Sức khỏe tâm thần học đường: KHÔNG THỂ THỜ Ơ !

Sức khỏe tâm thần học đường: KHÔNG THỂ THỜ Ơ !

Sức khỏe tâm thần học đường: KHÔNG THỂ THỜ Ơ ! ảnh 1

1. Tháng 2/2018, nước Mỹ rúng động trước vụ việc Nikolas Cruz - 19 tuổi, cựu học sinh trường trung học Marjory Stoneman Douglas ở Parkland, tiểu bang Florida (Mỹ) – xả súng ở trường cũ khiến 17 nhân viên trường học và học sinh thiệt mạng. Trong một cuộc họp với các thống đốc bang tại Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ D.Trump cho rằng hung thủ Nikolas đáng lẽ ra trước đây phải được đưa đến một cơ sở điều trị tâm thần vì những biểu hiện bất thường. Ông Trump khẳng định chính quyền Mỹ sẽ nỗ lực để cải thiện môi trường an toàn trong các trường học và giải quyết vấn đề về rối loạn tâm thần.

Sức khỏe tâm thần học đường: KHÔNG THỂ THỜ Ơ ! ảnh 2

Nghiên cứu trên Tạp chí Nghiên cứu Gia đình và Trẻ em Mỹ cho thấy thảm sát trong trường học Mỹ đang tăng nhanh, số người chết trong 18 năm qua nhiều hơn tổng số nạn nhân trong cả thế kỉ 20. Một xu hướng đáng lo là đa số thủ phạm những vụ thảm sát thế kỉ 21 là thanh thiếu niên - chỉ ra khả năng nhóm tuổi này dễ dàng tiếp cận súng hơn và chịu nhiều vấn đề tâm thần hơn cũng như hạn chế kĩ năng xử lí xung đột.

Trên thế giới, các rối loạn sức khỏe tâm thần học đường thường gặp nhất là trầm cảm (biểu hiện nguy hiểm nhất là có ý nghĩ muốn chết, có thể có hành vi tự sát hoặc hủy hoại bản thân); rối loạn lo âu; bệnh lý loạn thần (triệu chứng hoang tưởng, ảo giác, rối loạn hành vi tác phong); sợ cô đơn; tăng động giảm chú ý… Theo khảo sát Đánh giá Y tế Học đường Quốc gia Mỹ năm 2018, 40% sinh viên Mỹ cho biết có cảm giác “lo lắng quá mức”, 20% cảm thấy “chán nản tới mức khó khăn trong hoạt động thường nhật”, 15% có ý định tự tử vào năm 2017. Theo Hiệp hội Trầm cảm và Lo lắng của Mỹ, 40 triệu người Mỹ trên 18 tuổi mắc rối loạn lo âu mỗi năm. Con số này chiếm khoảng 18,1% trong dân số ở Mỹ. Số trẻ em Mỹ mắc lo âu và trầm cảm tăng từ 2,6 triệu người năm 2012 lên tới gần 15 triệu người vào năm 2018.

Sức khỏe tâm thần học đường: KHÔNG THỂ THỜ Ơ ! ảnh 3

Năm 2016, Graham – một sinh viên năm thứ hai ở trường Hamilton College, New York – treo cổ tự tử trong căn phòng ký túc xá. Trước khi chết, Graham có biểu hiện rối loạn sức khỏe tâm thần như: mất ngủ, không thiết tha chuyện học hành… Trong nhật ký, Graham cho biết bị “đúp” ¾ môn học, cảm thấy bản thân là “kẻ thất bại không có tương lai”. Graham tâm sự rằng các bạn học biết về tình trạng khó khăn của mình, song không ai thấu hiểu và tìm cách giúp đỡ.  Gióng lên “hồi chuông cảnh tỉnh” về sự thiếu quan tâm sát sao của nhà trường, bè bạn đối với vấn đề sức khỏe tâm thần học đường, tờ The New York Times tháng 5/2018 viết : “Hàng năm, phụ huynh gửi con tới trường học, tin tưởng rằng chúng ổn hoặc nếu không, phụ huynh sẽ được thông báo. Nhưng mẹ của Graham đã phải trải qua “cơn ác mộng” mà không huynh nào muốn gặp phải, đó là: đứa con bị “đúp”, rơi vào sự tuyệt vọng, cha mẹ là người cuối cùng biết sự việc khi đã quá muộn”.

