Hồ Thiên Nga - Kết nối hữu nghị qua nghệ thuật đỉnh cao

Nhịp cầu kết nối hai dân tộc

Giữa muôn vàn hình thức giao lưu quốc tế, nghệ thuật luôn giữ vị thế đặc biệt – không chỉ vì tính sáng tạo, mà bởi nó là chiếc cầu nối vô hình nhưng bền bỉ giữa tâm hồn các dân tộc. Việc Nhà hát Ballet Quốc gia Mátxcơva – đại diện tiêu biểu cho nền nghệ thuật hàn lâm Nga – chọn Việt Nam là điểm đến cho vở diễn Hồ Thiên Nga không chỉ là một cuộc lưu diễn đơn thuần. Đây là hành động biểu tượng, đánh dấu mối quan hệ hữu nghị lâu đời đang được làm mới và làm sâu thêm bằng những ngôn ngữ không lời của nghệ thuật.

Theo Nghệ sĩ Nhân dân Vyacheslav Gordeev – đạo diễn nghệ thuật của vở diễn – đây là sự kiện rất quan trọng đối với người dân hai đất nước. Không chỉ bởi năm 2024 là năm kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt – Nga, mà còn bởi sự kiện diễn ra trong một bối cảnh ý nghĩa khác: nước Nga kỷ niệm 85 năm chiến thắng trong Chiến tranh Vệ quốc, Việt Nam kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước. Hai quốc gia, tuy cách xa về địa lý, nhưng lại có những cột mốc lịch sử tương đồng về năm tháng đấu tranh và khát vọng độc lập, tự do. Từ đó khiến cho sự đồng cảm và thấu hiểu giữa hai nền văn hóa càng trở nên sâu sắc.

Từ những hỗ trợ trong quá khứ, cho đến hợp tác kinh tế, giáo dục, giờ đây, giao lưu văn hóa đang trở thành chiều kích ngày càng quan trọng trong quan hệ song phương giữa Việt Nam và Liên bang Nga. Và Hồ Thiên Nga, một trong những đỉnh cao nghệ thuật thế giới, được giới thiệu trọn vẹn cho khán giả Việt.

Nghệ sĩ Nhân dân Gordeevnhấn mạnh: “Chúng ta thường nói nhiều về hợp tác kinh tế, nhưng văn hóa mới là linh hồn của một đất nước. Qua nghệ thuật, người ta có thể hiểu rõ hơn về con người, về bản sắc của nhau. Ballet không cần lời, nhưng người xem vẫn có thể cảm nhận đầy đủ những giá trị dân tộc mà chúng tôi muốn gửi gắm". Những bước nhảy không lời ấy, vì thế, trở thành sợi chỉ xuyên thời gian, đan kết những trái tim cách biệt về ngôn ngữ, địa lý, nhưng đồng điệu về cảm xúc.

Sự hiện diện của Hồ Thiên Nga trên sân khấu Nhà hát Hồ Gươm, nhà hát có vị trí nằm ở trái tim Thủ đô Hà Nội, không chỉ ghi dấu lần đầu tiên một đoàn nghệ thuật ballet Nga trình diễn tại Việt Nam, mà cũng là lần đầu tiên khán giả Việt Nam được tiếp cận trọn vẹn một phiên bản kinh điển do chính những nghệ sĩ hàng đầu nước Nga thể hiện. Trong tiếng nhạc Tchaikovsky, ánh sáng lung linh cùng những tà váy trắng chuyển động mềm mại, người xem sẽ cảm nhận được một điều lớn hơn nghệ thuật, đó là sự gắn bó không lời, kéo dài suốt hơn bảy thập kỷ giữa hai dân tộc.

Cảm xúc không biên giới

Có thể nói, trong kỷ nguyên của tốc độ, nơi cuộc sống bị chia cắt bởi những lịch trình dày đặc, chính nghệ thuật lại có khả năng gắn kết con người một cách bền chặt và sâu lắng nhất. Không cần phiên dịch, không cần dẫn giải, từng bước nhảy trong vở Hồ Thiên Nga chính là những lời đối thoại bằng hình thể, viết nên bằng cơ bắp, nhịp thở, ánh mắt và tiết tấu, ngôn ngữ của cảm xúc nguyên sơ và chân thật.

