Diễn viên Mai Huê: "Tôi không đành lòng để nhân vật lãng quên chính mình"

Xin chào chị Mai Huê, chị có thể cho biết lý do trở lại sân khấu kịch lần này sau nhiều năm vắng bóng?

Diễn viên Mai Huê: Tôi là một diễn viên chuyên nghiệp được đào tạo bài bản qua trường lớp. Nên từ sâu thẳm trái tim, chưa bao giờ tôi lãng quên hay từ bỏ mà chỉ lựa chọn tạm dừng việc diễn xuất để có nhiều thời gian hơn bên gia đình. Còn việc quay lại với sân khấu thì cần có những nhân duyên đủ chín, những dự án và những người cộng sự có duyên.

Có một chuyện vui là đợt vừa rồi con trai tôi được lớp cử đi tham dự một cuộc thi có tính chất gần giống với học sinh thanh lịch. Trong phần biểu diễn, con vừa diễn kịch, vừa hát, thể hiện rất nhiều tài năng chưa từng thổ lộ với bố mẹ. Tối đó, tôi có mặt để cổ vũ con và cảm thấy rất xúc động, bởi thấy con có tố chất nghệ thuật, cũng rất tài năng. Khi hai mẹ con có dịp trò chuyện, tôi hỏi: “con có thích làm sân khấu không vì mẹ thấy con có tố chất”. Tuy nhiên cháu trả lời chỉ thích làm kinh tế và động viên ngược lại tôi rằng “con nghĩ đã đến lúc mẹ cần phải quay lại với nghệ thuật”.

Ngay sau đó, chị nhận được lời mời của ekip Hồn Trương Ba da hàng thịt?

Diễn viên Mai Huê: Không phải ngay lập tức nhưng cũng rất trùng hợp. Trước đó một thời gian ngắn, tôi nhận được lời mời của một vị đạo diễn phim truyền hình nhưng khá lưỡng lự vì công việc còn bộn bề. Thấy con động viên mình, tôi suy nghĩ rồi liền liên lạc với vị đạo diễn kia và nhận lời.

Bộ phim nói trên đã quay xong. Gia đình tôi có gặp gỡ ekip làm phim và một số vị đạo diễn trong tiệc mừng công. Các đạo diễn nhận xét “Mai Huê vẫn còn tố chất của một ngôi sao”, qua đó hỏi chồng tôi nếu cho tôi đi làm lại, anh có sợ công việc của tôi ảnh hưởng tới gia đình không? Nhưng chồng hoàn toàn ủng hộ đam mê của tôi, anh nói dù đạo diễn mời vai gì cũng mong tôi nhận lời. Cùng với sự động viên của con trai cả và thứ hai, tôi rất vui vì cả gia đình ủng hộ để mình quay lại với nghệ thuật.

Nhận lời vào vai Vợ người hàng thịt trong Hồn Trương Ba da hàng thịt là cơ duyên đối với tôi. Trước đó, tôi từng theo dõi ekip của Nguyễn Hoàng Điệp và Tsuyoshi Sugiyama qua facebook để ủng hộ cho mọi người. Tôi đọc tất cả các thông tin, mong muốn được đi xem và cũng thường trao đổi với em Thủy (diễn viên Đinh Hương Thủy trong vai Đế Thích và Người có chức có quyền). Thủy nói với tôi rằng anh Tùng (diễn viên Xuân Tùng) thường nhắc đến chị. Trước đây tôi và anh Tùng nhiều lần diễn đôi ở Nhà hát Tuổi Trẻ.

Rồi đạo diễn Sugiyama liên hệ và mời tôi vào một vai diễn khác ở một vở kịch khác. Khi đang tập cùng Sugiyama cho vở đó thì ekip Hồn Trương Ba da hàng thịt chính thức gửi lời mời cho vai diễn Vợ người hàng thịt. Tôi đồng ý và gấp rút cùng mọi người diễn tập để kịp dự liên hoan kịch nói toàn quốc.

Từ thời điểm nhận được lời mời cho đến ngày diễn thi là bao lâu, thưa chị?

