Bà Rịa - Vũng Tàu có di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia đầu tiên

0:00 / 0:00
0:00
(Ngày Nay) - Ngày 9/4, thông tin từ Sở Văn hóa - Thể thao tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết, Lễ giỗ Bà Thứ phi Hoàng Phi Yến - Lễ hội truyền thống thuộc di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh An Sơn Miếu tại huyện Côn Đảo đã được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Bà Rịa - Vũng Tàu có di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia đầu tiên

Đây là di sản văn hóa phi vật thể đầu tiên của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch công nhận.

Bà Phi Yến (tên thật là Lê Thị Răm) là Thứ phi của chúa Nguyễn Ánh, hiện được thờ tại Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh "An Sơn Miếu" được xây dựng năm 1958 thời Mỹ - Ngụy. Năm 1783 chúa Nguyễn Ánh bị quân Tây Sơn truy đuổi đã chạy ra Côn Đảo bị nạn, bà Thứ Phi Hoàng Phi Yến cùng chạy theo ông ra Đảo. Theo truyền thuyết bà bị chồng giam giữ trong một hang đá trên một hòn đảo hoang vắng nằm về phía Tây Nam của đảo chính do phạm vào tội ngăn cản Nguyễn Ánh cầu viện Pháp.

Con trai của bà Phi Yến và chúa Nguyễn Ánh là Hoàng Tử Hội An (Hoàng Tử Cải) khóc lóc đòi mẹ cũng đã bị Nguyễn Ánh khép vào tội a tòng với mẹ và bị ném xuống biển, xác trôi dạt vào làng Cỏ Ống, được dân làng Cỏ Ống vớt đem chôn và lập miếu thờ (ngày nay miếu và mộ Hoàng Tử Cải vẫn còn tại làng Cỏ Ống).

Khi bị giam trong hang đá, bà Phi Yến đã được con Vượn Bạch nuôi sống bằng những trái rừng và sau đó Vượn Bạch cùng Bắc Hổ (con vật này bạn của Hoàng Tử Cải) cứu sống ra khỏi hang và đưa về làng Cỏ Ống nơi có người dân lập mộ Hoàng Tử Cải.

Năm 1785, tại làng An Hải có tổ chức cúng tế trong làng theo lệ thường hàng năm vào rằm tháng mười âm lịch. Bà Phi Yến được dân làng trọng thị rước về cùng tham dự cho thêm phần long trọng, tại đây Bà đã bị tên đồ tể người làng An Hải là Biện Thi xâm phạm đến danh tiết, Bà đã tự tử để giữ vẹn danh tiết. Bà mất vào ngày 18/10 âm lịch (1785). Để tỏ lòng thương tiếc dân làng đã xây một ngôi đền để thờ Bà. Sang thế kỷ XIX, năm 1861 thực dân Pháp chiếm Côn Đảo thiết lập nhà tù và cho di dời toàn bộ dân về đất liền, do đó ngôi miếu không được chăm sóc đã bị hư hỏng, sụp đổ.

Đến năm 1958, Côn Đảo trở thành tỉnh Côn Sơn dưới chế độ Mỹ - Ngụy. Trưởng ty ngân khố tỉnh Côn Sơn là ông Nguyễn Kim Sáu đã xem lại sử lược Côn Đảo và thấy một người phụ nữ Việt Nam "Trung trinh tiết liệt" đã bỏ mình tại đây bèn đề nghị trích một khoản tiền trong quỹ phúc lợi của tỉnh cộng với lao động khổ sai của tù nhân để xây dựng trên nền ngôi đền thờ ngày xưa một ngôi miếu nhỏ thờ Bà Phi Yến đặt tên là "An Sơn Miếu".

Từ đó đến nay, qua nhiều lần trùng tu và tôn tạo ngôi miếu được khang trang như ngày nay. Để tưởng nhớ bà, vào ngày 17 - 18 tháng 10 âm lịch hàng năm, nhân dân làng An Hải xưa và người dân Côn Đảo ngày nay lại long trọng tổ chức Lễ giỗ Bà, thông qua các hoạt động cúng giỗ theo nghi thức dân gian truyền thống như tế lễ, dâng hương, lễ rước bài vị, các loại hình sinh hoạt văn hóa dân gian để nhân dân tưởng nhớ công đức của Bà. Người dân Côn Đảo xem bà Phi Yến như một vị thần phò trợ cho cuộc sống của họ. Dù trải qua rất nhiều thăng trầm của lịch sử, ở bất kỳ giai đoạn nào, người dân trên đảo vẫn giữ tục thờ cúng Bà.

