Không phải là thuốc?

Không phải thuốc, mà là...
Theo quy định hiện hành, chỉ có thuốc mới phải kê khai giá, còn thực phẩm bảo vệ sức khỏe (tên gọi thay thế cho thực phẩm chức năng) thì doanh nghiệp tự ấn định giá. Điều này dẫn tới câu bắt buộc phải đọc trong các đoạn quảng cáo thuốc trên sóng phát thanh, truyền hình: “Sản phẩm này không phải là thuốc, đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng”.

Với virus Corona, hiện ngoài vaccine thì chưa có thuốc đặc trị. Bởi vậy, đưa thuốc hay thực phẩm bảo vệ sức khỏe nào vào danh mục chỉ định, chính là sự định hướng của ngành Y tế trước hết là với đội ngũ y tế cơ sở, sau đó là người dân.

Việc ngày 24/7/2021, Bộ Y tế ban hành “Công văn 5944/BYT-YDCT về việc tăng cường phòng, chống dịch Covid-19 bằng thuốc cổ truyền và sản phẩm từ dược liệu gửi sở y tế các tỉnh, thành phố; bệnh viện y học cổ truyền bộ, ngành; bệnh viện y học cổ truyền các tỉnh, thành phố; các cơ sở kinh doanh dược liệu, thuốc cổ truyền”, trong đó nêu rõ nhãn hiệu 12 loại thuốc cổ truyền phòng và hỗ trợ điều trị Covid-19, đương nhiên phải được hiểu là một định hướng về phương pháp điều trị. Ngay sau khi ban hành, Công văn số 5944 đã được thông tin rộng rãi trên các phương tiện truyền thông đại chúng, được minh họa bằng hình ảnh rất rõ ràng, lẽ ra sẽ trở thành “cẩm nang” của cộng đồng về mặt y khoa, để hỗ trợ điều trị và phòng chống dịch COVID-19 tại bệnh viện cũng như tại gia đình.

Ngày 24/7/2021 Bộ Y tế ban hành công văn 5944/BYT-YDCT về việc tăng cường phòng, chống dịch Covid-19 bằng thuốc cổ truyền và sản phẩm từ dược liệu.

Bất ngờ chỉ 2 ngày sau, sáng 26/7/2021, Bộ Y tế đã ban hành công văn 5967/BYT-YDCT để thu hồi công văn số 5944/BYT-YDCT, với lý do “có một số nội dung chưa phù hợp”. “Một số nội dung chưa phù hợp” mà công văn 5967 không ghi chi tiết, rất có thể là những vướng mắc xung quanh sản phẩm viên nang Kovir của Công ty Cổ phần Sao Thái Dương.

Ngày 26/7/2021 Bộ Y tế đã ban hành công văn 5967/BYT-YDCT để thu hồi công văn số 5944/BYT-YDCT.

Trước hết cần phân định, viên nang Kovir không phải là thuốc, hướng dẫn sử dụng ghi rõ “Thực phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh”. Thế nhưng việc được nằm trong danh sách khuyến nghị của Bộ Y tế, chính là một đảm bảo “vàng” đối với người dân. Vấn đề chỉ còn là, từ phía doanh nghiệp sẽ xem đây là một cơ hội để nâng cao uy tín, hay là một thời cơ để kiếm tiền? Nếu lựa chọn thứ 2 được đề cao hơn, đề cao ngay từ đầu, thì các động thái của doanh nghiệp sẽ là gì?

Không khó để hiểu ra, là tăng giá. Ngày 19/7/2021 (5 ngày trước khi Bộ Y tế công bố danh sách 12 loại thuốc cổ truyền phòng và hỗ trợ điều trị COVID-19), một văn bản “Thông báo báo giá sản phẩm” được ký và đóng dấu bởi ông Nguyễn Hữu Thắng – Tổng GĐ Công ty cổ phần Sao Thái Dương – cho biết giá sản phẩm Thực phẩm bảo vệ sức khỏe viên nang cứng Kovir có giá 1.000.000 đồng 2 vỉ x 15 viên. Trên website chính thức của công ty này, mức giá mới cũng được niêm yết cho các 2 loại viên nang Kovir cứng và mềm.