Diễn viên Mai Huê: Khoảng chừng một tháng. Nhưng nói là một tháng thôi, thực ra thời gian tôi đứng trên sàn tập với đạo diễn và mọi người có lẽ chỉ vỏn vẹn 10 ngày.

Ekip Hồn Trương Ba da hàng thịt của Nguyễn Hoàng Điệp là đoàn kịch độc lập, các diễn viên nghệ sĩ đều là nhân sự của các đơn vị khác. Nên việc sắp lịch để tập cùng với nhau rồi ghép sân khấu là rất khó. Quá trình một tháng nói trên là chạy cho tất cả mọi người chứ không chỉ một mình tôi.

Chính vì vậy tôi vô cùng lo lắng. Tôi nghĩ để làm một nghệ sĩ chuyên nghiệp và nghiêm túc, cần có sự lao động nghệ thuật rất vất vả mới tạo ra vai diễn ưng ý. Điều thứ hai là phải “đo” khán giả, qua những buổi cọ xát với khán giả người nghệ sĩ mới có thể thăng hoa và đo lường được vai diễn, xem mình có truyền tải được nhân vật, vai diễn có đến với khán giả hay không.

Nhưng thật không may cho tôi, buổi diễn chào sân khấu sau hơn 10 năm tạm dừng lại rơi vào trúng liên hoan kịch nói. Tôi thấy lo lắng và mất ngủ nhiều đêm vì vai diễn. Rất may sau khi diễn xong, tôi nghe nhiều cả nghệ sĩ và khán giả nhận xét mình diễn ổn.

Diễn viên Mai Huê trên sàn tập vở diễn Hồn Trương Ba da hàng thịt cùng diễn viên Xuân Tùng và Chiều Xuân. Ảnh: Hải Anh.

Trong thời gian ngắn nhưng phải thực hiện một khối lượng công việc lớn, đối mặt với một vở kịch kinh điển và tham dự hội diễn. Chị có thách thức và thuận lợi như thế nào?

Diễn viên Mai Huê: Tôi gặp áp lực vì thời gian quá gấp. Sân khấu thực sự không có cơ hội làm lại, dù hay dù dở cũng phải đóng lại, không có cơ hội cho hai từ “giá như” và cũng không có cơ hội để phân trần với ai, đạt hay không đạt cũng chỉ có khán giả đánh giá và cũng không có sự ưu ái hay cảm thông nếu mình diễn không tới. Nhưng tôi luôn tâm niệm sự tham gia của mình có thể giúp cho anh em nghệ sĩ mang được Hồn Trương Ba da hàng thịt đến liên hoan toàn quốc.

Về chuyện tròn vai, tôi từng trao đổi với nhà sản xuất Nguyễn hoàng Điệp rằng với thời gian ngắn như vậy, rất khó để đảm bảo diễn tròn vai. Còn như làm bật hẳn vai diễn lên thì thời gian chưa đủ ngấm, nhân vật chưa đủ ngấm, chưa được trải nghiệm sân khấu và cọ sát khán giả. Tôi chỉ mong khi sự xuất hiện trong vai Vợ người hàng thịt của tôi giúp vở kịch được ra với sân khấu, các nghệ sĩ nhờ có tôi thì có cơ hội được đứng trong hội diễn. Trong trường hợp tôi không nhận, vở diễn sẽ bị khuyết vai vì trước đó đã rất khó tìm được diễn viên.

Về khía cạnh thuận lợi. Do đi ra từ ngôi trường sân khấu điện ảnh chuyên nghiệp, tôi rất biết ơn các thầy đã dạy dỗ để mình có nội lực và kỹ thuật biểu diễn vững vàng. Tôi cũng có thâm niên biểu diễn trên sân khấu lớn của Nhà Hát Tuổi Trẻ nên dù 10 năm không quay lại nhưng khi bắt tay vào vở kịch hay bộ phim thì sự thể hiện của tôi hầu như không khác xưa. Không có bất cứ sự bỡ ngỡ, rào cản nào kể cả phim hay kịch.

