Nguy cơ lây nhiễm thấp từ ca bệnh đầu tiên
Tính đến ngày 4/10, Việt Nam đã ghi nhận ca đầu tiên mắc đậu mùa khỉ. Ca bệnh này được tính là ca xâm nhập, ghi nhận mắc bệnh từ trước khi về nước.
Đánh giá về nguy lây nhiễm từ ca bệnh đầu tiên này, GS.TS Phan Trọng Lân, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng cho biết: “Đến nay, với các đánh giá lây nhiễm và đánh giá xử lý, khoanh vùng người tiếp xúc và nguồn lây nhiễm ở nước ngoài cho thấy, trường hợp này khó có khả năng đối lây lan dịch bệnh trong cộng đồng”.
Theo đó, bệnh nhân này có các biểu hiện mắc đậu mùa khỉ ghi nhận được ở nước ngoài. Cụ thể, bệnh nhân ghi nhận biểu hiện lâm sàng vào ngày 18/9 đến ngày 22/9, đến ngày 23/9 bệnh nhân về Việt Nam và chủ động đến khám tại Bệnh viện Từ Dũ (TP Hồ Chí Minh). Sau đó, bệnh nhân được tư vấn vào khám tại Bệnh viện Da liễu TP Hồ Chí Minh và tiếp đó là vào Bệnh viện Bệnh nhiệt đới. Toàn bộ quá trình chuyên môn, kỹ thuật đã được các cơ sở điều trị khuyến cáo. Đối với trường hợp này, khi về Việt Nam, bệnh nhân đã tới ngay cơ sở y tế để sớm khám, phát hiện bệnh.
Các trường hợp có tiếp xúc, kể cả với người trong gia đình bệnh nhân, cũng như cán bộ y tế, đã được theo dõi, giám sát ngay từ đầu. Đến nay đã là hơn 10 ngày, những trường hợp tiếp xúc này không có biểu hiện mắc đậu mùa khỉ. Về nguồn lây, nữ bệnh nhân này đã ở nước ngoài hơn 60 ngày, đã có biểu hiện trước khi về Việt Nam và đến khi về nước đã mắc bệnh rồi.
Việc phát hiện sớm và chủ động ca bệnh ngay từ khi mới vào Việt Nam, đã giúp xử trí nhanh các trường hợp tiếp xúc. Trong đó, các cán bộ y tế đã được khám, theo dõi, giám sát trong vòng 21 ngày và đến nay chưa có biểu hiện của bệnh. Đặc biệt, kể từ khi có các biểu hiện nghi ngờ, người bệnh đã được coi như một trường hợp dương tính và được xử trí bằng toàn bộ các biện pháp phù hợp.
Về nguy cơ bệnh đậu mùa khỉ xâm nhập vào Việt Nam sau ca bệnh đầu tiên này, theo GS.TS Phan Trọng Lân, hiện bệnh đậu mùa khỉ đã được ghi nhận tại khoảng 106 nước ngoài vùng lưu hành của bệnh. Với địa bàn có ca bệnh rộng, việc giao lưu đi lại không hạn chế, thì nguy cơ bệnh xâm nhập vào Việt Nam là hiện hữu.
Theo đó, dù có sự xâm nhập của bệnh đậu mùa khỉ hay không, thì chúng ta đã có chuẩn bị sẵn sàng từ rất sớm. Cụ thể, các cơ sở khám chữa bệnh, đặc biệt những nơi thăm khám bệnh lây qua đường tình dục đều đã được cảnh báo và cảnh giác. Mỗi người dân khi có các biểu hiện nghi ngờ đã được khuyến cáo phải đến ngay các cơ sở y tế để thăm khám, đồng thời khai báo đầy đủ để bản thân được tư vấn và điều trị một cách đầy đủ.
Chủ động ngăn chặn dịch từ sớm
Với Việt Nam, ngay từ khi xuất hiện các trường hợp bất thường đầu tiên từ các vùng lưu hành bệnh đậu mùa khỉ tại các quốc gia khác, Việt Nam đã có chủ động, cảnh báo.
Sau thông báo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) về bệnh đậu mùa khỉ, Bộ Y tế đã có văn bản và hướng dẫn gửi tất cả các đơn vị tại 63 tỉnh, thành phố. Sau đó, Bộ Y tế đã ban hành các hướng dẫn chuyên môn, kể cả dự phòng giám sát bệnh đậu mùa khỉ, cũng như điều trị và phòng lây nhiễm trong các cơ sở y tế.
Ngay khi WHO thông báo tình trạng khẩn cấp vì sức khỏe cộng đồng quốc tế, lãnh đạo Bộ Y tế cũng đã chủ trì họp và hàng tuần phối hợp với WHO, có các khuyến nghị, tập huấn thường xuyên cho tất cả các tỉnh, thành phố. Điều này đã giúp Việt Nam phát hiện sớm và một cách chủ động đối với trường hợp ca bệnh xâm nhập đầu tiên.
Trong bối cảnh Việt Nam đã ghi nhận ca bệnh đậu mùa khỉ, theo Bộ Y tế, để tiếp tục chủ động phòng, chống dịch bệnh; UBND các tỉnh, thành phố chủ động xây dựng, hoàn thiện và triển khai kế hoạch đáp ứng với dịch bệnh đậu mùa khỉ tại địa phương; đẩy mạnh việc thực hiện nghiêm giám sát dịch bệnh tại các cửa khẩu, giám sát tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh và giám sát dựa vào sự kiện tại cộng đồng để phát hiện sớm, ngăn chặn dịch bệnh kịp thời; sẵn sàng thu dung, điều trị, phân tuyến điều trị và cách ly bệnh nhân, thực hiện tốt việc phân luồng, kiểm soát lây nhiễm tại các cơ sở khám, chữa bệnh; đẩy mạnh truyền thông cho người dân về các biện pháp dự phòng dịch bệnh tại các cửa khẩu, cộng đồng.
Bộ Y tế cũng tăng cường tổ chức kiểm tra, giám sát, chỉ đạo công tác phòng chống dịch tại các địa phương; tiếp tục phối hợp với WHO, CDC Hoa Kỳ và Cơ quan đầu mối quốc gia thực hiện Điều lệ Y tế quốc tế của các quốc gia rà soát, cập nhật thông tin về tác nhân gây bệnh, các trang thiết bị xét nghiệm, sinh phẩm phục vụ chẩn đoán bệnh, cập nhật tài liệu truyền thông. Đồng thời, tiếp tục cập nhật các hướng dẫn chuyên môn và tổ chức tập huấn cho cán bộ y tế các tuyến về giám sát dịch bệnh, truyền thông nguy cơ, các biện pháp phòng chống, chăm sóc, điều trị bệnh nhân Đậu mùa khỉ và phòng chống lây nhiễm trong cơ sở y tế.
Về khả năng xét nghiệm phát hiện bệnh đậu mùa khỉ, theo GS.TS Phan Trọng Lân, hiện Việt Nam đã có các kỹ thuật và những sinh phẩm sơ khai để làm được xét nghiệm bệnh đậu mùa khỉ và những trường hợp ban đầu có thể kết luận được. Ít nhất, chúng ta có thể phân biệt và nghi ngờ các ca mắc để triển khai các biện pháp phòng, chống. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng luôn phối hợp với các tổ chức quốc tế để có được các nguồn sinh phẩm thương mại, nguồn sinh nghiên cứu và cả giải trình tự gene để đáp ứng được nhu cầu khi có ca cần xét nghiệm.