Theo đó, huy chương Vàng tại EXPO Quốc tế về Sáng chế và Thiết kế Cao Hùng không chỉ là vinh dự của nhóm tác giả mà còn được xem như một dấu mốc đáng chú ý của Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam trong nỗ lực đưa văn hóa sáng tạo và nghề truyền thống Việt Nam tiếp cận các diễn đàn quốc tế. Thành tựu này góp phần khẳng định vị thế của nghệ thuật kính Việt Nam, đồng thời cho thấy khả năng dung hòa giữa bảo tồn và đổi mới sáng tạo trong phát triển nghề.
Chia sẻ với Ngày Nay, nghệ nhân Phạm Hồng Vinh cho biết đây là giải thưởng lớn thứ hai mà nhóm của ông đạt được dưới danh nghĩa Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam. Sáng chế đầu tiên của ông bắt đầu từ năm 2010 và hiện đã gần hết thời hạn bảo hộ. Từ thực tế đó, ông cùng cộng sự phát triển một sáng chế mới với mức độ hoàn thiện cao hơn, không chỉ dừng lại ở tranh kính nghệ thuật mà mở rộng thành vật liệu tranh kính siêu bền, có khả năng ứng dụng trong vách cửa, trần, sàn và nhiều không gian kiến trúc khác.
 |
Huy chương Vàng tại EXPO Quốc tế về Sáng chế và Thiết kế Cao Hùng dành cho Trung tâm UNESCO Nghệ nhân Kính thuộc Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam. Ảnh: NVCC |
Theo ông Phạm Hồng Vinh, điều quan trọng nhất không nằm ở giải thưởng, mà ở việc tạo dựng một nền tảng nghề nghiệp cho thế hệ nối tiếp. Trong vai trò Giám đốc Trung tâm UNESCO Nghệ nhân Kính, ông Vinh chủ động mời các nghệ nhân trẻ cùng tham gia nghiên cứu và phát triển sáng chế mới. Dù được gọi là lớp trẻ, nhiều người trong số đó đã có hơn 20 năm gắn bó với nghề.
Cách làm trên, theo nghệ nhân Phạm Hồng Vinh, nhằm khẳng định một nghề mới tại Việt Nam, do chính người Việt tạo nên và phát triển theo các tiêu chí về văn hóa của phong trào UNESCO và Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam.
Từ sáng chế này, trong bối cảnh xây dựng nông thôn mới, nhóm tác giả đã đạt hơn 25 giải thưởng OCOP cùng nhiều giải thưởng của các bộ, ngành. Đây được xem là nguồn động viên quan trọng, giúp các nghệ nhân của Công ty Cổ phần Kính nghệ thuật Coba củng cố niềm tin và vị thế để tiếp tục phát triển nghề trong những năm tới. Sáng chế cũng vừa được gia hạn bảo hộ thêm 20 năm, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển lâu dài và bền vững của làng nghề kính nghệ thuật Việt Nam.
 |
Bản giới thiệu sáng chế của nghệ nhân Phạm Hồng Vinh. Ảnh: NVCC |
Nói về con đường đến với nghệ thuật kính màu, nghệ nhân Phạm Hồng Vinh cho biết niềm đam mê mỹ thuật và hội họa đã theo ông từ nhỏ. Dù tốt nghiệp Đại học Kinh tế Quốc dân, ông sớm gắn bó với các nghề thủ công như mạ kim loại, rồi làm sứ... Những lần thử nghiệm không thành công không khiến ông bỏ cuộc, mà giúp ông tìm ra một hướng đi khác trên nền tảng các kỹ thuật liên quan đến nhiệt độ và màu men ceramic. Khi ngành thủy tinh Việt Nam còn nghèo nàn vào những năm 1990, ông lựa chọn kính làm chất liệu sáng tạo mới.
Nghệ nhân Phạm Hồng Vinh cũng được coi là người tiên phong mở hướng đi riêng cho nghệ thuật kính Việt Nam bằng việc kết hợp nghệ thuật điêu khắc, công nghệ cường lực và màu men gốm ceramic trên kính xây dựng nguyên tấm. Cách làm này khác biệt với nghệ thuật kính màu châu Âu, vốn dựa trên các mảnh thủy tinh nấu màu ghép lại. Nhờ đó, tranh kính của Vinh Coba mang tính thực dụng cao, dễ lắp đặt, có thể tạo các mảng vách lớn, đa chức năng và phù hợp với kiến trúc đương đại.
Đến nay, thương hiệu Công ty Cổ phần Kính nghệ thuật Coba đã thực hiện tranh kính cho hơn 100 nhà thờ tại Việt Nam với tạo hình mang hơi thở Công giáo, đồng thời thiết kế nhiều tác phẩm cho Bảo tàng Nghệ thuật Kính màu đầu tiên tại Việt Nam dưới sự quản lý của Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam.
 |
Nghệ nhân Phạm Hồng Vinh chụp ảnh lưu niệm cùng nhà ngoại giao Nguyễn Xuân Thắng (áo đen, giữa) - Chủ tịch Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam tại sự kiện trao chứng nhận cho Trung tâm UNESCO Nghệ nhân Kính. Ảnh: NVCC |
Cũng theo nghệ nhân Phạm Hồng Vinh, một số sáng chế khác như chao đèn uốn từ kính hay khánh kính nghệ thuật có khả năng tạo âm thanh vang do thương hiệu của ông sản xuất đã từng đoạt các giải thưởng lớn của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đồng thời thu hút sự quan tâm của giới nghệ nhân quốc tế.
Tuy vậy, ông Vinh cũng thẳng thắn nhìn nhận nghệ thuật kính màu Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn đầu về tay nghề nếu so với truyền thống hàng nghìn năm của châu Âu. Để nâng cao chất lượng tạo hình, ông mời nhiều họa sĩ tên tuổi tham gia vẽ mẫu, từ đó chuyển hóa thành tác phẩm kính. Theo ông, đây là một không gian sáng tạo rộng mở cho sự kết hợp giữa mỹ thuật đương đại và nghề thủ công.
 |
Các sản phẩm kính nghệ thuật của Công ty Cổ phần Kính nghệ thuật Coba. Ảnh: NVCC |
Trong định hướng sắp tới, nghệ nhân Phạm Hồng Vinh cho biết ông tiếp tục phát triển nghệ thuật kính màu theo tinh thần UNESCO, hướng tới tôn vinh văn hóa nghề và bản sắc Việt, đồng thời bám sát các chương trình phát triển của Đảng và Nhà nước.
Trọng tâm của Công ty Cổ phần Kính nghệ thuật Coba là khai thác chất liệu văn hóa dân gian và tận dụng phế phẩm để tạo ra các tác phẩm nghệ thuật, mở ra cơ hội trải nghiệm sáng tạo cho nhiều đối tượng trong xã hội. Từ nền tảng này, ông kỳ vọng sẽ có thêm nhiều tác phẩm mang văn hóa Việt Nam bước ra thế giới.
