Tục hái lộc là một nét đẹp văn hóa. Lộc là nụ đầu tiên, mầm non mới nhú. Hái lộc ở đền, chùa ngụ ý xin hưởng một chút lộc của Thần, Phật ban cho nhân đầu năm mới.
Theo phong tục xưa, cứ đêm giao thừa hoặc sớm mùng 1 Tết, người dân đến đình chùa, đền phủ để hái một cành lộc non mang về với ý nghĩa xin cành lộc nhỏ ở chốn linh thiêng để rước tài lộc, may mắn về nhà.
Theo các nhà nghiên cứu, sai lầm lớn nhất là nghĩ rằng cành cây càng to, lộc càng nhiều. Vì thế nên nhiều người mang hẳn cả dao đi để “chặt lộc” chứ không phải hái lộc.
Có người còn trèo lên cây để cao để chọn “lộc đẹp” và không hái riêng cho mình mà còn hái hộ cho bạn bè, người thân. Có người còn lấy cả xe máy chở chậu cây cảnh nhà chùa về cho “đại cát, đại lợi”.
Ngoài đền chùa, nhiều người còn đến các trụ sở ngân hàng, kho bạc... để hái lộc vì nghĩ, cây xanh ở các địa điểm này sẽ cho nhiều tiền tài.
Khi hái lộc đầu năm cần lưu ý:
Theo trụ trì chùa La Dương (Hà Đông, Hà Nội) chia sẻ trên Dân Việt, hái lộc theo nhiều cách chứ không nhất thiết phải bẻ cành, bứt cây. Lộc xuân có thể là mua một vài quả khế, cây mía, cành vàng lá ngọc hoặc một chậu cây nho nhỏ… đem về nhà trong ngày đầu năm.
Theo các chuyên gia, để tránh rước các vong xấu trú ngụ trên cây về nhà rước họa, đồng thời để góp phần bảo vệ môi trường mà vẫn hái được lộc xuân năm mới về nhà, thì bạn có thể thay thế lộc cành lá bằng lộc hoa quả. Nghĩa là bạn có thể mua một vài quả khế, hoặc cam, quýt, cây mía, bông hoa... trong ngày đầu năm và mang về nhà thì đó cũng được coi là lộc đầu xuân. Hoặc bạn hãy có những hình thức sáng tạo hơn, thay vì hái lộc hãy gieo lộc bằng cách trồng cây sẽ tốt hơn.
Sau khi có lộc bạn hãy mang lộc nhà cắm vào bình hoa hoặc treo trước gian giữa, cửa ra vào để trừ ma quỷ hoặc có ý báo là đã “rước phước lộc” về gia đình.
Không nên hái lộc, bứt lá, bẻ cành lấy lộc đầu năm, đặc biệt là không bẻ cành ở những nơi linh thiêng, chùa chiền... Bởi Nhà nghiên cứu Phật học Nguyễn Mạnh Cường (Viện Nghiên cứu và Ứng dụng tiềm năng con người) cho rằng, trong dân gian có truyền thuyết là những linh hồn trẻ nhỏ và oan hồn không thể siêu thoát thường vất vưởng, tá túc vào cây cối. Vì vậy khuyên con cháu không nên hái cành lộc vào ngày Tết kẻo vớ phải vong dữ thì phiền phức.
Ngoài ra,nếu ai cũng bẻ một cành cây, hái một chút lá thì chắc chắn cây xanh sẽ bị trơ trụi. Không leo trèo lên cây để hái lộc. Không dùng dao để cắt lộc, chặt cành, chặt cây. Không hái lộc hộ, không nhờ người hái lộc, không cho lộc người khác.
Tết Nguyên đán đang cận kề, mong rằng, mọi người nâng cao ý thức trong việc hái lộc đầu xuân, góp phần bảo vệ cây xanh và thể hiện nét đẹp văn hóa của dân tộc.
B.M