Đại biểu Nguyễn Văn Thuận (Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Thuận) cho rằng: Đây là một dự án luật có ý nghĩa quan trọng trong xây dựng và củng cố lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, tạo cơ sở pháp lý thống nhất, nâng cao chất lượng công tác quản lý nhà nước về an ninh, trật tự, phục vụ hiệu quả công tác bảo đảm an ninh, trật tự ở cơ sở.
Đến nay, trên cơ sở ý kiến tham gia của các đại biểu Quốc hội, tại kỳ họp thứ 10 khóa XIV, ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị, của các cơ quan, tổ chức, Chính phủ đã nghiên cứu, tiếp thu, giải trình và hoàn thiện dự án luật trình Quốc hội.
“Trong tình hình hiện nay về trật tự an ninh rất phức tạp, tội phạm ngày càng tinh vi, việc phối hợp lực lượng quần chúng tham gia với lực lượng chính quy bảo vệ an ninh, trật tự là điều cần thiết và cấp bách. Bên cạnh đó, nhằm bảo đảm quyền lợi cho lực lượng cơ sở, huy động sức mạnh toàn dân tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc, việc thành lập lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở là hết sức cần thiết. Tuy nhiên, trong toàn bộ nội dung văn bản cần xác định lực lượng này chỉ là lực lượng hỗ trợ cho công an xã chính quy trong việc thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, không phải là lực lượng chính, do đó các quy định về chính sách hỗ trợ trong dự thảo luật cần phù hợp với tính chất của lực lượng này, đại biểu Nguyễn Văn Thuận đề nghị.
Trong điều dự thảo quy định về việc tuyển chọn, sử dụng, tham gia lực lượng bảo vệ an ninh ở cơ sở, đại biểu Nguyễn Văn Thuận đề nghị nghiên cứu quy định độ tuổi tối đa của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, nhằm bảo đảm sức khỏe để thực hiện nhiệm vụ và đổi mới nhân sự. Những người tham gia lực lượng, đề nghị ở độ tuổi là 65.
Đồng tình với quan điểm này, đại biểu Văn Thị Bạch Tuyết, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH TP Hồ Chí Minh kiến nghị Chính phủ cần đánh giá tác động kỹ hơn về vấn đề tổ chức ngân sách khi thành lập lực lượng này, kể cả đánh giá tình hình thực tế về an ninh trật tự hiện nay; vấn đề thực hiện nhiệm vụ của lực lượng công an xã hiện nay, việc phát huy nhân dân trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, các hoạt động tự nguyện, tự quản ở cơ sở hiện nay, từ đó quy định phù hợp về số lượng, chính sách, chức năng, nhiệm vụ của lực lượng này để khi luật được Quốc hội thông qua thì các địa phương thuận lợi trong triển khai thực hiện và phát huy được lực lượng này sau khi thành lập.
Đại biểu Văn Thị Bạch Tuyết cho rằng cần xác định rõ đây là lực lượng hỗ trợ Công an xã. Để quy định rõ, phù hợp với chức năng nhiệm vụ, chính sách tôi kiến nghị Quốc hội, Chính phủ, Ban soạn thảo cần nghiên cứu và có quy định phù hợp về nhiệm vụ của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở.
Với dự thảo trình Quốc hội lần này một số ĐBQH nhận thấy việc đưa phần lớn nhiệm vụ của Công an xã trong pháp lệnh Công an xã trước đây thành nhiệm vụ của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở là chưa phù hợp. Vì đây là lực lượng hỗ trợ về bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở không phải một lực lượng được tổ chức chính quy, không có lương nên cần rà soát, điều chỉnh quy định tại Điều 7, Điều 8, Điều 9, Điều 10, Điều 12 cho phù hợp. Cần phân định rõ nhiệm vụ để ở cơ sở không xảy ra tình trạng Công an xã không giao hết nhiệm vụ cho lực lượng này, quy định những nhiệm vụ quá phức tạp vượt quá khả năng của họ. Mặc dù Ban soạn thảo đã chỉnh sửa nhưng tôi nhận thấy nhiệm vụ này vẫn còn nặng, cần nghiên cứu điều chỉnh thêm đặc biệt là khoản 2 Điều 12 cần làm rõ không quy định theo hướng nhiệm vụ như Dự thảo.
“Cần quy định rõ mối quan hệ giữa lực lượng này với các tổ chức khác ở cơ sở để xác định rõ trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ”, đại biểu Văn Thị Bạch Tuyết cho hay.
Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH TP Hồ Chí Minh Văn Thị Bạch Tuyết cho biết: Việc không quy định điểm d khoản 2 Điều 20 về các chính sách khi làm nhiệm vụ cách xa nơi cư trú, không có điều kiện đi lại hàng ngày trong khi dự thảo luật đây là lực lượng thực hiện nhiệm vụ ở cơ sở. Nghĩa là hoạt động của họ đã ở cơ sở, họ được người dân địa phương nơi họ sinh sống bình chọn. Khi có tình huống bất ngờ xảy ra thì các lực lượng khác được huy động, chính lực lượng này khi đó sẽ giữ vai trò quan trọng hơn bình thường. Vì thế không điều động lực lượng này đi công tác nơi khác trừ khi tập huấn, bồi dưỡng.
Cho nên cần quan tâm đến ngân sách chi cho lực lượng này sau khi thành lập ở các địa phương, ngân sách trung ương hỗ trợ vì nếu không quy định rõ, các địa phương ngày sẽ khó khăn trong việc duy trì hoạt động của lực lượng này. Chính phủ cần đánh giá tác động kỹ hơn về ngân sách đảm bảo cho lực lượng này.
Phát biểu tại phiên thảo luận, Đại tướng Tô Lâm - Bộ trưởng Bộ Công an thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo dự án luật, trân trọng cảm ơn và xin tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu đã thảo luận tại tổ và tại hội trường để hoàn thiện dự án luật.
Đại tướng Tô Lâm cho rằng, về sự cần thiết ban hành luật, đa số các ý kiến đều nhất trí về sự cần thiết ban hành luật. Một số ý kiến đề nghị đánh giá làm rõ hơn sự cần thiết, tính thuyết phục của việc ban hành luật. Về vấn đề này, Chính phủ cũng đã có báo cáo và thấy rằng việc xây dựng, ban hành luật là xuất phát từ yêu cầu thực tiễn khách quan trong việc đảm bảo an ninh, trật tự ở tại cơ sở và có đầy đủ cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý.
“Báo cáo này chúng tôi cũng đã gửi đến các vị đại biểu Quốc hội. Tiếp thu ý kiến của các đại biểu, chúng tôi sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng chỉnh lý, hoàn chỉnh dự án luật để báo cáo với Quốc hội”, Bộ trưởng Tô Lâm phát biểu.
Cũng theo Đại tướng Tô Lâm, về sự phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, tính hợp hiến, tính thống nhất của hệ thống pháp luật, tính khả thi của dự thảo luật: Đa số các ý kiến nhất trí với các nhóm chính sách điều chỉnh của dự thảo luật và cho rằng đã đảm bảo phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng; bảo đảm tính hợp hiến, khả thi và tính thống nhất với hệ thống pháp luật. Dự án luật cũng đã bám sát và cụ thể hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng về tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý, xây dựng, củng cố, duy trì lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, kiện toàn, sắp xếp lực lượng tinh gọn đầu mối bên trong gắn với hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm trong mối quan hệ công tác của từng tổ chức cơ sở.
Về phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật, đa số các ý kiến nhất trí về phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật. Một số ý kiến đề nghị mở rộng phạm vi điều chỉnh cho bao quát tất cả các lực lượng quần chúng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở. Có ý kiến còn băn khoăn về tên của dự thảo luật.
Về vị trí, chức năng của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, Đại tướng Tô Lâm cho biết: Đa số ý kiến nhất trí quy định của dự thảo luật về vị trí, chức năng của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở. Một số ý kiến đề nghị làm rõ hơn địa vị pháp lý, chức năng, vai trò, vị trí của lực lượng này và tham gia hỗ trợ, phối hợp, tiêu chuẩn, điều kiện, trình độ học vấn, độ tuổi của lực lượng để tham gia vào lực lượng này.
Về nhiệm vụ của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, Đại tướng Tô Lâm cho biết: Về cơ bản, các ý kiến tham gia đều nhất trí với nội dung quy định của dự thảo luật. Một số ý kiến đại biểu đề nghị tiếp tục rà soát để đảm bảo cụ thể, rõ ràng hơn và phù hợp với vị trí, chức năng, trình độ, năng lực, số lượng mỗi xã, thôn, bản, ấp và cách thức lựa chọn của lực lượng này, đảm bảo tính khả thi, tránh mâu thuẫn, chồng chéo với nhiệm vụ của công an xã, của các lực lượng khác tại địa bàn, cơ sở.
Về chế độ, chính sách đảm bảo điều kiện hoạt động của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở: Đây là nhóm chính sách lớn của dự án luật được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm cho ý kiến, chúng tôi xin tiếp thu và sẽ báo cáo của Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu, tổ chức khảo sát, thống kê, đánh giá toàn diện về thực trạng tổ chức, hoạt động, chế độ, chính sách, bảo đảm điều kiện hoạt động của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở hiện nay và tác động của dự án luật đến các quan hệ xã hội có liên quan, làm cơ sở để đề xuất nội dung quy định trong dự thảo luật đảm bảo tính khả thi.