Sự kỳ thị và phân biệt đối xử đang là rào cản nghiêm trọng hạn chế việc chia sẻ, tìm kiếm sự giúp đỡ của các học sinh, sinh viên có biểu hiện rối loạn tâm thần. Harrison Fowler – sinh viên Đại Học Stanford (Mỹ) – từng tìm đến trung tâm tư vấn của trường để nói về tình trạng lo âu kéo dài và ý định tự tử của mình. Rút cuộc, Harrison bị đưa tới một trung tâm điều trị ngoại trú tư nhân và bị yêu cầu trở về quê ở Texas. Harrison bức xúc nói : “Tôi đến để mong được giúp đỡ. Rồi bỗng nhiên tôi bị đổ lỗi”. Hiện tại, Harrison là một trong số các đương đơn kiện tập thể trường Đại học Stanford vì phân biệt đối xử với các sinh viên gặp vấn đề sức khỏe tâm thần. Họ cáo buộc nhà trường bắt sinh viên phải nghỉ phép vắng mặt, thay vì tìm cách đáp ứng các nhu cầu điều trị của họ ở ký túc xá.

Sức khỏe tâm thần học đường: KHÔNG THỂ THỜ Ơ ! ảnh 4

Việc trường học buộc các học sinh, sinh viên tạm nghỉ học vì vấn đề sức khỏe tâm thần còn nhiều tranh cãi. Một số ý kiến cho rằng việc này sẽ dẫn tới những hậu quả nghiêm trọng như: người bệnh mất đi sự giao tiếp với bè bạn mà họ tin tưởng, cảm thấy  cuộc sống tẻ nhạt, bị cô lập và xấu hổ, chậm lên lớp hoặc tốt nghiệp, một số người tìm cách tự sát ở nhà… Số khác lại khẳng định người bệnh tạm nghỉ học là điều tốt để giúp họ có thời gian tĩnh dưỡng, thoát ra khỏi tình trạng “mắc kẹt” về tinh thần.

Sức khỏe tâm thần học đường: KHÔNG THỂ THỜ Ơ ! ảnh 5

Những thói quen không lành mạnh như hút thuốc lá, uống rượu, lười tập luyện thể dục thể thao hoặc những thói quen không tốt khi ngủ: thức quá khuya, ngủ dậy muộn... cũng là nguyên nhân gây rối loạn tâm thần. Ngoài ra, Giáo sư tâm lý học Jean Twenge thuộc Đại học San Diego (Mỹ) khẳng định: “Việc lạm dụng sử dụng mạng xã hội và điện thoại thông minh là lý do tỷ lệ trẻ gặp các vấn đề sức khỏe tâm thần gia tăng”.

2. Sức khỏe tâm thần được xem là một bộ phận không thể tách rời trong định nghĩa về sức khỏe của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trong đó sức khỏe tâm thần không chỉ là không bị mắc rối loạn tâm thần, mà còn bao hàm trạng thái thoải mái, sự tự tin vào năng lực bản thân, tính tự chủ, năng lực và khả năng nhận biết những tiềm năng của bản thân. Mọi trẻ em, thanh thiếu niên đều có quyền hưởng chăm sóc y tế toàn diện, theo đó sức khỏe tâm thần cũng cần được coi trọng như sức khỏe thể chất. Để thực hiện mục tiêu này, cần nâng cao nhận thức của nhà trường, giáo viên, phụ huynh, học sinh và toàn xã hội về vấn đề sức khỏe tâm thần, phá bỏ định kiến, nhận biết sớm các vấn đề sức khỏe tâm thần ngay từ khi có nguy cơ.

Sức khỏe tâm thần học đường: KHÔNG THỂ THỜ Ơ ! ảnh 6

Trường học chính là tuyến đầu để can thiệp và phòng chống rối loạn tâm thần ở học sinh. Tại Mỹ, riêng trong năm 2018, 8 tiểu bang của Mỹ gồm Colorado, Idaho, Indiana, Iowa, Kentucky, Rhode Island, Utah and New Mexico đã đệ trình 10 dự luật liên quan việc phòng chống tự tử học đường.Từ tháng 9/2018, tất cả học sinh từ tiểu học đến trung học phổ thông ở New York (Mỹ) bắt đầu được học về vấn đề sức khỏe tâm thần như một phần của chương trình học chính thức. Nó được lồng ghép vào các tiết học về sức khỏe và giáo dục thể chất.Các chuyên gia y tế hy vọng những giờ học trên sẽ giúp học sinh hiểu sâu hơn về sự khỏe mạnh về mặt tinh thần và tình cảm. Ngoài ra, nhà trường cũng dạy học sinh khi nào nên đến gặp chuyên gia tâm lý để trợ giúp thoát khỏi căng thẳng và những vấn đề khác ảnh hưởng đến tâm thần. Sau New York, tiểu bang Virginia cũng sẽ yêu cầu học sinh lớp 9 và 10 học các bài học liên quan sức khỏe tâm thần.