Không có đoạn thoại nào trong suốt vở diễn, nhưng người xem vẫn có thể cảm nhận một dòng cảm xúc liền mạch trôi chảy. Tình yêu của hoàng tử Siegfried và nàng Odette được thể hiện sống động qua từng cử chỉ đôi tay, từng lần ánh mắt các nghệ sĩ chạm nhau giữa sân khấu ngập tràn ánh sáng và âm nhạc.

Trong cuộc trò chuyện với Ngày Nay, đạo diễn nghệ thuật Vyacheslav Gordeev chia sẻ: “Ballet là một loại hình nghệ thuật lâu đời ở Nga. Và khi chúng tôi biểu diễn, dù ở bất cứ quốc gia nào, khán giả vẫn có thể hiểu và rung động. Bởi cảm xúc là thứ không cần thông dịch”.

Các vở ballet Nga đã được trình diễn tại khắp các quốc gia trên thế giới, bởi hình thức này không chỉ tôn trọng sự tinh tế, thẩm mỹ mà còn đầy sức gợi. Ballet Nga đã bước ra khỏi không gian quý tộc để trở thành thứ nghệ thuật gần gũi hơn, đại chúng hơn, nhưng vẫn giữ nguyên phẩm chất cao quý: khả năng dẫn lối con người trở về với những rung cảm tinh khôi.

Khơi nguồn một hành trình nghệ thuật dài hơi

Sự kiện Hồ Thiên Nga được trình diễn bởi Nhà hát Ballet Quốc gia Mátxcơva tại Việt Nam không dừng lại ở ý nghĩa của một buổi biểu diễn. Nó mở ra một lộ trình mới, nơi nghệ thuật không chỉ “đến và đi” mà được kỳ vọng trở thành dòng chảy dài lâu trong đời sống văn hóa Việt Nam.

Nghệ sĩ Nhân dân Vyacheslav Gordeev không giấu hy vọng: “Nếu lần đầu tiên chúng ta có biểu diễn thành công, thì tôi tin chắc sẽ có lần thứ hai và lần thứ ba... Và chúng tôi sẵn sàng cho những buổi biểu diễn tiếp theo". Đây không chỉ là một lời hứa, mà còn là tâm thế của những nghệ sĩ coi trọng mối quan hệ văn hóa lâu dài giữa hai quốc gia.

Để có thể đến Việt Nam lần này, đoàn nghệ sĩ Nga đã trải qua một quá trình chuẩn bị công phu với sự hỗ trợ nhiều mặt từ Đại sứ quán Nga tại Việt Nam và tập đoàn Vingroup – từ tổ chức hậu cần, ăn ở, di chuyển, cho đến việc tạo điều kiện biểu diễn trong một không gian sân khấu đạt chuẩn quốc tế như Nhà hát Hồ Gươm. Ông Gordeev đặc biệt nhấn mạnh: “Tất cả những hỗ trợ này đã mang lại một kết quả mà các bạn sẽ được chứng kiến trên sân khấu”.

Không chỉ biểu diễn với tâm thế “giới thiệu”, đoàn nghệ thuật Nga còn đến Việt Nam với sứ mệnh đem đến một trải nghiệm nghệ thuật trọn vẹn nhất có thể. Dù trong quá trình tập luyện trước buổi diễn có phát sinh một số trục trặc kỹ thuật về ánh sáng, toàn bộ ê-kíp vẫn phối hợp linh hoạt, tìm giải pháp tối ưu để đảm bảo chất lượng chương trình. Bởi, như ông Gordeev bày tỏ: “Nếu phần biểu diễn chưa trọn vẹn thì mỗi người trong chúng tôi đều cảm thấy mất mát. Đó là động lực khiến chúng tôi hướng đến sự hoàn hảo”.

Sự xuất hiện của Hồ Thiên Nga tại Nhà hát Hồ Gươm có thể xem là một cuộc “tiền trạm” – nơi các chương trình nghệ thuật hàn lâm có cơ hội bước vào đời sống tinh thần của người Việt. Công chúng Việt dần mở lòng với nghệ thuật chất lượng cao. Khi các không gian sân khấu như Nhà hát Hồ Gươm được đưa vào vận hành với tiêu chuẩn quốc tế. Khi có những bàn tay tổ chức chuyên nghiệp như Vingroup sẵn sàng đồng hành. Hy vọng hành trình đưa những loại hình nghệ thuật đỉnh cao thế giới về Việt Nam không còn là một ước vọng xa vời, mà đã bắt đầu hiện thực hóa từ vũ điệu thiên nga trắng.