Ấn Độ nhập khẩu nhiều hàng hóa từ Trung Quốc hơn bất kỳ nước nào khác. Và trong thập kỷ qua, Ấn Độ và Trung Quốc đã cùng nhau vươn lên trở thành hai cường quốc công nghệ mới nổi.
"Gã khổng lồ công nghệ" Trung Quốc đã đầu tư hàng tỷ đô la vào các công ty khởi nghiệp lớn nhất Ấn Độ, trong khi các nhà sản xuất điện thoại thông minh của nước này thống trị thị trường của quốc gia Nam Á và người Ấn Độ đã "phát cuồng" trước các ứng dụng như TikTok.
Căng thẳng tại biên giới hai nước đang khiến mối quan hệ kinh tế này gặp trở ngại. Nhiều người Ấn Độ đã kêu gọi tẩy chay các sản phẩm và dịch vụ của Trung Quốc, trong khi các quy định mới về đầu tư nước ngoài có thể hạn chế khả năng của Trung Quốc trong việc chiến lĩnh thị trường internet của Ấn Độ.
Quan hệ sâu sắc
Trung Quốc đã tạo ra một vị trí quan trọng trong lĩnh vực công nghệ của Ấn Độ suốt 5 năm qua, theo một báo cáo được công bố bởi viện nghiên cứu chính sách đối ngoại Gateway House.
Không thể thuyết phục Ấn Độ ký vào dự án "Sáng kiến Vành đai và Con đường", Trung Quốc tiếp cận thị trường công nghệ của Ấn Độ bằng các mẫu điện thoại thông minh giá rẻ từ các thương hiệu như Xiaomi và Oppo.
Ngoài ra, Gateway House ước tính rằng các nhà đầu tư Trung Quốc đã "rót" khoảng 4 tỷ USD vào các công ty khởi nghiệp công nghệ Ấn Độ kể từ năm 2015.
Chẳng hạn, Alibaba đã đầu tư vào công ty thương mại điện tử Ấn Độ Snapdeal, ví điện tử Paytm và nền tảng giao hàng thực phẩm Zomato. Tencent, trong khi đó, đã ủng hộ ứng dụng nhắn tin Hike và app gọi xe Ola.
Gateway House chỉ ra rằng hơn một nửa trong số 30 "kỳ lân" - các công ty tư nhân trị giá hơn 1 tỷ USD, của Ấn Độ có các nhà đầu tư Trung Quốc.
Hãng công nghệ Huawei vẫn đang nỗ lực để xây dựng mạng 5G trong nền kinh tế internet của Ấn Độ, bất chấp những lời cảnh báo từ phía Mỹ và phương Tây về công ty này.
"Trung Quốc đã hy vọng trở thành người thống trị thị trường internet tại Ấn Độ", ông Amit Bhandari - chuyên gia Gateway House, cho biết.
"Ấn Độ là mục tiêu lớn trong chiến lược vươn mình thành một thế lực thống trị công nghệ toàn cầu của Trung Quốc", theo Sukanti Ghosh - chuyên gia tại công ty Albright Stonebridge Group, nhận định. "Tôi không cho rằng sẽ có kẻ thua trong mối quan hệ này".
Nhưng đầu năm nay, Ấn Độ đang có các động thái hạn chế ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc. Vào tháng 4, chính phủ nước này đã tuyên bố rằng đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) từ các quốc gia có chung đường biên giới trên đất liền với Ấn Độ sẽ phải chịu sự giám sát kỹ lưỡng hơn.
Chuyên gia Bhandari cho rằng thắt chặt các quy tắc FDI là một thông điệp nhắm vào các công ty Trung Quốc rằng "họ vẫn có thể xuất khẩu phần mềm và phần cứng sang Ấn Độ, nhưng họ sẽ không thể thống trị hệ sinh thái internet của Ấn Độ".
Về cơ bản, "Trung Quốc sẽ không được hoạt động tự do tại thị trường này", ông Bhandari nói.
Chuyển hướng ảnh hưởng của Trung Quốc
Trung Quốc đã có những phản ứng đáp trả lại Ấn Độ sau quyết định trên.
Tờ Thời báo Hoàn cầu cho biết động thái thắt chặt các quy tắc FDI "cho thấy chính phủ Ấn Độ đã bị tấn công bởi làn sóng bài Trung Quốc trong nước."