Vậy sản phẩm viên nang Kovir trước khi lọt vào “danh sách vàng” có giá bao nhiêu? Rất khó để biết. Bởi vì hàng loạt các website và ứng dụng chợ điện tử có bán loại viên nang này đã thay đổi giá. Nhưng trong một văn bản “Phụ lục bảng tổng hợp danh mục thuốc, sản phẩm YHCT” có đóng dấu đỏ của “Cục quản lý Y dược cổ truyền”, cho thấy giá của viên nang mềm Kovir là 4.000 đồng/ viên (hộp 45 viên) và viên nang cứng Kovir là 8.300 đồng/ viên (lọ 60 viên), số lượng cung ứng là 10.000 sản phẩm cho mỗi loại.

Viên nang Kovir từng có giá rất hợp lý?

Văn bản này được cho là từ biên nhận hàng hỗ trợ chống dịch COVID-19, nó khớp với thông tin mà ông Nguyễn Hữu Thắng – Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Sao Thái Dương công bố với báo chí, rằng công ty này tài trợ cho hỗ trợ điều trị Covid-19 mỗi loại khoảng 10 nghìn sản phẩm.

Nếu nhân theo giá này, thì mức chênh lệch giá của sản phẩm viên nang Kovir lần lượt là:
- Viên nang Kovir mềm: giá cũ 4.000 đồng – giá mới 8.300 đồng.
- Viên nang Kovir cứng: giá cũ 8.500 đồng – giá mới 33.300 đồng.

Thông tin về giá các sản phẩm của Công ty CP Sao Thái Dương là điều mà Thanh tra Bộ Y tế (và để khách quan có lẽ cần đến lực lượng liên ngành) sẽ cần làm rõ và công bố sớm nhất. Bởi vì nhìn lại, thì việc ban hành công văn hướng dẫn các đơn vị y tế tuyến dưới đưa một danh mục sản phẩm y học cổ truyền vào sử dụng là điều đã xảy ra. Cụ thể, ngày 24/6/2021, Cục quản lý Y dược Cổ truyền, Bô Y tế, đã ban hành “Công văn số 648/YDCT-QLY hướng dẫn các đơn vị sử dụng một số thuốc, sản phẩm y học cổ truyền trong phòng, nâng cao sức khỏe và hỗ trợ điều trị COVID-19 do chủng vi rút Corona mới (SARS-CoV-2)”. Trong danh sách có hiệu lực với Tp.Hồ Chí Minh, Bình Dương và Đồng Nai này, lại thấy một cái tên khác của Công ty Sao Thái Dương, đó là Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Nobel tăng cường miễn dịch. Trên trang chuyên doanh dược phẩm https://healthshop.com.vn/, sản phẩm Nobel vẫn được đăng bán với giá 300.000 đồng (?). Nhưng giá của Nobel hiện đã là… 1.250.000 đồng.

Công văn số 648/YDCT-QLY hướng dẫn các đơn vị sử dụng một số thuốc, sản phẩm y học cổ truyền trong phòng, nâng cao sức khỏe và hỗ trợ điều trị COVID-19 do Cục Quản lý Y dược Cổ truyền ban hành ngày 24/6/2021.

Được "vào" như cởi tấm lòng
Lọt vào “danh sách vàng” do Bộ Y tế đảm bảo, công ty CP Sao Thái Dương công bố 4 set chống dịch nhắm vào các bệnh nhân F0 và F1, với “ngôi sao” là 2 dòng sản phẩm Kovir và Nobel.

Giá lần lượt của 4 set chống dịch này là:

- 4.185.000 đồng/ set F0 điều trị tại bệnh viện.

- 1.435.000 đồng/ set F1 điều trị tại bệnh viện.

- 6.685.000 đồng/ set F0 điều trị tại nhà.

- 3.935.000 đồng/ set F1 điều trị tại nhà.

Xin không bình luận về mức giá này, độc giả có thể tự nhân với số ca nhiễm COVID-19 trên cả nước.

Trao đổi với báo chí vào chiều ngày 26/7, ông Nguyễn Hữu Thắng - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Sao Thái Dương cho biết, việc có các sản phẩm đưa vào danh mục hướng dẫn điều trị Covid-19 của Bộ Y tế là do "ở trên" họ đánh giá.

"Tôi không quan tâm tới danh mục ấy, bên trên đánh giá tôi nghĩ là đúng. Chi tiết tôi không nhận xét vì còn nhiều sản phẩm của doanh nghiệp khác. Việc đưa các sản phẩm Đông y vào điều trị Covid -19 là đúng. Có thể họ nắm bắt được thông tin sản phẩm của mình họ đưa vào. Vì sản phẩm của tôi là được đưa vào một số nơi như Hà Nam, Lạng Sơn khi phát cho người bệnh sử dụng họ đánh giá lại. Chắc có thể thấy sản phẩm của tôi có hiệu quả họ đưa vào danh mục", ông Thắng nói.

