Bà Rịa - Vũng Tàu có di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia đầu tiên

0:00 / 0:00
0:00
(Ngày Nay) - Ngày 9/4, thông tin từ Sở Văn hóa - Thể thao tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết, Lễ giỗ Bà Thứ phi Hoàng Phi Yến - Lễ hội truyền thống thuộc di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh An Sơn Miếu tại huyện Côn Đảo đã được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Bà Rịa - Vũng Tàu có di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia đầu tiên

Đây là di sản văn hóa phi vật thể đầu tiên của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch công nhận.

Bà Phi Yến (tên thật là Lê Thị Răm) là Thứ phi của chúa Nguyễn Ánh, hiện được thờ tại Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh "An Sơn Miếu" được xây dựng năm 1958 thời Mỹ - Ngụy. Năm 1783 chúa Nguyễn Ánh bị quân Tây Sơn truy đuổi đã chạy ra Côn Đảo bị nạn, bà Thứ Phi Hoàng Phi Yến cùng chạy theo ông ra Đảo. Theo truyền thuyết bà bị chồng giam giữ trong một hang đá trên một hòn đảo hoang vắng nằm về phía Tây Nam của đảo chính do phạm vào tội ngăn cản Nguyễn Ánh cầu viện Pháp.

Con trai của bà Phi Yến và chúa Nguyễn Ánh là Hoàng Tử Hội An (Hoàng Tử Cải) khóc lóc đòi mẹ cũng đã bị Nguyễn Ánh khép vào tội a tòng với mẹ và bị ném xuống biển, xác trôi dạt vào làng Cỏ Ống, được dân làng Cỏ Ống vớt đem chôn và lập miếu thờ (ngày nay miếu và mộ Hoàng Tử Cải vẫn còn tại làng Cỏ Ống).

Khi bị giam trong hang đá, bà Phi Yến đã được con Vượn Bạch nuôi sống bằng những trái rừng và sau đó Vượn Bạch cùng Bắc Hổ (con vật này bạn của Hoàng Tử Cải) cứu sống ra khỏi hang và đưa về làng Cỏ Ống nơi có người dân lập mộ Hoàng Tử Cải.

Năm 1785, tại làng An Hải có tổ chức cúng tế trong làng theo lệ thường hàng năm vào rằm tháng mười âm lịch. Bà Phi Yến được dân làng trọng thị rước về cùng tham dự cho thêm phần long trọng, tại đây Bà đã bị tên đồ tể người làng An Hải là Biện Thi xâm phạm đến danh tiết, Bà đã tự tử để giữ vẹn danh tiết. Bà mất vào ngày 18/10 âm lịch (1785). Để tỏ lòng thương tiếc dân làng đã xây một ngôi đền để thờ Bà. Sang thế kỷ XIX, năm 1861 thực dân Pháp chiếm Côn Đảo thiết lập nhà tù và cho di dời toàn bộ dân về đất liền, do đó ngôi miếu không được chăm sóc đã bị hư hỏng, sụp đổ.

Đến năm 1958, Côn Đảo trở thành tỉnh Côn Sơn dưới chế độ Mỹ - Ngụy. Trưởng ty ngân khố tỉnh Côn Sơn là ông Nguyễn Kim Sáu đã xem lại sử lược Côn Đảo và thấy một người phụ nữ Việt Nam "Trung trinh tiết liệt" đã bỏ mình tại đây bèn đề nghị trích một khoản tiền trong quỹ phúc lợi của tỉnh cộng với lao động khổ sai của tù nhân để xây dựng trên nền ngôi đền thờ ngày xưa một ngôi miếu nhỏ thờ Bà Phi Yến đặt tên là "An Sơn Miếu".

