Ca trù của Việt Nam được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp năm 2010. Đây được xem là loại hình ca nhạc chuyên nghiệp đầu tiên của người Việt, đã tồn tại từ 1000 năm trước.
Trong các trình thức ca trù, hát Cửa đình được xem là trình thức cổ điển nhất, tuy nhiên, vì nhiều lý do, hát cửa đình đã không còn tồn tại trong đời sống từ khoảng thập kỷ 50 của thế kỷ trước (cách đây hơn 60 năm). Theo nghệ nhân dân gian Nguyễn Phú Đẹ: “Ca trù mà không giữ được hát Cửa đình là mất gốc”.
Với trăn trở và quyết tâm giữ lại trình thức hát Cửa đình của ông cha, câu lạc bộ (CLB) Ca trù Hải Phòng thực hiện chuyến điền dã về nhà nghệ nhân Nguyễn Phú Đẹ, 92 tuổi, ở xã Dân Chủ, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương. Ông cũng là người thầy duy nhất của ca trù Việt Nam nhớ được những thể cách của hát cửa đình xưa kia.Trong khoảng 2 tháng ròng rã, cứ mỗi tuần từ 1-2 buổi, không quản nắng mưa, các đào kép lại dắt díu nhau về nhà nghệ nhân để được thầy trực tiếp hướng dẫn mọi thể cách, ngón nghề ca – múa - nhạc cổ xưa.
Sau khi báo cáo tại nhà nghệ nhân để ông kiểm định chất lượng. Tới chiều 14/1, toàn bộ trình thức hát Cửa đình từ không gian tới 14 thể cách được thầy trò cụ Nguyễn Phú Đẹ trình diễn tại đình Hàng Kênh.
Nhà nghiên cứu âm nhạc Bùi Trọng Hiền, Văn hóa nghệ thuật Việt Nam khẳng định: "Hiện nay chúng ta làm sống dậy hát Cửa đình có ý nghĩa rất lớn trong việc bảo tồn loại hình âm nhạc nhạc truyền thống này".
Việc phục dựng “Chầu hát Cửa đình” do chính tình yêu với nghệ thuật Ca trù của những đào nương, đào kép Hải Phòng. Tất cả mọi chi phí đi học đều do thành viên của câu lạc bộ bỏ tiền túi ra. Đây là việc làm rất đáng trân trọng của CLB hi vọng góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị của văn hóa dân gian Việt Nam.
Theo Nghệ sĩ ưu tú Đỗ Quyên, chủ nhiệm CLB Ca trù Hải Phòng, dù việc trình diễn hát Cửa đình 10 phần thì được lão nghệ nhân Nguyễn Phú Đẹ công nhận 8, 9 phần nhưng trong năm 2015, CLB sẽ vẫn về nhà thầy học tiếp để có thể hoàn thiện hơn nữa. Mong muốn của toàn bộ thành viên trong CLB là cần có sự quan tâm, giúp đỡ về vật chất và tinh thần của các cấp chính quyền và nhân dân để bảo tồn được di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại này được tốt hơn nữa./
Một số ảnh ấn tượng trong buổi ra mắt chầu hát Cửa đình phục dựng đầu tiên trong lịch sử:
Phần múa Tứ linh do CLB múa rối Bảo Hà – Vĩnh Bảo biểu diễn |
Nghệ nhân dân gian Nguyễn Phú Đẹ hát giai |
Phần hát nói do nghệ nhân Đỗ Quyên thực hiện |
Đào nương trẻ của CLB ca trù Hải Phòng |
Đào nương Thu Hằng và kép đàn Hoàng Khoa |
Cụ Nguyễn Phú Đẹ chăm chú theo dõi từng nhịp gõ, câu hát của học trò |
Ca nương và kép đàn của CLB Ca trù Hải Phòng trong chầu hát |
|
Phần dâng hương của 4 ca nương trong canh hát Cửa đình |
Xem thêm:
1. Ra mắt chầu Hát cửa đình phục dựng đầu tiên trong lịch sử
2. UNESCO đưa quần thể di tích và danh thắng Yên Tử vào danh mục đề cử Di sản thế giới
3. Việt Nam có thêm 12 bảo vật quốc gia
4. Tràng An Ninh Bình chuẩn bị đón nhận bằng Di sản của UNESCO