Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science, các khu định cư sở hữu cấu trúc chặt chẽ, với những con phố rộng và những đoạn đường dài, thẳng tắp, các quảng trường hoành tráng đã được tìm thấy ở Thung lũng Upano trong khu vực rừng Amazon thuộc Ecuador.
Việc phát hiện ra mạng lưới đô thị khổng lồ này là kết quả của hơn hai thập kỷ điều tra trong khu vực của nhóm nghiên cứu đến từ Pháp, Đức, Ecuador và Puerto Rico.
Nhà khảo cổ Stéphen Rostain, giám đốc nghiên cứu tại Trung tâm nghiên cứu khoa học quốc gia Pháp (CNRS), đã mô tả phát hiện này là “đáng kinh ngạc”.
“Công nghệ mới đã cung cấp cho chúng tôi cái nhìn tổng quan về khu vực và chúng tôi có đánh giá rất cao quy mô của các địa điểm", ông Rostain nói và cho biết những cư dân của các đô thị cổ đã sinh sống tại đây vào 3.000 trước đã có những ngôi nhà nhỏ, rải rác.
Tuy nhiên, theo các tác giả nghiên cứu, trong khoảng thời gian từ khoảng năm 500 trước công nguyên đến năm 300 - 600 sau công nguyên, nền văn hóa Kilamope và sau đó là Upano bắt đầu xây dựng các gò đất và đặt nhà của họ trên nền đất. Những nền đất này sẽ được tổ chức xung quanh một quảng trường hình vuông, thấp.
Theo nghiên cứu, các nền đất này hết có hình chữ nhật, mặc dù một số có hình tròn và có kích thước khoảng 20 m x 10 m. Chúng thường được xây dựng xung quanh một quảng trường theo nhóm ba hoặc sáu nền đất. Các quảng trường cũng thường có một sân trung tâm.
Nhóm nghiên cứu cũng phát hiện ra những khu phức hợp hoành tráng với nền đất lớn hơn, có thể được dùng trong các hoạt động tế lễ.
Một số khu định cư được bảo vệ bởi các con mương, trong khi có những chướng ngại vật trên đường gần một số khu phức hợp lớn. Theo các nhà nghiên cứu, điều này cho thấy các khu định cư phải đối mặt với nhiều mối đe dọa, từ bên ngoài hoặc do căng thẳng giữa các nhóm.
Ngay cả những khu phức hợp biệt lập nhất cũng được liên kết bằng các con đường và một mạng lưới rộng lớn gồm những con đường thẳng, lớn hơn có lề đường.
Tại các vùng đệm trống giữa các khu phức hợp, nhóm nghiên cứu đã tìm thấy những đặc điểm của canh tác trên đất, chẳng hạn như ruộng thoát nước và ruộng bậc thang. Theo nghiên cứu, chúng được liên kết với một mạng lưới các lối đi bộ.
“Vì lý do đó, tôi gọi đây là thành phố vườn”, ông Rostain cho biết và khẳng định đây là một cuộc cách mạng hoàn toàn về các tộc người trong rừng Amazon.
“Chúng ta phải hiểu rằng không phải toàn bộ người dân bản địa trong rừng nhiệt đới đều là những bộ lạc bán du mục kiếm ăn trong rừng. Họ rất đa dạng, một số thuộc về hệ thống đô thị, với xã hội phân tầng", ông Rostain nói.
Theo các tác giả nghiên cứu, tổ chức tổng thể của các thành phố cho thấy “sự tồn tại của kỹ thuật tiên tiến” vào thời điểm đó. Họ kết luận rằng các đô thị ở Thung lũng Upano “cung cấp thêm bằng chứng cho thấy rừng mưa Amazon không phải là khu rừng nguyên sinh như vẫn được mô tả”.
