Nobel Y học 2014: Nghiên cứu đoạt giải đã từng bị nhạo báng

Với công trình nghiên cứu các tế bào cấu tạo hệ thống định vị trong não bộ ở người, 3 nhà khoa học JohnO'Keefe (Mỹ), May-Britt Moser và Edvard Moser (đều người Na Uy) đã xuất sắc đạt giải Nobel Y học 2014 tại lễ công bố ngày 6/10 ở Stockholm, Thụy Điển, mở màn cho mùa Nobel năm nay.
Nobel Y học 2014: Nghiên cứu đoạt giải đã từng bị nhạo báng

Giải thưởng Nobel Y học được công bố lúc 11h30 (giờ địa phương) tại Học viện Karolinska, Stockholm, Thụy Điển.

Nobel Y học 2014: Nghiên cứu đoạt giải đã từng bị nhạo báng - anh 1

Chân dung ba nhà khoa học nhận giải Nobel Y học năm 2014. Ảnh: nobelprize.org.

Dựa trên tinh thần do nhà sáng lập Alfred Nobel đề ra, Ủy ban Nobel đã đưa ra quyết định trên bởi “phát hiện của nhóm 3 nhà nghiên cứu đã giải quyết được một vấn đề vốn khiến bao nhà khoa học phải đau đầu trong suốt nhiều thế kỷ”.

Nghiên cứu của ba nhà khoa học tập trung giải thích cho các câu hỏi "não bộ hình thành bản đồ về không gian xung quanh chúng ta như thế nào, và làm thế nào chúng ta có thể điều hướng trong một môi trường phức tạp".

Ole Kiehn, một thành viên Nội đồng Nobel và là giáo sư Khoa khoa học thần kinh tại Viện Karolinska cho biết 3 nhà khoa học về cơ bản đã tìm thấy “một hệ thống định vị toàn cầu nằm trong não bộ, khiến chúng ta biết mình đang ở đâu và giúp ta tìm được đường đi”.

Nobel Y học 2014: Nghiên cứu đoạt giải đã từng bị nhạo báng - anh 2

Giáo sư Ole Kiehn xướng tên những người đoạt giải Nobel Y học 2014

“Hệ thống định vị” trên được nhà khoa học người Mỹ John O’Keefe đang làm việc tại đại học University College of London khám phá đầu tiên vào năm 1971. Ông phát hiện ra rằng một loại tế bào thần kinh có tên hippocampus trong một vùng não của con chuột thí nghiệm đã luôn luôn được kích hoạt khi nó được đặt ở một nơi nhất định trong căn phòng. Còn khi đặt con chuột ở vị trí khác, sẽ có tế bào thần kinh khác được kích hoạt. Ông O'Keefe kết luận rằng những “tế bào vị trí” đã giúp con vật hình thành nên một “bản đồ” về căn phòng.

Hơn 3 thập kỷ sau, năm 2005, đôi vợ chồng May‐Britt và Edvard làm việc tại Đại học Khoa học và Công nghệ Na Uy, đã phát hiện ra một thành phần khác cấu thành nên “hệ thống định vị” trong não bộ gọi là “tế bào mạng lưới”. Nghiên cứu của họ cho thấy cách “tế bào vị trí” và“tế bào mạng lưới” giúp bộ não định vị và điều hướng.

Theo Reuters, ba nhà khoa học sẽ nhận được giải thưởng trị giá 1,1 triệu USD từ Viện Hàn lâm Khoa học hoàng gia Thụy Điển. Theo quy định, chỉ có tối đa ba người được chia sẻ một giải thưởng Nobel.

Việc phát hiện hệ thống định vị kể trên được đánh giá có thể giúp thấu hiểu nguyên nhân gây ra tình trạng mất nhận thức về không gian ở các bệnh nhân bị đột quỵ , những người bị chứng quên, chứng suy giảm trí nhớ Alzheimer – căn bệnh đang ảnh hưởng tới 44 triệu người trên toàn cầu.

Nobel Y học 2014: Nghiên cứu đoạt giải đã từng bị nhạo báng - anh 3

Vợ chồng nhà Moser đã gia nhập một nhóm nhỏ các cặp vợ chồng từng cùng nhau giành giải Nobel

Từ năm 1901 cho đến nay, đã có 104 giải Nobel Y học được trao cho các nhà khoa học trên thế giới.

Sau giải thưởng này, các giải Nobel trong lĩnh vực Vật lý, Hóa học, Văn chương, Hòa bình và Kinh tế sẽ tiếp tục được trao đến ngày 13/10.

Được biết May-Britt Moser đang thảo luận về dữ liệu nghiên cứu với các cộng sự tại Trondheim khi Tổng thư ký Hội đồng Nobel gọi điện cho bà từ Viện Karolinska. “Tôi đã suýt nữa không nghe máy vì hoạt động thảo luận đang diễn ra sôi nổi” – bà nói.