Bài báo cũng chỉ trích một ứng dụng gần đây được tải xuống bởi hàng triệu người ở Ấn Độ có tên "Xóa ứng dụng Trung Quốc" có tác dụng giúp người dùng xóa sạch các phần mềm Trung Quốc khỏi điện thoại thông minh của họ.
"Nếu Ấn Độ cho phép chủ nghĩa dân tộc với đầu óc hẹp hòi lây lan sang lĩnh vực khoa học và công nghệ, thì chắc chắn họ sẽ làm tổn hại đến lợi ích của chính mình", Thời báo Hoàn cầu khẳng định.
Theo một báo cáo của viện nghiên cứu Brookings India được công bố vào tháng 3, các công ty Trung Quốc đang tìm cách thiết lập sự hiện diện lâu dài ở Ấn Độ thông qua các khoản đầu tư.
"Tôi không nghĩ rằng người dân Ấn Độ sẽ hiểu được sự khó khăn khi giảm hoàn toàn sự phụ thuộc vào Trung Quốc", Ananth Krishnan - tác giả của báo cáo Brookings India, cho biết.
Ấn Độ phụ thuộc vào Trung Quốc "từ máy móc hạng nặng, các loại thiết bị viễn thông và năng lượng, cho đến các dược liệu quan trọng", ông Krishnan nói.
Thương mại giữa hai nước đạt hơn 87 tỷ USD trong năm tài khóa 2018-2019, theo Bộ Thương mại Ấn Độ. Trung Quốc là đối tác thương mại lớn thứ hai của Ấn Độ, chỉ sau Mỹ.
Nhưng đây là mối quan hệ là một chiều. Trung Quốc xuất khẩu sang Ấn Độ nhiều hơn là nhập khẩu từ quốc gia láng giềng phía tây.
"Đây là sự phụ thuộc vào Trung Quốc mà các chiến dịch tẩy chay không thực sự giải quyết được", theo chuyên gia Krishnan.
Krishnan cho biết việc thắt chặt các quy tắc FDI gần đây không nhằm ngăn chặn đầu tư của Trung Quốc vào Ấn Độ, mà là nhằm "chuyển hướng đầu tư của Trung Quốc sang các khu vực mà Ấn Độ thực sự hưởng lợi, đó là các cơ sở sản xuất và tạo việc làm".
Gánh nặng thất nghiệp của Ấn Độ
Các nhà sản xuất điện thoại thông minh Trung Quốc đã xây dựng nhiều nhà máy và tạo công ăn việc làm ở Ấn Độ.
Ấn Độ nổi lên là thị trường nước ngoài lớn nhất cho các công ty điện thoại di động Trung Quốc và là một trong những điểm sáng phát triển trong quan hệ của Trung Quốc với Ấn Độ.
Năm ngoái, 4 trong số 5 nhà sản xuất điện thoại thông minh bán chạy nhất ở Ấn Độ là của Trung Quốc: Xiaomi, Vivo, Oppo và Realme, theo công ty nghiên cứu thị trường IDC. Samsung của Hàn Quốc, thương hiệu duy nhất không phải của Trung Quốc, đứng ở vị trí thứ hai.
Doanh số mà các hãng điện thoại Trung Quốc thu được từ thị trường Ấn Độ lên tới hơn 16 tỷ USD vào năm 2019, theo IDC.
Ngoài ra các nhà máy đều được đặt tại Ấn Độ. Điều này cho phép các công ty Trung Quốc lách luật chính sách "Make in India" của Thủ tướng Narendra Modi và tránh thuế nhập khẩu.
Kiranjeet Kaur, một nhà phân tích của IDC cho biết: "Nếu chúng ta đang nói về việc cắt giảm doanh số của các công ty Trung Quốc, nó cũng ảnh hưởng đến các nhà máy ở Ấn Độ".
Bà Kaur nói thêm rằng các chiến dịch kêu gọi người Ấn Độ tẩy chay hàng hóa Trung Quốc đã xảy ra trước đó, xảy ra ngay sau các vụ đụng độ biên giới. Nhưng làn sóng này không bao giờ làm giảm doanh số bán điện thoại thông minh Trung Quốc ở Ấn Độ.
"Vì vậy, mặc dù nhiều người Ấn Độ thề sẽ không dùng hàng Trung Quốc, tôi thực sự không nghĩ rằng nó sẽ thay đổi quyết định mua hàng của họ", Kaur nói. "Họ quá phụ thuộc vào các hệ sinh thái điện thoại Trung Quốc, hầu như không có lựa chọn nào khác."