4 set chống dịch nhắm vào các bệnh nhân F0 và F1 của công ty CP Sao Thái Dương công bố ngày 24/7/2021 - cũng chính là ngày Bộ Y tế ban hành Công văn 5944/BYT-YDCT.

Ông Thắng cũng cho biết, sản phẩm Kovir đã được nghiên cứu lâm sàng 4 đến 5 năm nay. Đầu tiên là được lưu hành ở dạng thực phẩm chức năng trước. Sau đó, làm nghiên cứu ở các virus thông thường, gần đây đã nghiên cứu trên virus Covid -19.

Tuy nhiên, ông Thắng từ chối công bố kết quả vì "các nhà khoa học tham gia chưa cho công bố kết quả nghiên cứu"!?

Ai nghĩ đến bệnh nhân?
Liên tiếp những ngày qua, diễn biến dịch COVID-19 là rất xấu ở Việt Nam. Riêng trong ngày 26/7/2021, Việt Nam ghi nhận 7.859 ca (↑334 ca so với ngày hôm qua), nâng tổng số ca nhiễm trong nước từ ngày 27/4 đến nay lên 102.525 tại 62 tỉnh thành.

Hệ thống y tế cơ sở quá tải. Ngành y tế đã phải đăng thư ngỏ kêu gọi sự chung tay hỗ trợ của các y bác sĩ và những người có chuyên môn y tế tới Tp.Hồ Chí Minh.

3 triệu liều vaccine mới về, nhưng việc triển khai tiêm chủng diện rộng còn rất khó khăn. 7 ngày qua, tổng nhiễm trên cả nước tăng 22.513 (↑88%) so với cùng kỳ, tổng bệnh nhân tử vong giảm 19 (↓9%), số người khỏi bệnh tăng 8.581 (↑500%). Đó là những con số biết nói, và biết khóc.

Trong bối cảnh đó, việc thúc đẩy nghiên cứu và thử nghiệm vaccine cũng như các loại thuốc hỗ trợ điều trị COVID-19 là hết sức cần thiết, khẩn trương. Trên kết quả nghiên cứu và đánh giá công tâm, một số loại thuốc (trong đó có y dược cổ truyền) hoàn toàn có thể khuyến nghị đưa vào sử dụng để cứu người. Chúng ta cần tự cứu mình, trước khi trông đợi ở nước ngoài. Nếu một hay một vài loại y dược nào đó phát huy hiệu quả, thì đó là tin mừng cho người dân cả nước.

Nhưng cho đến khi chứng minh được hiệu quả trên thực tế, và trước khi đưa ra bất kỳ một danh sách dược phẩm gì, ngành Y tế cần thể hiện vai trò kiểm duyệt của mình. Về chất lượng, về hiệu quả dược lực, về khả năng cung ứng, và về giá thành.

Các vị thuốc Đông y hoàn toàn có thể là cứu tinh của những quốc gia có nền y học cổ truyền giàu truyền thống như Việt Nam.

Trong bối cảnh đó, việc thúc đẩy nghiên cứu và thử nghiệm vaccine cũng như các loại thuốc hỗ trợ điều trị COVID-19 là hết sức cần thiết, khẩn trương. Trên kết quả nghiên cứu và đánh giá công tâm, một số loại thuốc (trong đó có y dược cổ truyền) hoàn toàn có thể khuyến nghị đưa vào sử dụng để cứu người. Chúng ta cần tự cứu mình, trước khi trông đợi ở nước ngoài. Nếu một hay một vài loại y dược nào đó phát huy hiệu quả, thì đó là tin mừng cho người dân cả nước.

Nhưng cho đến khi chứng minh được hiệu quả trên thực tế, và trước khi đưa ra bất kỳ một danh sách dược phẩm gì, ngành Y tế cần thể hiện vai trò kiểm duyệt của mình. Về chất lượng, về hiệu quả dược lực, về khả năng cung ứng, và về giá thành.

Bởi vì nghĩ đến bệnh nhân, đặt quyền lợi của bệnh nhân lên hàng đầu, là trách nhiệm của ngành y tế, chứ không phải các doanh nghiệp.