Không thể không kể đến sự giúp đỡ của ekip: Đạo diễn Sugiyama, chị Chiều Xuân, các bạn diễn, đặc biệt nhà sản xuất Nguyễn Hoàng Điệp luôn sát cánh động viên khuyến tấn tôi sau mỗi buổi tập khiến tôi vô cùng hào hứng.

Chỉ có điều khi kết hợp với một đạo diễn Nhật Bản như Sugiyama, anh luôn có yêu cầu rất cao về cả nội lực và nội tâm khi thể hiện nhân vật. Trong Hồn Trương Ba da hàng thịt, tôi lần đầu diễn tâm lý theo phong cách kịch noh. Đó là diễn diễn viên phải nhìn thẳng vào khán giả, không được nhìn vào bạn diễn dù vẫn phải thể hiện nội tâm của nhân vật. Đấy là điều khó đối với tôi.

Tuy nhiên có lẽ do được “tổ nghiệp đãi”, nên khi bắt vào một vở diễn hay một vai sân khấu, tôi đều có thể nắm bắt nhanh chóng, ăn nhập cùng cả đoàn. Cho dù những việc trên cần có quá trình, thời gian, nhưng tôi tin mình đã giúp được ekip. Một người diễn viên bắt vào đường ray mà cả đoàn đã chạy 4 tháng rưỡi nếu không chú tâm thì rất dễ bị chệch ra ngoài. Sự chệch choạc không chỉ ảnh hưởng đến bạn diễn, mà còn toàn bộ vở diễn vì khán giả có thể nhận ra.

Tôi tin mình đã không đi chệch, mong rằng khán giả đồng cảm với vai diễn cũng như đồng cảm với nhân vật Vợ người hàng thịt. Buổi diễn tại liên hoan kịch nói dù được đánh giá tốt nhưng tôi cần tiếp tục hành trình của mình để khám phá những góc độ sâu sắc hơn của vai diễn, để “cô ấy” được đúng là “cô ấy”.

Mai Huê thử sức với phong cách kịch Noh trên sân khấu Hồn Trương Ba da hàng thịt 2024. Ảnh Hải Anh.

Hồn Trương Ba da hàng thịt là vở diễn kinh điển nhất của sân khấu kịch nói Việt Nam, hẳn có nhiều câu chuyện chị muốn chia sẻ với độc giả sau khi tham gia vào vở kịch và có những cách tân mang tính phá bỏ hình tượng cũ?

Diễn viên Mai Huê: Khi nhận lời tôi biết đây là thử thách lớn với bản thân mình. Hồn Trương Ba da hàng thịt là vở diễn mà 30 năm qua không có đoàn nào “dám” dựng lại đầy đủ. Đây cũng là vở diễn mà các bậc cha chú của chúng tôi từng diễn, các nhân vật đã ăn sâu vào tiềm thức của nhiều người, nhiều thế hệ khán giả.

Với tôi, phiên bản cũ là một tổng thể đậm chất Việt, dễ dàng đi vào lòng các nghệ sĩ và công chúng. Nhưng Hồn Trương Ba da hàng thịt chúng tôi dựng lại lần này có sự biến tấu của hiện đại. Như vai diễn Vợ người hàng thịt của tôi trước đây được mặc định là có chút lẳng lơ, chua ngoa. Nhưng trong phiên bản của đạo diễn Sugiyama, Vợ người hàng thịt lại được hiểu là một người phụ nữ bị chồng bạo hành quá nhiều, đến nỗi cô ấy trở nên vô tri giác, lúc nào cũng đơ ra, sợ hãi và phụ thuộc hoàn toàn vào người chồng. Mọi ý nghĩ của cô ấy chỉ được giữ trong nội tâm thôi, nên khi diễn nội tâm như thế, tôi phải trao đổi với đạo diễn rất nhiều và nỗ lực để mọi người đồng cảm.

