Loài người có còn tiến hóa nữa không?

Vòng đời chúng ta thật quá ngắn ngủi để có thể chứng kiến sự thay đổi của loài người một cách rõ nét. Liệu con người có đang tiếp tục tiến hóa?
Bức vẽ nổi tiếng mang tên The March Of Progress mô tả quá trình tiến hóa của con người. Ảnh: Getty.
Bức vẽ nổi tiếng mang tên The March Of Progress mô tả quá trình tiến hóa của con người. Ảnh: Getty.

Vào năm 1965, nhà khoa học nổi tiếng Rudolph Zallinger đã minh họa quá trình tiến hóa của con người thông qua một bức vẽ mang tên The March Of Progress, mô tả một sinh vật giống tinh tinh đang biến đổi dần theo thứ tự và kết thúc là khuôn mẫu hoàn chỉnh của một người đàn ông khỏe mạnh.

Thông điệp mà Zallinger gửi gắm tương đối rõ ràng, sự tiến hóa của con người là một cuộc diễu hành tuyến tính từ nguồn gốc nguyên thủy cho đến hình mẫu chúng ta ngày nay. Chúng ta đại diện cho đỉnh cao thành tựu của Mẹ thiên nhiên, và có lẽ giờ đây “bà” đã có thể nghỉ ngơi khi công việc đưa loài người đến với vạch đích tiến hóa đã kết thúc.

Tuy nhiên, trái với quan niệm sai lầm của nhiều người, hình mẫu của chúng ta ngày nay chưa phải điểm dừng chân cuối cùng.

Tiến hóa có bao giờ dừng lại?

Câu trả lời là không, sự tiến hóa là điều diễn ra liên tục trong tất cả các quần thể sinh vật trên hành tinh, thông qua một quá trình là chọn lọc tự nhiên.

Trải qua nhiều sự thay đổi môi trường sống với nhiều yếu tố khách quan lẫn chủ quan, những cá thể có khả năng thích nghi tốt sẽ được các gen di truyền truyền lại cho những thế hệ tiếp theo vượt trội hơn.

Từ lâu, sự tiến hóa dựa trên chọn lọc tự nhiên từng bị nghi ngờ đã ngừng lại. Sự phát triển của công nghiệp hóa, y tế và cơ sở hạ tầng đã cải thiện đáng kể dân số thế giới, giúp số lượng trẻ em có khả năng sinh trưởng đến độ tuổi trưởng thành lớn hơn, người lớn tuổi sống lâu hơn và giảm tỷ lệ sinh.

Loài người có còn tiến hóa nữa không? ảnh 1

Sự phát triển của khoa học công nghệ giúp con người có khả năng “sinh tồn” tốt hơn. Ảnh: Geogre Clerk.

Tuy nhiên, tỷ lệ tử vong ở trẻ em một số nước đang phát triển vẫn còn cao, chủ yếu ở khu vực châu Phi hạ Sahara. Bất cứ gen di truyền nào có khả năng giúp trẻ vượt qua thời điểm trước 5 tuổi đều sẽ được cơ thể lưu giữ lại cho thế hệ sau.

Ví dụ, các cặp trẻ sinh đôi từng được xếp vào nhóm có triển vọng sống sót thấp. Nhờ có sự nâng cao của chất lượng sống, các gen di truyền đã giúp trẻ sinh đôi có nhiều khả năng phát triển và tự sinh sản hơn.

Lối sống và văn hóa cũng là mấu chốt của tiến hóa

Thực tế đã chỉ ra rằng, văn hóa là một đặc điểm phổ biến và có tính biến đổi cao tác động đến đời sống con người. Hành vi của con người thông qua công nghệ và khoa học (sản phẩm của văn hóa) đã trở thành lực lượng chọn lọc tự nhiên riêng ảnh hưởng đến khả năng tiến hóa.

Dù chúng ta mặc định bản thân đã phát triển tốt đến mức nào, những gì chúng ta đang làm đơn thuần là tạo ra môi trường của riêng mình để cung cấp các hướng đi khác cho chọn lọc tự nhiên.

Loài người có còn tiến hóa nữa không? ảnh 2

Các robot đang dần thay thế sự hiện diện của con người trong một số công việc, chẳng hạn như giao đồ. Ảnh: China Daily.