Khi nhận được tin, bà đã nhảy múa và uống sâm-panh cùng với các cộng sự. “Điều này thật tuyệt vời, điều này thật điên rồ. Tôi chỉ còn biết nhảy lên và la hét” – Moser nói với hãng tin Reuters – “Tôi quá đỗi tự hào về tất cả những sự ủng hộ mà chúng tôi nhận được. Mọi người đã tin vào chúng tôi, vào điều chúng tôi đã làm và giờ thì phần thưởng tới”. Đài truyền hình Na Uy phát hình ảnh cho thấy các đồng nghiệp hát bài “Happy Nobel to you" (Mừng đoạt giải Nobel), theo giai điệu của ca khúc "Happy Birthday" (Mừng sinh nhật) bất hủ.

Chồng của bà May-Britt Moser đã không nhận được tin đoạt giải do ông đang trên máy bay tới Munich, Đức. Ông chia sẻ sau đó với hãng tin NTB của Na Uy rằng có người mang hoa chờ sẵn mình ở Munich và báo với ông tin mừng.

John Stein, giáo sư danh dự bộ môn sinh lý học tại Oxford, nói rằng phát hiện của bộ 3 nhà khoa học trên đã từng bị bác bỏ, bị nhạo báng, trước khi được công nhận. “Đây thật là tin tuyệt vời” – ông Stein chia sẻ – “Tôi còn nhớ người ta đã chê bai dữ dội vào đầu những năm 1970, khi John lần đầu mô tả các tế bào định vị. “Dựa trên các chứng cứ giả tạo” và “ông ta rõ ràng đã đánh giá thấp khứu giác của chuột” là một trong những phản ứng điển hình khi đó. Giờ thì người ta lại nói: “Chà, hiển nhiên là thế rồi””.

Xem thêm:

- Giải Nobel Văn học trước giờ G: Haruki Murakami có lại lỡ hẹn?

- Nobel Hóa học 2014 về tay các nhà khoa học Mỹ, Đức

- Nobel Vật lý 2014: Ánh sáng mới soi sáng thế giới

- Cận cảnh "trăng máu" ở Hà Nội tối 8/10

- Chế tạo thành công keo dính trong nước từ... con hàu

- Phát minh gây chấn động làng thời trang thế giới

- Hành trình thú vị của những phát minh

Chính sách phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử
Chính sách phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử
(Ngày Nay) - Chính phủ ban hành Nghị định số 331/2025/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Năng lượng nguyên tử về phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử. Trong đó, Nghị định nêu rõ một số chính sách đầu tư, phát triển nguồn nhân lực lĩnh vực năng lượng nguyên tử.
Tháo gỡ vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai
Tháo gỡ vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai
(Ngày Nay) - Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã ký chứng thực Nghị quyết số 254/2025/QH15 quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai. Nghị quyết bổ sung trường hợp Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh làm cơ sở cai nghiện ma túy do lực lượng vũ trang nhân dân quản lý.
Đại uý, ThS Lê Tuấn Anh (ở giữa) cùng các học viên tại Trường Sĩ quan Lục. (Ảnh: Phương Anh)
Sáng tạo trong giáo dục quân đội: Tương lai của thế hệ chiến sĩ trẻ
(Ngày Nay) - Sáng tạo trong giáo dục quân đội là chìa khóa nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Từ đổi mới phương pháp giảng dạy đến ứng dụng công nghệ, các cơ sở đào tạo đang từng bước khẳng định sự đổi mới toàn diện để tạo ra thế hệ chiến sĩ trẻ vừa “hồng”, vừa “chuyên”.
Siết chặt kinh doanh pháo hoa dịp cuối năm
Siết chặt kinh doanh pháo hoa dịp cuối năm
(Ngày Nay) - Sáng 24/12, Phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (Công an thành phố Hà Nội) tổ chức tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật đối với các cơ sở kinh doanh pháo hoa của Bộ Quốc phòng trên địa bàn. Đây là chương trình nằm trong kế hoạch cao điểm tuyên truyền, vận động, thu hồi và phòng ngừa vi phạm pháp luật về vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ và pháo, góp phần bảo đảm an ninh, trật tự dịp Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán 2026.
Người gieo chữ bằng yêu thương ở làng Hữu Nghị
Người gieo chữ bằng yêu thương ở làng Hữu Nghị
(Ngày Nay) - Làng Hữu nghị Việt Nam được biết đến là nơi cưu mang những nạn nhân chất độc da cam. Ở đó, suốt 13 năm qua, cô giáo Nguyễn Thị Loan đã kiên nhẫn gieo từng con chữ, từng kỹ năng sống và từng niềm hy vọng cho những đứa trẻ mang nhiều khiếm khuyết nhưng luôn khao khát được lớn lên như bao người khác.
Khoảng trống nhận thức về HPV ở nam giới
Khoảng trống nhận thức về HPV ở nam giới
(Ngày Nay) - Từ năm 2026, Chính phủ chính thức đưa vắc xin HPV vào chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia. Trong bối cảnh đó, việc phòng ngừa các bệnh do virus HPV gây ra không chỉ là câu chuyện của nữ giới còn là mối quan tâm chung của cả cộng đồng. Tuy nhiên, trên thực tế, nam giới - nhóm đối tượng cũng chịu nhiều nguy cơ từ HPV - vẫn đang đứng ngoài các chiến lược truyền thông và phòng bệnh.