Bật mí một chút là từ khi vào vai, tôi đã có nhiều buổi trao đổi với cả đoàn. Trao đổi đến mức đôi lúc cảm thấy bị thất vọng vì tại sao vai diễn Vợ người hàng thịt lại thành như thế. Tôi nghĩ người Việt Nam chúng ta muốn Vợ người hàng thịt phải là người có nội lực, có tình yêu đủ lớn để bứt phá, vượt qua rào cản xã hội để dành lấy hạnh phúc đích thực của mình. Thế nhưng với đạo diễn Sugiyama, người phụ nữ ấy không được bày tỏ tình yêu, không được bày tỏ cảm xúc, là người đáng thương và có nhân cách, cô ấy chỉ có những giây phút chớp nhoáng để bứt phá ra thôi. Tôi đã thử nhiều phiên bản để có thể duy hòa với cách nghĩ của người Việt nhưng đạo diễn không mong muốn như vậy.

Cả vở diễn, đạo diễn không muốn tôi thể hiện một thứ tình yêu nào với nhân vật Trương Ba. Còn tôi, Tôi vẫn không đành lòng để nhân vật lãng quên chính mình, tôi không thể ngăn cản cô ấy lấp lánh trong tình yêu. Cho đến khi tự mình cảm thấy quá đau đớn cho nhân vật, tôi quyết định cùng vợ người hàng thịt “vượt rào" một chút, thay đổi trong sân khấu, dù nhỏ nhưng nó tác động rất lớn đến nội tâm diễn viên và cảm xúc của khán giả. Ngay cả khi sự "vượt rào" này đang được đón nhận thì tôi vẫn sẽ tiếp tục khám phá những góc độ sâu sắc hơn của vở diễn, tiếp tục sáng tạo, tìm chất liệu, để “cô vợ hàng thịt phiên bản Mai Huê ” được đúng là cô ấy.

Hơn mười năm vắng bóng, cảm xúc gặp lại khán giả hẳn vẫn còn lưu lại trong chị nhiều ấn tượng?

Diễn viên Mai Huê: Tôi rất xúc động, đó là cảm xúc như được quay lại với thánh đường của mình. Trước buổi diễn, có lúc tôi muốn nấc lên, muốn khóc bởi cảm giác được trở lại, sống lại, đó là một xúc cảm thiêng liêng.

Trước đây tôi từng nói, dù mình nghỉ vì lý do cá nhân nhưng tôi vẫn rất sợ khoảnh khắc đi xem các bạn của mình diễn, chứng kiến tấm rèm nhung của sân khấu rung rinh như muốn mở ra tôi đã cảm thấy rất xao xuyến rồi và bây giờ vẫn vậy.

Ở liên hoan kịch nói, tôi định tâm để ra diễn nhưng cảm xúc cứ chực trào ra thôi. Tôi buộc phải kìm nén lại và vô cùng biết ơn khán giả, biết ơn 1200 người đã đến kín khán phòng giúp tôi có được cảm xúc tròn đầy trong vai Vợ người hàng thịt. Cũng trong buổi diễn, tôi đã đo được khán giả, nhận định mình diễn tới hay chưa tới. Tôi mong công chúng sẽ ghi nhận vai diễn của mình.

Vậy còn kế hoạch hoạt động nghệ thuật tương lai của chị?

Diễn viên Mai Huê: Tôi hầu như không lên kế hoạch và sống khá thuận tự nhiên. Những điều tốt đẹp đến với tôi, tôi biết ơn còn những cái không đến với mình, cũng không mong cầu. Như nhân duyên lần này chẳng hạn, tôi vô cùng tạ ơn Tổ nghề đã cho tôi có cơ hội được ra mắt khán giả đúng thời điểm. Tạ ơn Cố Nhà thơ, Nhà soạn kịch tác giả Lưu Quang Vũ đã để lại cho đời một kịch bản đặc sắc. Giúp tôi có cơ hội được cống hiến nghệ thuật, thỏa sức sáng tạo với vai diễn của mình .

Tôi có thể khẳng định tôi luôn luôn yêu sân khấu và mãi mãi yêu nghệ thuật. Dù vai diễn tiếp theo là gì, lớn hay nhỏ, tôi vẫn tâm niệm làm tốt nhất. Đây cũng chính là thông điệp tôi muốn nhắn gửi đến các nhà sản xuất , các Đạo diễn, anh chị em đồng nghiệp: "Mai Huê đã trở lại và luôn ở đây để sẵn sàng cống hiến".