Cách đây hơn 10.000 năm, tổ tiên của chúng ta mới bắt đầu dung nạp sữa bò, dù rằng cho đến ngày nay vẫn có nhiều người trưởng thành không thể dung nạp loại thực phẩm này. Nhưng đáng ngạc nhiên là chỉ trong 150 năm qua, con người đã tăng trưởng chiều cao trung bình lên thêm 10cm. Và chỉ mất 65 năm, chúng ta đã có thể sống thọ hơn tổ tiên của mình tới 20 năm, chủ yếu nhờ vào những tiến bộ trong khoa học.

Theo Science Focus, sự tiến hóa của loài người còn thể hiện thông qua các dấu ấn văn hóa trên cơ thể con người. Các bộ phận trên người ngày càng có xu hướng nhỏ lại và gọn gàng hơn nhờ sự hỗ trợ của khoa học công nghệ trong các công việc nặng nhọc. Trong khi loài linh trưởng có họ hàng gần nhất với loài người là tinh tinh vẫn sở hữu hàm răng to và khỏe để phá vỡ vật cứng.

Loài người vốn thuộc về thiên nhiên theo nhiều cách khác nhau, cho dù có phát triển hay tiến bộ hơn đi chăng nữa, chúng ta có thể chắc chắn một điều rằng quá trình tiến hóa sẽ không bao giờ dừng lại.

Theo Zing
Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam Lương Cường phát biểu nhậm chức. Ảnh: TTXVN
Điện, thư chúc mừng Chủ tịch nước Lương Cường
(Ngày Nay) - Nhân dịp đồng chí Lương Cường được Quốc hội khóa XV bầu giữ chức Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, lãnh đạo các nước Brunei, Philippines, Thái Lan, Mozambique đã gửi các điện, thư chúc mừng đến Chủ tịch nước Lương Cường.
Logo của Temu trên màn hình điện thoại thông minh. Ảnh: CNN
EU điều tra nền tảng thương mại điện tử Temu
(Ngày Nay) - Ngày 31/10, Liên minh châu Âu (EU) đã chính thức khởi động cuộc điều tra đối với tảng thương mại điện tử Temu vì nghi ngờ nền tảng này chưa hành động đủ để ngăn chặn các hoạt động bán sản phẩm bất hợp pháp.
Khu du lịch Lang Biang. Ảnh minh họa: TTXVN
Tạm dừng tuyến đi bộ leo núi Lang Biang do không đảm bảo an toàn
(Ngày Nay) - Chiều 31/10, lãnh đạo Vườn Quốc gia Bidoup - Núi Bà (tỉnh Lâm Đồng) đã thông báo tạm dừng tuyến đi bộ lên đường mòn Lang Biang ở độ cao 2.167m. Nguyên nhân là do không đảm bảo an toàn cho du khách, nhất là các du khách tự phát, không đăng ký với đơn vị chủ rừng trước khi đi.
Ảnh: AFP
Phát hiện thành phố 4.000 năm tuổi ở Saudi Arabia
(Ngày Nay) - Các nhà khảo cổ học cho biết vừa phát hiện thành phố kiên cố 4.000 năm tuổi ẩn dưới một ốc đảo tại Saudi Arabia, có thể giúp hé lộ những thay đổi trong cuộc sống từ lối sống du cư sang lối sống đô thị.
Ảnh minh họa. Ảnh: TTXVN
Hơn 24,5 nghìn ca mắc mới ung thư vú được phát hiện mỗi năm
(Ngày Nay) - Theo thống kê của Tổ chức Ghi nhận ung thư toàn cầu (GLOBOCAN 2022), tại Việt Nam có 180.480 số ca mắc mới ung thư, trong đó ung thư vú đã vượt lên trên ung thư gan trở thành bệnh đứng thứ nhất về tỉ lệ mắc mới, với 24.563 ca mỗi năm.
9,3 kg ketamin "đội lốt" sữa vào Việt Nam qua đường hàng không
9,3 kg ketamin "đội lốt" sữa vào Việt Nam qua đường hàng không
(Ngày Nay) - Ngày 30/10, Công an tỉnh Nghệ An cho biết, đơn vị vừa chủ trì, phối hợp với Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy Công an thành phố Hà Nội, Cục Hải quan thành phố Hà Nội và Công an huyện Quỳnh Lưu (Nghệ An) triệt phá đường dây vận chuyển trái phép chất ma túy từ nước ngoài về Việt Nam qua đường hàng không, bắt giữ một đối tượng cùng 9,3 kg ketamin.