Từ đó đến nay, qua nhiều lần trùng tu và tôn tạo ngôi miếu được khang trang như ngày nay. Để tưởng nhớ bà, vào ngày 17 - 18 tháng 10 âm lịch hàng năm, nhân dân làng An Hải xưa và người dân Côn Đảo ngày nay lại long trọng tổ chức Lễ giỗ Bà, thông qua các hoạt động cúng giỗ theo nghi thức dân gian truyền thống như tế lễ, dâng hương, lễ rước bài vị, các loại hình sinh hoạt văn hóa dân gian để nhân dân tưởng nhớ công đức của Bà. Người dân Côn Đảo xem bà Phi Yến như một vị thần phò trợ cho cuộc sống của họ. Dù trải qua rất nhiều thăng trầm của lịch sử, ở bất kỳ giai đoạn nào, người dân trên đảo vẫn giữ tục thờ cúng Bà.

Lễ giỗ Bà Thứ phi Hoàng Phi Yến là một Lễ hội truyền thống thuộc di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh An Sơn Miếu (được UBND tỉnh xếp hạng di tích cấp tỉnh tại Quyết định số: 1442/QĐ.UB ngày 18/04/2007).

Những năm gần đây, ngày giỗ Bà Phi Yến đã trở thành một lễ hội văn hóa lớn trong năm, được Đảng bộ, chính quyền, quân và dân Côn Đảo tổ chức trang trọng và từng bước nâng Lễ giỗ Bà hàng năm thành lễ hội truyền thống của địa phương, phù hợp tập quán và đáp ứng nhu cầu tâm linh của nhân dân trên Đảo.

Bình luận
Cuốn sách "Đẩy mạnh công cuộc xây dựng và phát triển đất nước." Ảnh: CTV/Vietnam+
Ra mắt cuốn sách của nguyên Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết
(Ngày Nay) - Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật vừa xuất bản cuốn sách "Đẩy mạnh công cuộc xây dựng và phát triển đất nước" với hơn 70 bài viết, bài phát biểu, thư của nguyên Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết từ năm 2000 đến năm 2010, góp phần tổng kết lý luận và thực tiễn trong tiến trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đổi mới và hội nhập.
Sức khỏe Giáo hoàng đang dần hồi phục
Sức khỏe Giáo hoàng đang dần hồi phục
(Ngày Nay) - Ngày 15/3, Vatican cho biết sức khỏe Giáo hoàng Francis đang dần hồi phục khi điều trị viêm phổi hai bên tại bệnh viện và các bác sĩ đang giảm sử dụng máy thở cơ học vào ban đêm để hỗ trợ hô hấp cho Giáo hoàng.
Thí sinh tham dự kỳ thi vào trường chuyên ở Hà Nội. Ảnh: Thanh Tùng/TTXVN
Trường THPT chuyên đổi mới phương thức tuyển sinh 2025
(Ngày Nay) - Một số trường THPT chuyên trên địa bàn Hà Nội vừa công bố phương thức tuyển sinh 2025. Trong đó, Trường THPT Khoa học Tự nhiên bỏ phương thức xét tuyển thẳng, Trường THPT chuyên Đại học Sư phạm đổi mới cách tính điểm xét tuyển.
Người dân và du khách tham gia chào cờ ở khu vực mốc 291/2, xã Cao Mã Pờ (Hà Giang).
Lung linh lễ hội hoa đào nơi biên cương Tổ quốc
(Ngày Nay) - Ngày 15/3, tại xã Cao Mã Pờ (huyện Quản Bạ, Hà Giang), huyện Quản Bạ phối hợp với Công ty Du lịch Hà Giang Trẻ đã diễn ra Lễ hội hoa Đào năm 2025 với chủ đề “Lung linh sắc đào - Xuân về biên cương”. Đây là dịp tôn vinh vẻ đẹp rực rỡ của hoa đào Hà Giang; là cơ hội để quảng bá văn hóa, du lịch và đời sống của đồng bào các dân tộc nơi biên cương Tổ quốc.
Một tiết học của học sinh lớp 6/2 Trường THCS Huỳnh Khương Ninh (Quận 1, TP Hồ Chí Minh).
Nâng cao chất lượng dạy học chính khóa, giảm nhu cầu học thêm
(Ngày Nay) - Sau một tháng triển khai, Thông tư 29 của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về dạy thêm, học thêm bước đầu tác động tích cực, làm thay đổi nhận thức, thói quen của cả người dạy, người học, phụ huynh và toàn xã hội với dạy thêm, học thêm.