Ngay từ sáng sớm, hàng nghìn du khách thập phương và các đại biểu đã nô nức về Đền Mẫu Âu Cơ để tham dự ngày hội.
Mở đầu là phần lễ tế Thành Hoàng làng và phần rước kiệu, đem theo lễ vật từ đình về đền Mẫu Âu Cơ. Đoàn rước diễn ra tưng bừng, trong âm vang của tiếng trống, tiếng chiêng ngày hội.
Theo truyền thuyết, vào mùng 7 tháng Giêng, Tiên nữ Âu Cơ giáng trần, sau đó gặp gỡ và kết duyên với Lạc Long Quân, sinh ra bọc trăm trứng và nở thành một trăm người con trai, khởi nguồn của nòi giống Lạc Hồng. Tại xã Hiền Lương, huyện Hạ Hòa, phong cảnh hữu tình, mẹ Âu Cơ đã ở lại dạy dân trồng lúa, trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải, cho đến khi cùng tiên nữ bay về trời vào ngày 25 tháng Chạp, để lại dưới gốc đa một dải yếm lụa. Chính tại nơi đó, nhân dân đã dựng ngôi miếu thờ phụng, đời đời hương khói.
Tại buổi lễ, các đại biểu đã thành kính dâng hương, hoa, lễ vật lên Tổ Mẫu Âu Cơ. Trước anh linh Tổ Mẫu Âu Cơ, Chủ tịch UBND huyện Hạ Hòa Nguyễn Ngọc Anh đọc diễn văn tri ân công đức Tổ Mẫu Âu Cơ và cầu mong Tổ Mẫu phù hộ cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Các đồng chí lãnh đạo huyện Hạ Hòa sau đó đã nổi chiêng, trống khai lễ.
Sau lễ dâng hương và lễ vật là phần Tế nữ quan (phần chính của lễ). Đội tế nữ gồm 12 cô gái thanh tân, có nhan sắc và học vấn. Các cô đều mặc áo dài màu sắc rực rỡ, đầu đội khăn kim tuyến, thắt lưng lụa, trong đó chủ tế mặc trang phục màu đỏ. Trong không khí trang nghiêm, thành kính, các nữ quan đã thực hiện lễ tế Tổ Mẫu Âu Cơ theo đúng các nghi thức truyền thống.
Ngay sau khi kết thúc phần lễ, các lãnh đạo tỉnh và nhân dân đã kính cẩn thắp hương tri ân Tổ Mẫu Âu Cơ.
Lễ hội có giá trị lịch sử sâu sắc, phản ánh sinh động huyền thoại Lạc Long Quân - Âu Cơ và bọc trăm trứng. Đồng thời, là điểm nhấn quan trọng trong dòng chảy đời sống tín ngưỡng, tâm linh và là môi trường giáo dục sâu sắc về truyền thống yêu nước, tinh thần tự tôn dân tộc, đạo lý "uống nước nhớ nguồn" của dân tộc.
Tín ngưỡng thờ Mẫu Âu Cơ là một điểm nhấn quan trọng trên dòng chảy đời sống tín ngưỡng, tâm linh của nhân dân. Việc thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Âu Cơ tại đền Mẫu Âu Cơ xã Hiền Lương góp phần giáo dục về truyền thống yêu nước, tinh thần tự tôn dân tộc, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, thành kính ngưỡng vọng và tri ân tổ tiên. Qua đó, tạo lập mối đoàn kết, gắn bó cộng đồng - cội nguồn của sức mạnh tập thể trong lịch sử xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước. Với giá trị văn hóa tinh thần đặc biệt, tháng 1/2017, “Tín ngưỡng thờ Mẫu Âu Cơ”, đền Mẫu Âu Cơ xã Hiền Lương, huyện Hạ Hòa được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia.
Sau nghi thức Tế lễ, Lễ hội Đền Mẫu Âu Cơ chính thức được khai hội. Đây là lễ hội đầu tiên trong năm, mở màn cho các lễ hội tại Đất Tổ Vua Hùng.
