Bà Công Tôn Nữ Trí Huệ, người nghệ nhân may gối Tựa cuối cùng trong cung đình Huế, đã trút hơi thở cuối cùng ở tuổi 101 vào hồi 21h35 tối ngày 24/03/2023 (nhằm ngày 3/2 âm lịch năm Quý Mão). Thông tin được đăng tải trên trang Facebook Gối Tựa Mệ Trí Huệ sáng nay.
Xuất thân trong một gia đình danh gia vọng tộc, bà Công Tôn Nữ Trí Huệ, thường được gọi thân mật là mệ Trí Huệ theo cách gọi của người Huế, từng có thời gian sống trong cung An Định và được Đức Từ Cung Hoàng thái hậu giao cho đảm trách công việc may vá. Nhờ vậy, mệ không chỉ có cơ hội tìm hiểu thêm về loại gối đặc biệt này mà còn được rèn luyện tay nghề đến độ thuần thục.
Trước đây, do hoàn cảnh khó khăn và gối Tựa chưa được nhiều người biết đến, mệ Trí Huệ chủ yếu may gối trong thời gian rảnh, hoặc làm theo đơn đặt hàng của những người ghé thăm. Chỉ 2 năm trở lại đây, cùng với sự hỗ trợ của tổ chức Journeys in Hue, gối Tựa cung đình dần dần nhận được sự ủng hộ nhiều hơn. Mệ Trí Huệ có điều kiện tiếp tục với nghề may gối và bắt đầu truyền nghề cho thế hệ sau.
 |
Gối Tựa là vật phẩm thủ công trong hoàng cung Huế, thường được vua dùng để tựa tay khi thưởng trà hoặc đọc sách. Gối gồm 5 lá, mỗi lá tượng trưng cho một giá trị ngũ thường: Nhân - Nghĩa - Lễ - Trí - Tín. Mỗi chiếc gối bởi vậy đều thấm nhuần những giá trị lịch sử và văn hóa triều Nguyễn. Để làm ra một chiếc gối đều và đẹp, mệ và gia đình mất khoảng 7-10 ngày tỉ mỉ hoàn thiện.
Tháng 1/2023 vừa qua, mệ Trí Huệ đã được công nhận là Nghệ nhân Dân gian. Hai người con gái ruột và con dâu của mệ, cô Điểm và cô Liên, là “học trò” xuất sắc trong nghề may gối Tựa cung đình, cùng tạo nên một thế hệ tiếp nối nghề dân gian truyền thống này.