Lễ giỗ Bà Thứ phi Hoàng Phi Yến là một Lễ hội truyền thống thuộc di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh An Sơn Miếu (được UBND tỉnh xếp hạng di tích cấp tỉnh tại Quyết định số: 1442/QĐ.UB ngày 18/04/2007).

Những năm gần đây, ngày giỗ Bà Phi Yến đã trở thành một lễ hội văn hóa lớn trong năm, được Đảng bộ, chính quyền, quân và dân Côn Đảo tổ chức trang trọng và từng bước nâng Lễ giỗ Bà hàng năm thành lễ hội truyền thống của địa phương, phù hợp tập quán và đáp ứng nhu cầu tâm linh của nhân dân trên Đảo.

Ấn bản tiếng Trung của 2 cuốn sách “Vắt qua những ngàn mây” và “Người Hà Nội, chuyện ăn chuyện uống một thời”
Ra mắt hai cuốn sách văn hóa Việt Nam tại Trung Quốc
(Ngày Nay) - Từ TP.Nam Ninh, Trung Quốc, dịch giả Nguyễn Lệ Chi, cho biết vào chiều ngày 16/11 vừa qua, Công ty Chibooks đã phối hợp với NXB Khoa học Kỹ thuật Quảng Tây tổ chức ra mắt ấn bản tiếng Trung cho hai cuốn sách về văn hóa Việt.
Buổi thực hành của lớp cồng chiêng và múa xoang bên mô hình nhà Rông đặc trưng ngay tại sân trường THCS Tân Thượng.
Bảo tồn văn hóa K’Ho ở mái trường vùng sâu cao nguyên Di Linh
(Ngày Nay) - Để bản sắc dân tộc K’Ho không bị mai một, thầy và trò Trường Trung học Cơ sở Tân Thượng (xã Tân Thượng, huyện Di Linh, Lâm Đồng) đã cùng nhau triển khai mô hình bảo tồn văn hóa ngay tại mái trường thân yêu. Hoạt động ý nghĩa này đã góp phần giữ gìn văn hóa đặc trưng của người dân tộc K’Ho ở cao nguyên Di Linh nói riêng và tỉnh Lâm Đồng nói chung.
Ảnh minh hoạ.
Việt Nam tiếp tục đối mặt với tình trạng kháng thuốc gia tăng
(Ngày Nay) - Theo Bộ Y tế, kháng thuốc là một mối đe dọa sức khỏe và sự phát triển toàn cầu. Việt Nam đang tiếp tục đối mặt với tình trạng kháng thuốc gia tăng. Việc phòng, chống kháng thuốc đòi hỏi sự tham gia của các bộ, ngành, địa phương và toàn xã hội.
Tổng Bí thư Tô Lâm với cán bộ Ban Thường vụ Tỉnh ủy Cà Mau.
Tổng Bí thư Tô Lâm làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Cà Mau
(Ngày Nay) - Tiếp theo chương trình công tác tại Cà Mau, chiều 17/11, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác của Trung ương đã có buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Cà Mau về kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVI nhiệm kỳ 2020-2025.
Nghe pháp tôn trọng, nhưng chớ vội tin
Nghe pháp tôn trọng, nhưng chớ vội tin
(Ngày Nay) - Nghe Pháp là từ thường gặp trong kinh. Đa văn là nghe Pháp nhiều, một trong những hạnh lành. Ngày nay, nghe Pháp không chỉ nghe giảng mà còn là đọc, tụng, nghiên cứu, thảo luận, biên khảo giáo pháp.
Toàn cảnh Liên hoan trình diễn trang phục các dân tộc tỉnh Hòa Bình.
Gìn giữ văn hóa bản địa qua trang phục các dân tộc tỉnh Hòa Bình
(Ngày Nay) - Tối 17/11, tại Quảng trường Hòa Bình, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hòa Bình tổ chức Chương trình Liên hoan trình diễn trang phục các dân tộc tỉnh Hòa Bình. Đây là hoạt động nằm trong chuỗi các sự kiện của Tuần Văn hóa - Du lịch tỉnh Hòa Bình năm 2024 diễn ra từ ngày 15-23/11/2024.