ lưỡng hơn, áp lực cũng lớn hơn. Từ vóc dáng mảnh mai, hóa trang mái tóc, chòm râu tới dáng đi, cái chống tay và giọng nói góp phần làm nên hình tượng vị cha già gần gũi. Cái khó không chỉ ở hình dáng phải gần với Bác nhất, mà còn ở khả năng chuyển tải tinh thần sống động, tinh tế của Người trong cách xử lý tình huống thấu tình đạt lí.

Chống tham nhũng cùng Đêm trắng ảnh 1
“Đêm trắng” dựa trên câu chuyện có thật về đại tá quân đội tham nhũng bị xử tử thời kháng chiến chống Pháp. (Ảnh: Tiền Phong)

Đạo diễn Xuân Bắc quen dựng vở thiếu nhi và hài nên vở chính kịch chủ đề tư tưởng lớn khiến anh không thể bất cẩn. Xuân Bắc chọn được những hình ảnh đắt để làm nổi bật hình tượng Hồ Chủ tịch. Đó là lớp diễn Bác tới thăm bộ đội ở chiến trường để thấu hiểu cuộc sống gian khổ, tinh thần chiến đấu của bộ đội. Bác ngồi cạnh bếp lửa quây quần bên các chiến sĩ trẻ, vui vẻ trò chuyện về cách nướng sắn. Khi Bác chấn chỉnh tính nóng nảy hay đánh chiến sĩ của Trung đoàn trưởng Hoàng Trọng Dũng (em trai của Hoàng Trọng Vinh) cũng thật gần gũi, thấm thía.

Một trong những cảnh khơi gợi cảm xúc nhất chính là đêm trắng Bác trăn trở để đưa ra quyết định xử tử Hoàng Trọng Vinh. Chỉ vài năm trước Bác ký quyết định bổ nhiệm con người này, để lúc này phải cân nhắc giữa công-tội và đưa ra bản án thích đáng. Để giữ vững sự nghiệp Cách mạng, để giữ trọn niềm tin của nhân dân với Đảng và Chủ tịch nước, không còn cách nào khác là loại bỏ sâu mọt sống sa đọa trên máu xương của nhân dân. Phút đặt bút ký vào bản án tử ấy cũng là giây phút Bác đau xót, day dứt nhất. Vở diễn kết lại ở hình ảnh có tính biểu tượng và cảm xúc như thế.

Khác với nhiều vở diễn trước đó về Bác Hồ, Đêm trắng không cần tới những giai điệu về Người nhưng mỗi khi nghệ sĩ Minh Hải xuất hiện trên sân khấu, khán giả như thấy lại Hồ Chủ tịch. Đạo diễn Xuân Bắc cũng chứng tỏ dày công nghiên cứu tỉ mỉ, cẩn trọng về Bác Hồ và về giai đoạn lịch sử của dân tộc. “Tôi dàn dựng vở diễn với tất cả sự tôn kính Hồ Chủ tịch. Có những lớp diễn mà tôi tin chắc các cựu chiến binh và nhiều khán giả từ thế hệ tôi trở về trước sẽ xúc động”, anh nói.

Đêm trắng quy tụ nghệ sĩ Minh Hải, NSND Việt Thắng, NSƯT Đình Chiến, Kiều Minh Hiếu, Mai Nguyên, Tạ Tuấn Minh, Dũng Nam, Phương Nga, Lâm Tùng, các nghệ sĩ Hồng Quang, Tống Minh Tùng, Tuyết Trinh, Thế Nguyên... cùng tập thể diễn viên Nhà hát Kịch Việt Nam, sinh viên trường ĐH Sân khấu và Điện ảnh, trường ĐH Sư phạm Nghệ thuật Trung ương. Lãnh đạo Nhà hát dự kiến đưa vở diễn tới đông đảo khán giả ở nhiều tỉnh thành.

Theo Tiền Phong
Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL Hồ An Phong.
Hội nghị triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg: Bước ngoặt quan trọng cho ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam
(Ngày Nay) - Ngày 21 và 22/11/2024, Bộ VH,TT&DL đã tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Hội nghị được kỳ vọng trở thành bước đột phá, đặt nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ và bền vững của ngành công nghiệp văn hóa. Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam cũng cử đại diện tham dự hội nghị nhằm học hỏi kinh nghiệm thực tiễn để thúc đẩy công nghiệp văn hóa gắn liền với hợp tác toàn cầu.
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
Bước tiến đột phá trong dự án xây dựng Bản đồ Tế bào con người
(Ngày Nay) - Các nhà khoa học quốc tế ngày 20/11 đã công bố bản thiết kế đầu tiên về sự phát triển của hệ xương người, đánh dấu bước tiến quan trọng trong dự án Bản đồ Tế bào con người (Human Cell Atlas), một nỗ lực lớn nhằm tạo ra bản đồ sinh học chi tiết của mọi loại tế bào trong cơ thể người.
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
Gia Lai : Ngôi cổ tự duy nhất được phong sắc tứ
(Ngày Nay) - Gia Lai hiện có hàng trăm ngôi chùa, trong đó có nhiều chùa đã qua trăm năm lịch sử. Nhưng chỉ duy nhất chùa Tân An (đường Nguyễn Thiếp, phường Tây Sơn, thị xã An Khê) được sự công nhận và ban tặng của hoàng gia nhà Nguyễn, gọi là sắc tứ.
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
Đặc sắc chương trình giao lưu "Sắc màu di sản"
(Ngày Nay) - Tối 21/11, tại hồ Nguyên Phi Ỷ Lan (thành phố Bắc Ninh), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức Chương trình nghệ thuật dân ca trên thuyền và giao lưu các miền di sản chủ đề "Sắc màu di sản".
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
Phật dạy 5 điều thân kính với làng xóm
(Ngày Nay) - Mối quan hệ làng xóm cũng có những nhiêu khê và phức tạp, nếu không khéo thì từ thâm tình lại hóa ra giận ghét, thậm chí là oán thù. Cho nên Đức Phật rất tinh tế khi dạy phải thân kính với bà con.
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
Học cách trân quý từng phút giây còn sống
(Ngày Nay) - Khi tôi nghe thấy tin có người nào đó vừa mất đi, tin ấy với tôi như tiếng chuông thức tỉnh. Tiếng chuông đó là một lời nhắc nhở sâu sắc về sự mong manh của kiếp người.
Oai nghi của người tu hành
Oai nghi của người tu hành
(Ngày Nay) - Oai nghi cùng với chánh kiến và tịnh giới là ba yếu tố làm nên đạo hạnh - phẩm chất của tu sĩ Phật giáo, như cố Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Siêu, bậc am tường kinh luật luận đã từng nhấn mạnh.
Tác phẩm có tên “Comedian” của nghệ sĩ người Italy Maurizio Cattelan ra mắt lần đầu năm 2019 tại triển lãm Art Basel ở Miami Beach, đã gây tranh cãi về việc có thể được coi là nghệ thuật hay không. Ảnh: AP
6,2 triệu USD cho quả chuối dán tường
(Ngày Nay) - 6,2 triệu USD là mức giá vừa được trả cho một tác phẩm nghệ thuật gây tranh cãi, một quả chuối tươi dán lên tường bằng băng dính bạc. Tác phẩm được đưa ra trong một cuộc bán đấu giá của Sotheby’s ở New York, Mỹ.