Sức khỏe tâm thần học đường: KHÔNG THỂ THỜ Ơ ! ảnh 7

Laura McArthur, chuyên gia tâm lý Mỹ, cho rằng học sinh thường không muốn nói về những vấn đề sức khỏe của mình bên ngoài trường học. Bởi vậy, cần xây dựng hệ thống “các trường học am hiểu về chấn thương tâm lý” (trauma-Informed Schools). Đó là nơi mà các giáo viên và nhân viên trường học được trang bị kiến thức về vấn đề sức khỏe tâm thần, là nơi học sinh cảm thấy an toàn để tâm sự, chia sẻ khi gặp những khó khăn, áp lực trong việc học hành và trong các mối quan hệ xã hội. Hiểu về những rối loạn tâm thần mà trẻ gặp phải sẽ giúp thầy cô thông cảm với sự lo lắng mà trẻ đang gặp phải.

Tại Việt Nam, theo báo cáo mới nhất của UNICEF (2018) về tình hình sức khỏe tâm thần trong trẻ em và thanh niên độ tuổi từ 14 đến 18, tỉ lệ trung bình mắc các rối loạn tâm thần của nhóm này là 12%, phổ biến là trầm cảm, rối loạn lo âu, sợ cô đơn và tăng động giảm chú ý. Như vậy, ước tính tại Việt Nam có ít nhất 3 triệu thanh thiếu niên có các vấn đề về sức khỏe tâm lý, tâm thần nhưng chỉ có khoảng 20% trong số đó nhận được các hỗ trợ y tế và điều trị cần thiết.

TIN LIÊN QUAN
Tranh truyện Hàng Trống - tinh hoa đất Kinh Kỳ
Tranh truyện Hàng Trống - tinh hoa đất Kinh Kỳ
(Ngày Nay) - Những bức tranh dân gian Hàng Trống với nội dung thể hiện các tích truyện dân gian, được các nghệ nhân khắc họa cầu kỳ, tinh xảo, toát lên nét sinh động, ý nhị, trở thành nét tinh hóa văn hóa của vùng đất Kinh Kỳ.
Lượng khách quốc tế tăng, du lịch Hà Nội lấy lại đà tăng trưởng
Lượng khách quốc tế tăng, du lịch Hà Nội lấy lại đà tăng trưởng
(Ngày Nay) - Theo Sở Du lịch Hà Nội, quý I/2024, tổng khách du lịch đến Hà Nội ước đạt 6,54 triệu lượt khách, tăng 10,9% so với cùng kỳ năm trước; trong đó khách du lịch quốc tế ước đạt 1,4 triệu lượt khách, tăng 40%. Tổng thu từ khách du lịch ước đạt 25.487 tỷ đồng, tăng 17,8%.
Trùm tiền ảo bị kết án 25 năm tù
Trùm tiền ảo bị kết án 25 năm tù
(Ngày Nay) - Ngày 28/3, người sáng lập sàn giao dịch tiền điện tử FTX Sam Bankman-Fried đã bị kết án 25 tù vì tội lừa đảo khách hàng và các nhà đầu tư trên nền tảng giao dịch tiền ảo này.
Cửa Lò sẵn sàng cho mùa du lịch biển
Cửa Lò sẵn sàng cho mùa du lịch biển
(Ngày Nay) - Trước thềm mùa du lịch biển, thị xã Cửa Lò (tỉnh Nghệ An) đã đầu tư hàng trăm tỷ đồng chỉ trang đô thị, nâng cấp cơ sở hạ tầng.
Seoul chìm trong bụi mịn
Seoul chìm trong bụi mịn
(Ngày Nay) - Cảnh báo bụi mịn đã được ban bố ở hầu hết các khu vực thuộc tỉnh Gyeonggy và thủ đô Seoul của Hàn Quốc trong sáng 29/3.
Cần tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa thép nhập khẩu và thép trong nước
Cần tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa thép nhập khẩu và thép trong nước
(Ngày Nay) - Nếu áp thuế chống bán phá giá đối với thép cán nóng (HRC) nhập khẩu sẽ khiến nguồn cung ngày càng khan hiếm và vô hình chung sẽ tạo ra thế độc quyền cho doanh nghiệp sản xuất trong nước. Khi đó, các doanh nghiệp trong ngành tôn mạ và ống thép sẽ chịu ảnh hưởng nghiêm trọng và trên hết là người tiêu dùng cũng sẽ phải sử dụng thép nội giá cao.
Hai cựu tổng thống Mỹ ra mặt ủng hộ ông Biden
Hai cựu tổng thống Mỹ ra mặt ủng hộ ông Biden
(Ngày Nay) - Chiến dịch vận động tái tranh cử của Tổng thống Mỹ Joe Biden đã nhận được cú hích nhờ sự hỗ trợ của hai người tiền nhiệm là cựu Tổng thống Bill Clinton và Barack Obama.